Hai bạn trẻ châu Phi vượt qua thành kiến xây dựng công ty khởi nghiệp tỷ USD thế nào?

Đó là mùa hè năm 2018. Ham Serunjogi, một người nhập cư 24 tuổi đến từ Uganda, nghĩ rằng buổi thuyết trình 'chào hàng' trước một công ty đầu tư mạo hiểm của Palo Alto sẽ diễn ra tốt đẹp.

Anh giải thích cách thức khởi nghiệp của Chipper Cash, một fintech cho phép người tiêu dùng châu Phi gửi tiền cho nhau, xuyên biên giới quốc gia, với chi phí rẻ hơn và với cách thức thực hiện dễ dàng hơn so với hệ thống ngân hàng truyền thống.

"Tại sao bạn không nghĩ đến việc tìm kiếm nguồn tài chính từ việc kêu gọi quyên góp hay tài trợ?", một trong số các đối tác tiềm năng đặt câu hỏi.

Bởi vì, đây sẽ là một công việc kinh doanh thu lợi nhuận, Serunjogi trả lời.

Đối tác tỏ vẻ dường như không biết gì vẫn tiếp tục: "Tại sao bạn không nói chuyện với UNICEF ​​hoặc một công ty đầu tư tác động?"

Serunjogi kín đáo từ chối nêu tên công ty nào đó từng nói với anh rằng: "Bất kể áp dụng theo mô hình nào, tôi cũng buộc phải chiết khấu cho doanh nghiệp này vì công việc kinh doanh thực hiện ở châu Phi".

Những ký ức đó vẫn còn nhức nhối, mặc dù Chipper Cash hiện đã huy động được 300 triệu USD nhờ việc công ty được định giá 2,2 tỷ USD vào tháng 11 năm ngoái.

"Đây là những điều tôi buộc phải làm dù điều đó thật kỳ quặc, và nó vẫn như vậy", Serunjogi nói từ văn phòng San Francisco, nơi anh cùng người đồng sáng lập Maijid Moujaled và gần 1/5 trong số 350 nhân viên của công ty đang làm việc.

Hai nhà sáng lập đều có ước tính 10% cổ phần trong Chipper, tương đương với mức tài sản cỡ 200 triệu USD, tính trên giấy tờ.

Sheel Mohnot, cựu đối tác tại 500 Startups — người ủng hộ đầu tiên của Chipper Cash — đã cố gắng xóa tan nghi ngờ của một số nhà đầu tư ban đầu, khi họ thiếu các hiểu biết về châu Phi.

"Không ai đầu tư vào châu Phi vào thời điểm đó. Nhưng giờ thì đã thay đổi", ông nói.

Theo CB Insights, năm ngoái các nhà đầu tư mạo hiểm đã đầu tư 1,5 tỷ USD vào các công ty fintech châu Phi, tăng gấp bảy lần so với năm 2020.

Người châu Phi cận Sahara ngày nay có 605 triệu tài khoản thanh toán di động — từ đó, họ có thể gửi tiền mặt bằng tin nhắn văn bản — tăng hơn nhiều so với 469 triệu tài khoản vào năm 2018 . Điều đó khiến khu vực này trở thành mảnh đất màu mỡ cho các ứng dụng tài chính tiêu dùng hiện đại.

Bốn năm sau khi thành lập, Chipper Cash có 5 triệu người dùng, đăng ký ở bảy quốc gia, bao gồm Uganda, Ghana và Nigeria.

Công ty không chỉ cung cấp dịch vụ chuyển tiền với chi phí thấp mà còn thanh toán hóa đơn, giao dịch tiền điện tử và các lệnh đặt mua cổ phiếu của các công ty ở Hoa Kỳ. Không tính các giao dịch tiền điện tử, doanh thu của công ty đã đạt hơn 75 triệu USD vào năm 2021, so với 18 triệu USD của năm 2020.

Ý tưởng về Chipper Cash xuất hiện khi Serunjogi còn ở tuổi trung học. Anh nhìn thấy những vấn đề mà cha anh gặp phải khi cố gắng chuyển tiền qua hệ thống ngân hàng phức tạp của châu Phi.

Gia đình của Serunjogi sống ở Gayaza, một thị trấn của Uganda, cách thủ đô Kampala 10 dặm. Cha mẹ anh sở hữu một trang trại và cha anh cũng điều hành một mạng lưới công nghệ thông tin hỗ trợ hoạt động của các doanh nghiệp địa phương.

Mặc dù hầu như không giàu có, gia đình đã gửi Serunjogi và hai anh trai của mình đến một trường trung học tư thục và ghi danh cho họ vào một câu lạc bộ luyện bơi lội cho các vận động viên.

Năm 2010, Serunjogi, khi đó 16 tuổi, đã tham gia đội Olympic trẻ Uganda. Sau khi gặp sự cố khi hoàn tất chuyển khoản ngân hàng, cha anh buộc phải bay đến Nam Phi với một phong bì chứa đầy tiền mặt để trả cho huấn luyện viên bơi lội của con trai mình khi đội tuyển đang tập luyện ở đó.

Tốt nghiệp trung học, Serunjogi theo anh trai của mình đến Grinnell, một trường đại học nghệ thuật tự do nhỏ ở Iowa, nơi khá nổi tiếng về môi trường học thuật. Tại đây, mỗi người đi theo một hướng khác nhau.

Ở Grinnell, anh gặp Moujaled, một sinh viên chuyên ngành khoa học máy tính người Ghana, người đã lập nên một nhóm lập trình sinh viên nổi tiếng.

Gần như ngay lập tức, cả hai bắt đầu nói về việc phát triển một ứng dụng chuyển tiền cho Châu Phi. Nhưng trước tiên họ muốn trải nghiệm công nghệ trong thế giới thực và họ cũng cần có thị thực làm việc.

Vì vậy, trong năm học cuối cấp, Serunjogi đã liên tiếp gửi những email cho Mark Zuckerberg và Sheryl Sandberg để xin thực tập tại Facebook, rồi trở thành nhân viên chính thức, làm việc toàn thời gian ở Dublin sau khi anh tốt nghiệp vào năm 2016.

Vào mùa xuân năm 2018, Serunjogi đã nhắn tin cho Moujaled, người đang làm kỹ sư phần mềm ở San Francisco, để nói rằng đã đến lúc bắt đầu. Serunjogi bỏ việc và chuyển đến căn hộ studio của Moujaled, ngủ trên nệm hơi trong căn bếp nhỏ.

Cả hai đã sử dụng toàn bộ số tiền tiết kiệm được gần 30.000 USD và số lương hiện tại của Moujaled làm vốn mồi. Họ đã ra mắt phiên bản thử nghiệm của ứng dụng vào tháng 7 năm 2018, cho phép khách hàng gửi tiền từ Uganda đến Ghana miễn phí.

Họ đã chào hàng, cho đến tháng 11 năm 2018, tới hơn 50 quỹ đầu tư khởi nghiệp khác nhau. Cuối cùng, quỹ đầu tư 500 Startups đã đồng ý đầu tư 150.000 USD.

Trước khi các giấy tờ được ký kết, Mohnot đã chuyển 40.000 USD cho Chipper sau khi Serunjogi nói rằng anh ta sắp thiếu tiền thuê nhà. "Tôi sẽ mãi mãi biết ơn anh ấy vì điều đó", Serunjogi nói.

Ứng dụng dễ sử dụng, miễn phí của Chipper là một cải tiến lớn so với các ứng dụng có sẵn trước đó. Ví dụ: ứng dụng M-Pesa của Kenya, ra mắt vào năm 2007, tính phí từ 1% đến 2% cho các lần chuyển tiền trong nước.

Đến giữa năm 2019, Chipper Cash đã có mặt ở Uganda, Ghana, Kenya và Rwanda. Ứng dụng này sớm mở rộng địa bàn sang Nigeria, thị trường lớn nhất châu Phi với hơn 200 triệu dân và đến cuối năm, nó có 600.000 khách hàng.

Ứng dụng cũng đưa ra một khoản phí thu đổi ngoại hối từ 2% đến 5% để bắt đầu tạo ra doanh thu. Khi bitcoin tăng từ 14.000 USD lên 20.000 USD vào mùa thu năm 2020, Chipper bắt đầu cho phép người dùng mua và bán bitcoin và ether, thiết lập một ngành kinh doanh sinh lợi thứ hai: phí giao dịch.

Ứng dụng đạt mức định giá 2,2 tỷ USD vào cuối năm 2021, với sự đầu tư từ các công ty bao gồm Sam Bankman-Fried’s FTX, Ribbit Capital và Bezos Expeditions. Các giao dịch đã tăng từ 200 triệu USD trong quý đầu tiên của năm 2021 lên 1,6 tỷ USD trong 12 tháng sau đó.

Tất cả sự tăng trưởng đó đều đi kèm với những thách thức lớn hơn.

Một là tính thanh khoản: Chipper cần đảm bảo có đủ tiền ở mỗi quốc gia để hỗ trợ chuyển khoản tức thì. Nếu không, thời gian giao dịch có thể chậm lại cả ngày hoặc lâu hơn. Tiền có thể giải quyết vấn đề đó.

Một nỗi lo lớn hơn là sự cạnh tranh. Công ty khởi nghiệp Wave có trụ sở tại Senegal cung cấp các dịch vụ tương tự (mặc dù ở các quốc gia khác nhau cho đến nay) và được định giá 1,7 tỷ USD vào năm ngoái. Các công ty chuyển tiền khác như Remitly và Wise chưa cho phép mọi người gửi tiền từ quốc gia châu Phi này sang quốc gia châu Phi khác, nhưng không có gì ngăn cản họ tham gia thị trường.

Hiện tại, Serunjogi đang tập trung vào việc duy trì tốc độ tăng trưởng vượt bậc của Chipper, hướng đến lợi nhuận — và giúp đỡ người châu Phi trong khi làm như vậy.

Anh cho biết, khách hàng được hưởng lợi khi họ có thể chuyển tiền dễ dàng và có những cách thức mới để đầu tư và xây dựng sự thịnh vượng cho chính mình.

"Tôi là một người tin tưởng sâu sắc vào vai trò của tinh thần kinh doanh và chủ nghĩa tư bản trong việc cải thiện cuộc sống của những người sống ở các nước đang phát triển", Serunjogi nhấn mạnh.

(Theo Forbes)

Bài liên quan

Cách tỷ phú Warren Buffett đầu tư trong thời kỳ suy thoái

4 sinh viên bỏ học Stanford trở thành tỷ phú nổi tiếng thế giới

Chàng trai rời bỏ Google, trở thành tỷ phú USD sau 30 lần khởi nghiệp thất bại

Tỷ phú nuôi heo giàu nhất Trung Quốc: Mặc kệ chế giễu, thành công nhờ triết lý 'nuôi heo như con'