Thời gian qua, hàng loạt DN trên địa bàn TP.HCM vi phạm việc trích đóng BHXH, BHYT cho NLĐ, buộc cơ quan BHXH phải nhiều lần vào cuộc thanh tra, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở. Nhưng tất cả những giải pháp này dường như không đủ sức ép nên nhiều DN vẫn tiếp tục vi phạm. Trong bối cảnh đó, dù các ngành chức năng vẫn chưa ra được hướng dẫn thực hiện Bộ luật Hình sự (sửa đổi) về xử lý hình sự DN trốn đóng BHXH (có hiệu lực từ tháng 1/2018), nhưng BHXH TP.HCM vẫn mạnh dạn đề xuất cơ quan Công an xử lý hình sự 11 DN vi phạm.

Ông Phan Văn Mến - Giám đốc BHXH TP.HCM cho biết, sau khi BHXH Thành phố chính thức có văn bản đề nghị Công an vào cuộc, đã có nhiều DN trong số này thực hiện truy nộp BHXH cho NLĐ, trong đó có 3 DN truy nộp tới hơn 13 tỉ đồng. Trong đó Công ty TNHH Đầu tư sản xuất Hà Nam truy nộp 276 triệu đồng (toàn bộ số nợ); Công ty CP Sản xuất giày Thượng Thăng truy nộp 12,3 tỉ đồng (còn nợ 1 tháng); Công ty CP Đầu tư Xây dựng kinh doanh nhà Thái Sơn truy nộp hơn 1 tỉ đồng (gần một nửa). Một số DN khác cũng đã liên hệ với cơ quan BHXH để truy đóng một phần số nợ cho NLĐ…

Tại tỉnh Tây Ninh, cuối năm 2018, BHXH tỉnh đã chính thức đề nghị Công an xử lý hình sự 6 DN. Mới đây, trao đổi với phóng viên, ông Lê Tiến Lợi- Trưởng phòng Khai thác và Thu nợ (BHXH tỉnh Tây Ninh) cho biết, động thái này đã khiến nhiều DN phải chùn tay khi có ý định tiếp tục vi phạm; thậm chí một số DN nợ kéo dài đã khắc phục ngay khi biết được thông tin. Riêng 6 DN bị đề nghị xử lý hình sự, theo ông Lợi, hiện đã có một số DN liên hệ làm việc và truy đóng được một phần nợ đọng.

Còn tại tỉnh Bình Phước, vào cuối tháng 10/2018, BHXH tỉnh đã quyết định chuyển hồ sơ 4 DN sang Cơ quan CSĐT (Công an tỉnh) đề nghị điều tra, xử lý theo Điều 216 Bộ luật Hình sự. Sau đó, đã có 3 DN truy nộp hết số tiền nợ đọng gồm: Công ty TNHH TM-XNK TH&DV Hùng Nhơn (xã Thuận Phú, huyện Đồng Phú) đã truy nộp hơn 1,1 tỉ đồng; Công ty CP Hùng Nhơn (xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú) truy nộp hơn 656 triệu đồng; Công ty TNHH Sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh Tân Đồng Tiến (xã Đồng Tiến, huyện Đồng Phú) truy nộp hơn 165 triệu đồng.

Dù hành vi trốn đóng BHXH đã rõ ràng nhưng không phải DN nào cũng biết. Thậm chí, nhiều DN dù đã bị đề nghị xử lý hình sự vẫn ngang nhiên tiếp tục vi phạm. Tại TP.HCM, Công ty CP Xây dựng Công nghiệp Descon chây ỳ nợ trên 9,8 tỉ đồng; Công ty CP Tư vấn TMDV Địa ốc Hoàng Quân nợ hơn 9,2 tỉ đồng; Công ty CP BYS nợ 1,05 tỉ đồng... Tại Tây Ninh có Công ty Taxi Sao Đỏ, Công ty TNHH Công nghệ Thực phẩm Miền Đông… cũng đang nợ BHXH, BHYT kéo dài.

Theo Luật sư Nguyễn Giang Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM), hiện nay, việc xử lý hình sự DN trốn đóng BHXH ở mỗi nơi mỗi kiểu khác nhau. Có địa phương, cơ quan Công an tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan BHXH và vào cuộc; có nơi tiếp nhận rồi để đó; cũng có nơi không trả lời đề nghị của cơ quan BHXH. Trong khi đó, đối với cơ quan BHXH địa phương cũng mỗi nơi đề nghị một kiểu, chứ chưa theo một quy trình thống nhất nào.

Do vậy, theo Luật sư Nam, trước hết, ngành BHXH cần bám sát quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (phần “Khởi tố, điều tra vụ án hình sự”) để thực hiện một cách chuyên nghiệp. Theo đó, phải xác định văn bản đề nghị phía Công an là tố giác, tin báo về tội phạm hay kiến nghị khởi tố để làm việc cho chính xác. Ngoài ra, về thời hạn giải quyết của cơ quan Công an cũng đã được quy định tại Điều 147, Bộ luật Tố tụng hình sự: “Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định: Quyết định khởi tố vụ án hình sự; Quyết định không khởi tố vụ án hình sự; Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố... Trường hợp phức tạp cũng không được quá 2 tháng”. Căn cứ vào đó, cơ quan BHXH sẽ có cơ sở để trao đổi với cơ quan Công an.

Đặc biệt, theo Luật sư Nam, Điểm a Khoản 2 Điều 145 của Bộ luật Tố tụng hình sự cũng đã quy định: “Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố”. Như vậy, không chỉ có cơ quan Công an mà Viện Kiểm sát cũng là địa chỉ tiếp nhận các nguồn tin. Chức năng của Viện Kiểm sát, ngoài thực hành quyền công tố, còn thực hiện kiểm sát các hoạt động tư pháp. Do vậy, khi kiến nghị khởi tố hình sự DN trốn đóng BHXH, ngoài cơ quan Công an thì cơ quan BHXH hoàn toàn có thể song hành đề nghị Viện Kiểm sát cùng cấp vào cuộc. “Nếu làm chặt chẽ, chuyên nghiệp thì hiệu quả sẽ cao hơn, qua đó bảo vệ quyền lợi BHXH của NLĐ được tốt hơn”- Luật sư Nguyễn Giang Nam nhấn mạnh.

Bài liên quan

Chuyển hồ sơ hơn 200 đơn vị nợ BHXH sang cơ quan điều tra

Khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH: Còn nhiều khó khăn, vướng mắc

Bị phạt gần 60 triệu đồng do nợ BHXH, BHYT kéo dài

Công đoàn khởi kiện DN trốn, nợ BHXH: Không cần ủy quyền của NLĐ