[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Nguyễn Trí Hiếu: Ngân hàng bán cả nợ tốt và nợ xấu, tại sao không?
Với dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế khoảng hơn 9 triệu tỷ đồng, yêu cầu về việc thành lập một sàn mua bán nợ, thị trường mua bán nợ tự do đang trở nên bức thiết. TS. Nguyễn Trí Hiếu đặt vấn đề, ngân hàng có thể bán cả nợ tốt và nợ xấu trên thị trường mua bán nợ.
Một ngân hàng đang thông báo bán các khoản nợ vay tiêu dùng để thu hồi nợ. Đây có thể là trường hợp đầu tiên trong hệ thống, không loại trừ khả năng sẽ mở đường cho một xu hướng mới của hệ thống ngân hàng khi rao bán các khoản nợ vay tiêu dùng không tài sản đảm bảo. Và nợ bán có thể không phải chỉ nợ xấu mà là cả nợ tốt.
Một thị trường mua bán nợ cùng với đó là yêu cầu thành lập một sàn giao dịch nợ quốc gia đã được nhắc đến lâu nay nhằm giải quyết những vấn đề liên quan tới tranh chấp, định giá tài sản bảo đảm... Tuy nhiên, thời điểm hiện tại vẫn chưa có một sàn mua bán nợ nào được thành lập. Để làm rõ hơn về tính cấp thiết và nhu cầu của nền kinh tế thị trường về một thị trường mua bán nợ Nhadautu.vn đã trao đổi với TS. Nguyễn Trí Hiếu - người có nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động ngân hàng ở Mỹ và Việt Nam.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Tài chính. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
VietinBank có thể nói là ngân hàng đầu tiên rao bán các khoản nợ vay tiêu dùng, không có tài sản bảo đảm tại Việt Nam. Xin ông cho biết, đây có phải là một xu hướng phổ biến trên thế giới?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Thực tế, thị trường mua bán nợ trên thế giới rất rộng rãi và phổ biến. Tại Mỹ không có sàn chính thức nhưng mua bán nợ là một cấu phần quan trọng của thị trường tài chính. Ở đó, họ bán tất cả các loại nợ, cả tốt và nợ xấu.
Một nhà băng bán tốt khi muốn giảm tỷ lệ dư nợ tại 1 phân khúc thị trường nào đó. Ví dụ như với phân khúc bất động sản, theo quy định nội bộ của ngân hàng đó là không vượt quá 10%. Đến thời điểm dư nợ vượt mức quy định họ sẽ bán bớt đi. Có khi có những khoản dư nợ quá lớn vượt quy định về tỷ lệ một món nợ/vốn chủ sở hữu hoặc tổng tài sản thì họ vẫn cho vay ra nhưng khi vượt quy định thì bán đi mà đó là nợ rất tốt. Hoặc có khi nhiều ngân hàng hợp sức với nhau cung cấp một món tín dụng lớn cho 1 doanh nhiệp hay 1 nhóm doanh nghiệp. Trong tổ hợp đó có thể trao đổi mua bán các khoản nợ với nhau.
Tuy nhiên, ở Việt Nam thì nhắc đến mua bán nợ thường là mua bán nợ xấu. Và bán nợ đôi khi chỉ là trên sổ sách, không chuyển nhượng tài sản thế chấp khoản nợ như trường hợp VAMC mua nợ của các ngân hàng. Nó chỉ có tác dụng làm đẹp sổ sách còn trên thực tế thì tài sản bảo đảm vẫn nằm trong ngân hàng.
Điều này là ngược với cách mua bán nợ của thế giới và rất rủi ro cho bên mua nợ. Ngoài ra, các món nợ ở các nước phát triển, được bán với tỷ lệ chiết khấu rất cao, đặc biệt là nợ xấu, tỷ lệ chiết khấu lên tới 70-80%, có khi là 90%. Vì người mua nợ chỉ quan tâm tới giá trị tài sản bảo đảm chứ không quan tâm tới dư nợ. Còn ở Việt Nam thì VAMC mua nợ cũng mua bằng giá sổ sách.
Có thể nói, thị trường mua bán nợ của Việt Nam chưa theo thông lệ quốc tế mà chủ yếu mang tính chuyển nhượng tài sản trên sở sách, để tuân thủ quy định của pháp luật, mua bán nợ chưa thực chất để kinh doanh.
Vậy theo ông, Việt Nam đã có tiền đề để thành lập thị trường mua bán nợ? Trường hợp của VietinBank có thể coi như một chỉ dấu cho thấy việc có một thị trường mua bán nợ thứ cấp là rất cần thiết?
Chúng ta đã có sẵn những tiền đề quan trọng cho một thị trường mua bán nợ. Đó là các bên tham gia, là ngân hàng, công ty tài chính, VAMC, Bộ Tài chính. Cũng có những nhà đầu tư sẵn sàng nhảy vào mua món nợ nếu họ nhìn thấy lợi nhuận. Thực tế, thị trường đã thành hình, chỉ cần kết hợp để có sàn mua bán nợ thì thị trường mua bán nợ sẽ phát triển, không khó khăn gì.
Tôi chỉ không hiểu rằng, tại sao sau khi Nghị quyết 42 của Quốc hội ban hành năm 2017 có quy định về việc thành lập thị trường mua bán nợ, sàn giao dịch nợ nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có một thị trường mua bán nợ thực sự được vận hành? Trong khi đó, chỉ cần một cơ quan nhà nước đứng ra làm vai trò trung gian, tạo lập thị trường và đặt ra những quy định về luật chơi. Tôi tin là người chơi và hàng hoá sẽ không thiếu trên thị trường này khi dư nợ tín dụng của Việt Nam thời điểm hiện tại đã vượt 9 triệu tỷ đồng.
Tuy nhiên, cần lưu ý một đặc thù của Việt Nam là rất khó khăn trong chuyển nhượng tài sản bảo đảm, đặc biệt là bất động sản. Bản thân đối tượng sở hữu tài sản thế chấp ở nước ta tính tuân thủ luật pháp rất thấp. Có trường hợp ngân hàng tới thu hồi tài sản bảo đảm mà khách hàng ra cầm dao chặn cửa.
Điều này là hy hữu ở các nước phát triển và cuối cùng ngân hàng phải nhờ tới cả sự can thiệp của cơ quan an ninh. Vì thế, một hệ thống toà án hiệu quả là rất quan trọng trong việc phát triển thị trường mua bán nợ. Ngoài ra, Việt Nam cũng nên có "toà án phá sản" - những người chuyên về phá sản để biết loại tài sản nào nên phá sản, loại nào nên thu hồi.
Vậy theo ông đây đã phải thời điểm thích hợp để Việt Nam thành lập một thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp và rộng rãi?
Nhu cầu mua bán nợ ở Việt Nam càng ngày càng lớn. Nợ thực chất là tài sản của 1 ngân hàng, cũng giống như các loại hàng hoá khác, họ phải được chuyển nhượng, mua bán. Hệ thống tín dụng càng lớn thì nhu cầu về một thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp càng trở nên bức thiết.
Riêng với trường hợp VietinBank, chúng ta hoàn toàn có thể nghi ngờ rằng các ngân hàng sẽ bán nợ tín chấp như một cách lách luật khi không còn được dùng bên thứ 3 để thu hồi nợ. Nhưng đó cũng là biểu hiện tích cực, cho thấy nhu cầu thiết yếu của ngành tài chính về việc thành lập một sàn mua bán nợ quốc gia. Đó là nhu cầu tự thân của thị trường tự do.
Bàn tới thành lập thị trường mua bán nợ ở thời điểm hiện tại đã là quá chậm so với nhu cầu của thị trường, một vấn đề đã được đặt ra từ rất lâu và đến thời điểm Nghị quyết 42 ra đời tưởng rằng đã phải có rồi. Nhưng dù thế nào muộn còn hơn không và tại sao ngân hàng lại không nghĩ tới việc bán cả nợ tốt và nợ xấu?
Xin cảm ơn ông!
- Cùng chuyên mục
Đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài vào Trung tâm tài chính
Để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, các chuyên gia đề xuất, cần nhiều cơ chế vượt trội liên quan đến hạ tầng tài chính, công nghệ, ưu đãi cho ngân hàng nước ngoài chuyển trụ sở, chi nhánh vào Việt Nam.
Tài chính - 16/04/2025 16:34
Phát Đạt hoàn tất hoán đổi khoản vay 30 triệu USD với đối tác ngoại
Phát Đạt đã chuyển đổi khoản vay 30 triệu USD thành cổ phiếu giúp giảm áp lực nợ đáng kể, bởi nếu không hoàn thành trước 23/4 thì sẽ phải thanh toán khoản vay trước ngày 24/9.
Tài chính - 16/04/2025 14:40
BVBank trình phương án chuyển sàn năm thứ 3 liên tiếp
BVBank sẽ thực hiện chuyển sàn năm nay để đón đầu các triển vọng khởi sắc sắp tới. Đồng thời, ngân hàng chào bán tiếp cổ phiếu cho cổ đông và ESOP để tăng vốn lên 7.676 tỷ đồng.
Tài chính - 16/04/2025 08:23
Chủ tịch FPT: Bằng mọi giá thực hiện mục tiêu lợi nhuận năm 2025 tăng trưởng 21%
Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, ông Trương Gia Bình khẳng định mục tiêu kinh doanh năm 2025 dù khó khăn, song Tập đoàn sẽ cố gắng thực hiện bằng mọi giá.
Tài chính - 15/04/2025 17:40
Doanh nghiệp và lãnh đạo đồng loạt nhảy vào ‘cứu giá’ cổ phiếu
Giá lao dốc sau biến cố thuế quan, nhiều doanh nghiệp lên kế hoạch mua lại cổ phiếu bất chấp việc giảm vốn. Các lãnh đạo cũng dự chi hàng chục tỷ gom cổ phiếu.
Tài chính - 15/04/2025 13:16
Lãnh đạo Chứng khoán MB: Thời kỳ Tổng thống Donald Trump 2.0 mở ra các cơ hội kinh doanh hấp dẫn
Dù TTCK trong nước đã có những biến động do sự kiện áp thuế đối ứng, song HĐQT Chứng khoán MB nhìn nhận vẫn có nhiều điều kiện thuận lợi và thông tin hỗ trợ tích cực như Chính phủ giảm chi phí, thuế, nâng hạng thị trường chứng khoán...
Tài chính - 15/04/2025 12:50
Chuyên gia ACBS: Nhà đầu tư không nên 'lướt sóng' cổ phiếu
Bà Đỗ Minh Trang, Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng nhà đầu tư cá nhân không nên tham gia lướt sóng hay sử dụng margin vào lúc này vì rủi ro biến động giá vẫn rất cao.
Tài chính - 15/04/2025 10:47
Sớm áp dụng APA để gỡ điểm nghẽn về xác định giá giao dịch liên kết
Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) là một biện pháp được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng để giải quyết hữu hiệu vấn đề "chuyển giá".
Tài chính - 15/04/2025 07:41
‘Vững vàng’ như cổ phiếu VIC
Với diễn biến tích cực của VIC, VHM và VRE, tài sản của tỷ phú Phạm Nhật Vượng (theo Forbes) hiện đạt 8,4 tỷ USD, đứng thứ 344 top người giàu trên thế giới.
Tài chính - 14/04/2025 15:32
Chủ tịch Hưng Thịnh Incons: ‘Chậm lại là để đi nhanh hơn’
Hưng Thịnh Incons đánh giá ngành xây dựng có triển vọng tích cực năm nay. Doanh nghiệp đã tiến hành tái cấu trúc và kỳ vọng có sự chuyển mình mạnh mẽ.
Tài chính - 14/04/2025 11:10
Niềm tin đang trở lại với thị trường chứng khoán
Sau cú sốc thuế quan, áp lực bán tháo và giải chấp ngắn hạn, niềm tin đang trở lại với thị trường chứng khoán khi VN-Index tăng liên tiếp trong 2 phiên 10/4 và 11/4.
Tài chính - 14/04/2025 06:45
Cơ hội vàng để sở hữu ngân hàng 100% vốn ngoại
Suốt 8 năm qua, không có thêm ngân hàng 100% vốn nước ngoài nào được thành lập tại Việt Nam. Do vậy, giấy phép ngân hàng 100% vốn ngoại là cơ hội vàng cho nhà đầu tư.
Tài chính - 13/04/2025 13:05
Lộ diện những khoản chia thưởng ‘khủng’ sau mùa đại hội
Hàng loạt doanh nghiệp lớn lên kế hoạch chia thưởng khủng cho 2024 như Đạm Phú Mỹ, Vinamilk, Sabeco, IDICO… Có đơn vị tăng đáng kể cổ tức so với kế hoạch ban đầu.
Tài chính - 13/04/2025 09:17
Đồng đô la đang mất dần vị thế như một tài sản trú ẩn an toàn
Đồng đô la đã trở thành nạn nhân mới nhất của tình trạng hỗn loạn của thị trường trong tuần này khi cuộc chiến thương mại toàn cầu ngày càng tồi tệ, có nguy cơ làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế của Mỹ.
Tài chính - 13/04/2025 09:16
Việt Nam cần chủ động các kịch bản ứng phó với chính sách thuế quan mới của Mỹ
Những khó khăn, thách thức mới phát sinh từ chính sách thuế quan của Mỹ cũng là cơ hội lớn để Việt Nam nhanh chóng điều chỉnh chính sách phát triển, chủ động các định hướng giải pháp lớn.
Tài chính - 12/04/2025 12:14
Sân chơi 'tài chính thông minh' cho thế hệ Z, Alpha
Tạo sân chơi "Tài chính thông minh" nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết của thế hệ Z, Alpha về tài chính cá nhân hướng tới mục tiêu phát triển tài chính toàn diện.
Ngân hàng - 11/04/2025 16:49
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 1 week ago
'Bối cảnh mới mở ra những cơ hội đầu tư chưa từng có'
Tài chính - Update 3 week ago
Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng
Sự kiện - Update 4 week ago