Khó khăn 'bủa vây' doanh nghiệp ngành bia

Trong mấy năm trở lại đây, ngành bia đã gặp rất nhiều khó khăn do COVID-19, các cuộc xung đột trên thế giới. Đặc biệt, ngành đã và đang ghi nhận sự giảm sụt mạnh từ doanh thu, lợi nhuận, kéo theo nhiều hệ luỵ khác.

'Vị đắng' ngành bia

Mới đây nhất, Heineken Việt Nam đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Nam thông báo về việc dừng hoạt động nhà máy bia Heineken Quảng Nam.

Trao đổi với Nhadatu.vn, đại diện HEINEKEN Việt Nam cho biết, trong tháng 6 năm 2024, công ty tạm dừng hoạt động của Nhà máy bia HEINEKEN Việt Nam Quảng Nam để tìm giải pháp tối ưu cho tài sản.

"Chúng tôi đã cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra quyết định khó khăn này. Một số cán bộ, nhân viên của nhà máy đã được bố trí công việc tại các nhà máy khác của HEINEKEN Việt Nam nếu phù hợp.

Đối với những trường hợp không thể bố trí được công việc khác, chúng tôi hỗ trợ các chế độ trợ cấp mất việc làm theo quy định pháp luật. Chúng tôi cam kết luôn tôn trọng, quan tâm, cũng như hỗ trợ mọi nhân viên bị ảnh hưởng trong quá trình này", đại diện HEINEKEN Việt Nam cho hay.

Chia sẻ về lý do, đại diện HEINEKEN Việt Nam cho rằng, từ sau giai đoạn COVID, nền kinh tế nói chung, bao gồm ngành bia, đã đối mặt với rất nhiều thách thức do tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, dẫn đến sự sụt giảm niềm tin và nhu cầu của người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, việc triển khai Nghị định 100 về kiểm soát nồng độ cồn khi tham gia giao thông cũng dẫn đến những thay đổi trong hành vi và hình thành thói quen tiêu dùng mới của người tiêu dùng.

Từ những yếu tố trên, thị trường bia Việt Nam đã chứng kiến sự sụt giảm hai con số trong năm 2023 và tiếp tục sụt giảm một con số tính đến nay.

"Để có thể thích ứng với tình hình hiện tại và tiếp tục phát triển với thị trường đang và sẽ có nhiều thay đổi trong tương lai, chúng tôi đã quyết định tối ưu hoá hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình", đại diện HEINEKEN Việt Nam cho hay.

Theo Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA), ngành đồ uống nói chung và bia nói riêng đang gặp rất nhiều khó khăn. Đặc biệt là trong bối cảnh khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu, lượng mua giảm mạnh, các nhà hàng bia luôn trong tình trạng vắng khách, chỉ đạt 1/3 lượng khách so với trước, có những nhà hàng nổi tiếng một thời, nay phải đóng cửa hoặc chuyển đổi mặt hàng kinh doanh vì vắng khách...

Cùng với đó, các quy định, hạn chế riêng cho ngành đồ uống, đặc biệt là đồ uống có cồn (rượu bia) với thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đang được áp dụng ở mức cao 65% và đang dự thảo lộ trình tiếp tục tăng. Ngoài ra, chính sách cồn zero và ưu tiên thực thi gắt gao trong thời gian dài.

Theo ước tính của VBA, ngành bia giảm 11% doanh thu và 23% lợi nhuận trước thuế trong năm 2023. Trước đó, năm 2022, ngành này cũng có mức tăng trưởng âm 7%.

Theo thống kê, từ năm 2019 trở về trước, trung bình ngành bia tăng trưởng 5% - 6%/năm. Nếu theo tốc độ tăng đó, đến 2022, ngành bia phải tăng 20% so với năm 2019, nhưng thực tế, năm 2021 ngành bia giảm 10% -15%; năm 2022 giảm khoảng 7%.

Thêm cú "sốc" cho doanh nghiệp bia

Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp vào tháng 5/2025. Cụ thể, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu bia theo lộ trình từ năm 2026 đến năm 2030, mức cao nhất có thể lên tới 100%.

Trong đó, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án lộ trình tăng thuế TTĐB với mặt hàng bia. Phương án 1, tăng từ mức 65% của năm 2025 lên 70% năm 2026 và liên tiếp tăng thêm 5% mỗi năm lần lượt là 75%, 80%, 85%, 90% với các năm 2027, 2028, 2029 và 2030.

Với phương án 2, đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng bia từ 65% năm 2025 lên thẳng 80% năm 2026, sau đó tiếp tục tăng 5% mỗi năm lên mức cao nhất là 100% vào năm 2030.

Tại Hội nghị "Gặp mặt các doanh nghiệp hội viên VBA" mới đây, bà Nguyễn Thanh Thuỳ Linh, Giám đốc Pháp lý và Đối ngoại Công ty TNHH Bia Carlsberg Việt Nam đã cho rằng khi các doanh nghiệp khác đang được sự hỗ trợ của Chính phủ thì doanh nghiệp đồ uống lại nhận được chính sách định hướng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, định hướng điều chỉnh phát sinh thuế, phí bảo vệ môi trường...

Cùng với đó, sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng trong việc siết chặt nồng độ cồn đã tạo ra một cú sốc rất lớn cho doanh nghiệp ngành bia.

Theo bà Linh, các việc trên đã dẫn đến hệ quả tất cả các doanh nghiệp ngành bia lâm cảnh hoang mang, không có sự phát triển vì không có sự ổn định. Cụ thể là không thể mở rộng nhà máy, phát triển sản phẩm mới,..

"Doanh nghiệp ngành bia là doanh nghiệp đóng thuế rất nhiều, trong lúc khó khăn nhất lại không nhận đc sự ủng hộ của chính sách. Cần có sự công bằng với tất cả các doanh nghiệp", bà Linh nói.

Lãnh đạo VBA cho biết, tăng thuế TTĐB, đây là cú tăng "sốc" lớn nhất chưa từng có trong lịch sử tăng thuế TTĐB đối với ngành rượu bia đạt mục tiêu tăng giá bán rượu, bia ít nhất 10% theo khuyến nghị tăng thuế của WHO. Đặc biệt là trong bối cảnh các doanh nghiệp đã và đang phải đối mặt với các khó khăn chồng chất.

"Hiện nay các doanh nghiệp ngành đồ uống đang gặp rất nhiều khó khăn, có những doanh nghiệp năng lực sản xuất chỉ ở mức dưới 80% so với trước đại dịch COVI-19, sản lượng sản xuất chỉ đạt 60% so với công suất thiết kế, sản lượng và doanh thu giảm từ 20 - 25%, lợi nhuận giảm tới 30%...", lãnh đạo VBA nói về đề xuất cân nhắc chưa nên điều chỉnh tăng thuế trong giai đoạn khó khăn này.

Bài liên quan

Vị 'đắng' của bia

Heineken sắp tăng công suất nhà máy bia thêm 500 triệu lít, gấp đôi nhà máy Quảng Nam vừa ngừng hoạt động

Ngành bia gặp khó, Heineken tạm dừng nhà máy ở Quảng Nam

Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để tăng giá bia 20% vào năm 2026