'Hộ chiếu vaccine' - di sản của thời Covid-19

THANH LAM
06:30 06/03/2021

Vaccine giúp nền kinh tế và cuộc sống quay trở lại nhưng đồng thời tạo nên quan ngại về đạo đức và phân biệt đối xử giữa người với người.

Điểm nóng tiếp theo trong một thế giới hậu Covid-19 đã xuất hiện. Đó là cuộc tranh cãi về sự phân biệt đối xử ở Anh, các cuộc biểu tình ở Đan Mạch, thông tin sai lệch trên không gian mạng ở Mỹ, và xung đột địa chính trị trong Liên minh châu Âu, bài báo của New York Times miêu tả.

Tất cả tranh cãi xoay quanh một thứ giấy tờ mới: "Hộ chiếu vaccine" - một loại thẻ hoặc huy hiệu do chính phủ cấp, chứng minh rằng chủ nhân của nó đã được tiêm phòng virus corona.

Ý tưởng này cho phép các gia đình đoàn tụ, khởi động lại nền kinh tế, và giúp hàng trăm triệu người đã được tiêm vaccine trở lại cuộc sống bình thường. Một số phiên bản của các tấm thẻ này có thể cho phép chủ nhân của chúng đi du lịch quốc tế. Những người đã tiêm chủng cũng sẽ được phép sử dụng các không gian như phòng tập thể dục, địa điểm hòa nhạc và nhà hàng.

Nhưng cũng những tấm thẻ như vậy đang có nguy cơ phân chia nhân loại thành hai nửa, và nới rộng hố sâu ngăn cách giàu - nghèo.

1

Buổi biểu diễn tại Jerusalem vào tháng 2. Israel mở cửa các trung tâm văn hoá dành cho người đã được tiêm chủng. Ảnh: New York Times.

"Khó tránh khỏi"

Vào cuối tháng 2, Israel đã trở thành quốc gia đầu tiên triển khai hộ loại "hộ chiếu" này, tận dụng tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới. Một số quốc gia châu Âu đang xem xét khả năng tạo các giấy tờ tương tự.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã yêu cầu các cơ quan liên bang nghiên cứu các lựa chọn. Một số hãng hàng không, ngành công nghiệp và điểm đến phụ thuộc vào du lịch dự kiến ​​sẽ yêu cầu có các loại "hộ chiếu" này.

Việc phân chia thế giới giữa những người đã được tiêm chủng và chưa được tiêm chủng đặt ra những câu hỏi sâu sắc về mặt chính trị và đạo đức. Vaccine hiện tràn ngập tại các quốc gia giàu có và các nhóm chủng tộc đặc quyền.

Người đã tiêm chủng - vốn tập trung nhiều hơn ở những nhóm có đặc quyền - lại nhận được đặc quyền so với những người không được tiêm chủng. Việc này sẽ nới rộng bất công trong xã hội.

Các đặc quyền dành cho người đã tiêm chủng sẽ dồn về những khu vực nhân khẩu học với tỷ lệ tiêm chủng cao hơn. Ở các nước phương Tây, những cộng đồng này có xu hướng là người da trắng và khá giả.

Hình ảnh tưởng tượng trong bài viết của New York Times là những người da trắng trung lưu thoải mái ra vào các cửa hàng, sân bóng chày, và nhà hàng, trong khi người da màu và tầng lớp lao động bị loại ra.

Nicole Hassoun và Anders Herlitz, những người nghiên cứu về đạo đức sức khỏe cộng đồng, viết trên Scientific American: “'Hộ chiếu miễn dịch' hứa hẹn sẽ mang cuộc sống xã hội và kinh tế quay trở lại bình thường. Nhưng các loại vaccine được phân phối không đồng đều theo chủng tộc, giai cấp và quốc tịch tạo nên sự rào cản về mặt đạo đức”.

Tuy nhiên, "hộ chiếu vaccine" vẫn có những mặt tích cực rõ ràng: ông bà đoàn tụ với những đứa cháu ngoại tỉnh; thể thao, buổi hòa nhạc và các sự kiện khác có thể trở lại một cách an toàn; du lịch quốc tế được nối lại; các doanh nghiệp mở cửa trở lại mà không gây rủi ro quá mức cho người lao động.

Theo tiến sĩ Hassoun và Herlitz, tất cả những điều trên chỉ dấu rằng giấy chứng nhận đã tiêm vaccine là thứ “khó mà tránh khỏi”.

Bà Nicole A. Errett, chuyên gia sức khỏe cộng đồng tại Đại học Washington, nhận định: “Nếu vaccine trở thành giấy thông hành... những cộng đồng vốn đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi Covid-19 bị bỏ lại phía sau”.

Tuy nhiên, về mặt lý thuyết, các chính sách phát hành "hộ chiếu vaccine" sẽ giúp kiểm soát đại dịch nói chung. Điều này giúp giảm thiểu các bệnh lây nhiễm và gián đoạn kinh tế chủ yếu rơi vào các nhóm yếu thế.

Tiến sĩ Errett nói, cách duy nhất để gỡ rối tình thế tiến thoái lưỡng nan đó là “giải quyết sự bất bình đẳng”, thu hẹp sự chênh lệch về chủng tộc và giai cấp.

Tiêu chuẩn quốc tế cho "hộ chiếu vaccine"?

Một số quốc gia yêu cầu giấy tờ chứng minh về việc đã chích ngừa mới cho phép nhập cảnh. Các trường học và cơ sở giữ trẻ ban ngày ở nhiều bang của Mỹ cũng vậy.

Tuy nhiên, trước khi giới hạn các dịch vụ - chỉ cho những người có "hộ chiếu vaccine" tiếp cận, các chính phủ buộc phải triển khai vaccine hiệu quả. Ngoài ra, nếu nơi làm việc yêu cầu giấy chứng nhận đã tiêm vaccine, điều này cũng có thể làm giảm việc làm.

Ở góc độ quốc tế, sự bất bình đẳng giữa các quốc gia chủ yếu liên quan tới việc đi lại.

Các loại vaccine Covid-19 đã được phê duyệt thường được phân phối giữa các quốc gia đủ giàu để mua hoặc sản xuất chúng. Những người nghèo nhất thế giới có thể phải đợi hai hoặc ba năm nữa, mặc dù những người thuộc nhóm này cũng có ít có khả năng đi qua biên giới hơn.

Tuy nhiên, có hàng tỷ người ở nhóm trung lưu, họ cũng cần di chuyển và có nhu cầu cần thiết cho cuộc sống, nhưng không có khả năng tiếp cận vaccine.

“Nếu chúng ta chỉ mở cửa cho những người từ các nước có thu nhập cao, chúng ta đang tạo ra rất nhiều sự bất bình đẳng. Chúng ta đang cắt đứt mọi người khỏi các nguồn lực và các kết nối giúp nền kinh tế và cộng đồng phát triển", bà Errett chia sẻ.

1

Nhân viên dỡ hàng vaccine tại Thái Lan vào tháng 1. Ảnh: New York Times.

Một số chuyên gia đang thúc giục các chính phủ chờ đợi các tiêu chuẩn quốc tế đối với "hộ chiếu vaccine" trước khi mở cửa du lịch. Theo họ, các tiêu chuẩn không thống nhất có thể làm mất an toàn trong xã hội hoặc kéo theo trò chơi địa chính trị giữa các nước.

“Một thách thức kể từ khi đại dịch bắt đầu là khuyến khích các nước làm những gì tốt nhất cho toàn thế giới thay vì chỉ làm những gì tốt nhất cho người bên trong biên giới của họ”, tiến sĩ Errett nói.

Tại EU, 27 quốc gia có chung đường biên giới dài nhưng có nhu cầu kinh tế và tỷ lệ tiêm chủng khác nhau.

Các quốc gia Nam Âu như Tây Ban Nha và Hy Lạp, vốn phụ thuộc vào du lịch, đang thúc đẩy khối thông qua các tài liệu liên quan đến "hộ chiếu vaccine". Quan chức Đức và Pháp bày tỏ sự dè dặt, ít nhất là vào lúc này. Các quốc gia này có tỷ lệ tiêm chủng thấp hơn. Điều này có nghĩa rằng việc hạn chế đi lại sẽ khiến cư dân của họ gặp nhiều bất lợi.

Tại châu Á, các nhà chức trách của Thái Lan đã nói rằng nước này hy vọng sẽ ban hành chính sách chấp nhận "hộ chiếu vaccine" vào mùa hè này.

(Theo Zing.)

  • Cùng chuyên mục
Tân chủ tịch tỉnh Quảng Trị mới là ai?

Tân chủ tịch tỉnh Quảng Trị mới là ai?

Ông Trần Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình vừa được Thủ tướng Chính phủ chỉ định giữ chức vụ Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị (mới) nhiệm kỳ 2021-2026.

Sự kiện - 24/06/2025 18:42

Chủ tịch và hai Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa xin nghỉ công tác

Chủ tịch và hai Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa xin nghỉ công tác

Ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cùng hai Phó Chủ tịch UBND tỉnh là Lê Hữu Hoàng và Đinh Văn Thiệu đã có đơn xin nghỉ công tác.

Sự kiện - 24/06/2025 17:21

Hà Nội phân công lãnh đạo phụ trách, theo dõi 126 xã, phường mới

Hà Nội phân công lãnh đạo phụ trách, theo dõi 126 xã, phường mới

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa ký quyết định về việc phân công công tác của Chủ tịch UBND TP, các Phó Chủ tịch UBND TP và Ủy viên UBND TP nhiệm kỳ 2021-2026.

Sự kiện - 24/06/2025 11:08

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng nghỉ hưu từ 1/7

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng nghỉ hưu từ 1/7

Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2021-2026 sẽ nghỉ hưu trước tuổi, bắt đầu từ ngày 1/7.

Sự kiện - 24/06/2025 11:05

Quảng Nam tổ chức kỳ họp HĐND cuối cùng trước khi hợp nhất với Đà Nẵng

Quảng Nam tổ chức kỳ họp HĐND cuối cùng trước khi hợp nhất với Đà Nẵng

Trong bối cảnh thời điểm hợp nhất hai địa phương Quảng Nam và Đà Nẵng đã rất cận kề, kỳ họp thứ 33 là kỳ họp cuối cùng của HĐND tỉnh Quảng Nam, khóa X, nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Sự kiện - 24/06/2025 10:32

Căng thẳng địa chính trị Israel - Iran:  Tác động như thế nào đến CPI của Việt Nam?

Căng thẳng địa chính trị Israel - Iran: Tác động như thế nào đến CPI của Việt Nam?

Nhiều dự báo cho thấy căng thẳng địa chính trị Israel - Iran làm cho giá dầu có khả năng lên tới 120 USD/thùng thay vì kỳ vọng duy trì dưới ngưỡng 70 USD/thùng đến hết năm 2025. Trong nước, giá xăng dầu đã tăng “khủng” từ ngày 19/6, dấy lên lo ngại về chỉ số CPI.

Sự kiện - 24/06/2025 06:45

Lãnh đạo TP. Hà Nội làm việc với huyện Gia Lâm về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Lãnh đạo TP. Hà Nội làm việc với huyện Gia Lâm về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Ngày 23/6, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Vũ Thu Hà, Tổ trưởng Tổ công tác số 5 (Tổ công tác chỉ đạo, hướng dẫn công tác sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn TP. Hà Nội) và các thành viên trong tổ làm việc với huyện Gia Lâm, nắm bắt tình hình triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn huyện.

Sự kiện - 23/06/2025 17:31

Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh nghỉ hưu trước tuổi

Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh nghỉ hưu trước tuổi

Ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng và ông Lê Văn Trung, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam TP. Đà Nẵng sẽ nghỉ hưu từ ngày 1/7.

Sự kiện - 23/06/2025 17:28

'Không để lỡ cơ hội phát triển vì những điểm nghẽn pháp luật'

'Không để lỡ cơ hội phát triển vì những điểm nghẽn pháp luật'

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy cho rằng, không thể để lỡ cơ hội phát triển của đất nước chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật.

Sự kiện - 23/06/2025 12:12

Hà Nội được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới

Hà Nội được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký các quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận TP. Hà Nội cán đích nông thôn mới.

Sự kiện - 23/06/2025 12:07

Hà Nội: Hơn 6.000 đại biểu tham dự tập huấn triển khai chính quyền địa phương 2 cấp

Hà Nội: Hơn 6.000 đại biểu tham dự tập huấn triển khai chính quyền địa phương 2 cấp

Sáng 23/6, Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị trực tuyến quán triệt, triển khai chỉ đạo của Ban Bí thư về công tác văn thư, lưu trữ, cơ yếu, công nghệ thông tin trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ở địa phương.

Sự kiện - 23/06/2025 12:02

Hà Nội bổ nhiệm loạt lãnh đạo các sở, ngành

Hà Nội bổ nhiệm loạt lãnh đạo các sở, ngành

Sáng 23/6, UBND TP. Hà Nội đã tổ chức hội nghị công bố các quyết định của Chủ tịch UBND thành phố về công tác cán bộ.

Sự kiện - 23/06/2025 10:20

Thủ tướng: Thực hiện bằng được mục tiêu nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh

Thủ tướng: Thực hiện bằng được mục tiêu nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh

Thủ tướng nhấn mạnh trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc, chúng ta kiên trì, kiên định để thực hiện bằng được mục tiêu xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh và mục tiêu giảm nghèo toàn diện, bao trùm bền vững, để người nông dân cảm nhận, thụ hưởng thực chất thành quả đạt được.

Sự kiện - 23/06/2025 07:38

Thủ tướng thúc giải ngân đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ dự án trọng điểm

Thủ tướng thúc giải ngân đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ dự án trọng điểm

Thủ tướng yêu cầu các cơ quan Trung ương và địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc, đôn đốc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2025.

Sự kiện - 22/06/2025 17:56

Sun Group và loạt doanh nghiệp đầu tư vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Sun Group và loạt doanh nghiệp đầu tư vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Tại Lễ công bố quyết định thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng, UBND TP đã trao biên bản ghi nhớ về đầu tư cho 8 nhà đầu tư chiến lược.

Sự kiện - 22/06/2025 11:20

Lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chúc mừng Tạp chí Nhà đầu tư nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chúc mừng Tạp chí Nhà đầu tư nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) đã có buổi gặp gỡ và chúc mừng Tạp chí Nhà đầu tư.

Sự kiện - 22/06/2025 07:08