Các chuyên gia Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị (WHO): Việt Nam cần phải chuyển dịch khỏi cơ chế mua chi trả thụ động của BHXH Việt Nam sang chủ động mua sắm chiến lược, và nên kiểm soát nhất định với dịch vụ nào được chi trả. Đồng thời phân tách rõ vai trò quản lý nhà nước của Bộ Y tế để đảm bảo sự công bằng giữa cơ sở y tế và quyền lợi người bệnh BHYT. Quan điểm của ông thế nào về vấn đề này?

Ông Lluis Vinals Torres: Nhiều quốc gia thành lập cơ quan BHYT như một phần trong hành trình hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân (UHC). Lý do thành lập cơ quan BHYT chính là nhằm củng cố và tích hợp các hệ thống mua dịch vụ y tế; giải quyết vấn đề công bằng, hiệu suất, và bền vững; đảm bảo sự độc lập, minh bạch và gắn trách nhiệm giải trình với các cơ cấu khuyến khích mới; giải quyết mối quan hệ tổ chức và các yếu tố chính trị.

Hoạt động quản trị trong thực hiện chính sách BHYT là dựa trên sự điều chỉnh của hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh mối quan hệ giữa các bên liên quan với cơ quan thực hiện chính sách BHYT và quản trị bên mua BHYT.

Vậy theo ông các nguyên tắc quản trị tốt là gì?

Ông Lluis Vinals Torres: Yếu tố quan trọng đầu tiên là tính minh bạch và quy định của Luật pháp (các quy tắc quản lý rõ ràng, được các bên liên quan biết, và giới hạn các hành động chủ quan); tính nhất quán (khả năng dự đoán của các quy định và hành động); trách nhiệm giải trình và khả năng đáp ứng (yêu cầu những người ra quyết định phải chịu trách nhiệm và kiểm soát tham nhũng); hòa nhập, khuyến khích tham gia và dựa trên sự đồng thuận (các quy tắc và quy định được tạo ra một cách công khai, với sự tham gia của các bên liên quan, tạo ra sự đồng thuận. Có cơ chế kháng nghị thích hợp bảo vệ quyền của tất cả các bên liên quan); hiệu suất và hiệu quả (hệ thống quản trị có thể được thực thi hiệu quả với chi phí hợp lý). 

Vậy kiếm soát chi phí bằng cách nào, ưu tiên là gì thưa ông?

Ông Lluis Vinals Torres: Kinh nghiệm từ một số quốc gia như Trung Quốc và Philippines cần ưu tiên cân bằng “Tài chính lành mạnh”. Tuy nhiên, cả hai đều hoạt động kém trong việc bảo vệ tài chính cho bệnh nhân. Hoặc trường hợp Indonesia sử dụng thâm hụt quỹ như một công cụ quản lý, yêu cầu toàn dân cùng phối hợp quản trị quỹ BHYT hiệu quả khi nguồn quỹ đã cạn kiệt… Ngoài ra giải pháp về kiểm soát số lượng có thể tham khảo kinh nghiệm của Tây Ban Nha (mức chi trả sẽ giảm sau khi đạt được số lượng nhất định trong hợp đồng), Thái Lan (sử dụng ngân sách toàn cầu để tạo ra dữ liệu)... Bên cạnh đó, một số vấn đề cần được quan tâm khác là BHYT và mục tiêu sức khỏe toàn dân; Kiểm soát số lượng dịch vụ, chi phí…

Vậy theo ông, mô hình thế nào là phù hợp với Việt Nam?

Ông Lluis Vinals Torres: Với Việt Nam, không có mô hình duy nhất về cách thức phân bổ trách nhiệm giữa các tổ chức hoặc giữa các nhóm trong một tổ chức. Việt Nam sẽ tìm ra con đường cho mình, không thể áp dụng nguyên bản kinh nghiệm quốc tế cho mình.

Việt Nam sẽ tiến tới già hòa dân số, số lượt KCB bình quân sẽ tăng lên, và nếu như với xu hướng này, việc toàn bộ chi phí KCB BHYT được chỉ trả cho cho các dịch vụ KCB ở BV thì sẽ không bền vững. Việt Nam cần phải chuyển dịch khỏi cơ chế mua chi trả thụ động của BHXH Việt Nam sang chủ động mua sắm chiến lược; và cần lưu ý, phân định rõ vai trò của cơ quan Y tế vai trò là gì? Trong Luật BHYT sửa đổi nên mở ra phương án quy định rõ ràng về vai trò của từng cơ quan.

Trân trọng cảm ơn ông!

Bài liên quan

'BHXH khẳng định vai trò là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, diện bao phủ không ngừng được mở rộng'

Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh làm việc với BHXH 12 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc

'Lào Cai quyết tâm phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu BHXH, BHYT năm 2023'

Ông Nguyễn Thế Mạnh, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam: 'Toàn ngành sẽ về đích trong tháng còn lại của năm 2023'