[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Nguyễn Trí Hiếu: Ngân hàng bán cả nợ tốt và nợ xấu, tại sao không?

N.THOAN
07:01 26/05/2021

Với dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế khoảng hơn 9 triệu tỷ đồng, yêu cầu về việc thành lập một sàn mua bán nợ, thị trường mua bán nợ tự do đang trở nên bức thiết. TS. Nguyễn Trí Hiếu đặt vấn đề, ngân hàng có thể bán cả nợ tốt và nợ xấu trên thị trường mua bán nợ.

Một ngân hàng đang thông báo bán các khoản nợ vay tiêu dùng để thu hồi nợ. Đây có thể là trường hợp đầu tiên trong hệ thống, không loại trừ khả năng sẽ mở đường cho một xu hướng mới của hệ thống ngân hàng khi rao bán các khoản nợ vay tiêu dùng không tài sản đảm bảo. Và nợ bán có thể không phải chỉ nợ xấu mà là cả nợ tốt.

Một thị trường mua bán nợ cùng với đó là yêu cầu thành lập một sàn giao dịch nợ quốc gia đã được nhắc đến lâu nay nhằm giải quyết những vấn đề liên quan tới tranh chấp, định giá tài sản bảo đảm... Tuy nhiên, thời điểm hiện tại vẫn chưa có một sàn mua bán nợ nào được thành lập. Để làm rõ hơn về tính cấp thiết và nhu cầu của nền kinh tế thị trường về một thị trường mua bán nợ Nhadautu.vn đã trao đổi với TS. Nguyễn Trí Hiếu - người có nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động ngân hàng ở Mỹ và Việt Nam.

nguyen-tri-hieu

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Tài chính. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

VietinBank có thể nói là ngân hàng đầu tiên rao bán các khoản nợ vay tiêu dùng, không có tài sản bảo đảm tại Việt Nam. Xin ông cho biết, đây có phải là một xu hướng phổ biến trên thế giới?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Thực tế, thị trường mua bán nợ trên thế giới rất rộng rãi và phổ biến. Tại Mỹ không có sàn chính thức nhưng mua bán nợ là một cấu phần quan trọng của thị trường tài chính. Ở đó, họ bán tất cả các loại nợ, cả tốt và nợ xấu.

Một nhà băng bán tốt khi muốn giảm tỷ lệ dư nợ tại 1 phân khúc thị trường nào đó. Ví dụ như với phân khúc bất động sản, theo quy định nội bộ của ngân hàng đó là không vượt quá 10%. Đến thời điểm dư nợ vượt mức quy định họ sẽ bán bớt đi. Có khi có những khoản dư nợ quá lớn vượt quy định về tỷ lệ một món nợ/vốn chủ sở hữu hoặc tổng tài sản thì họ vẫn cho vay ra nhưng khi vượt quy định thì bán đi mà đó là nợ rất tốt. Hoặc có khi nhiều ngân hàng hợp sức với nhau cung cấp một món tín dụng lớn cho 1 doanh nhiệp hay 1 nhóm doanh nghiệp. Trong tổ hợp đó có thể trao đổi mua bán các khoản nợ với nhau.

Tuy nhiên, ở Việt Nam thì nhắc đến mua bán nợ thường là mua bán nợ xấu. Và bán nợ đôi khi chỉ là trên sổ sách, không chuyển nhượng tài sản thế chấp khoản nợ như trường hợp VAMC mua nợ của các ngân hàng. Nó chỉ có tác dụng làm đẹp sổ sách còn trên thực tế thì tài sản bảo đảm vẫn nằm trong ngân hàng.

Điều này là ngược với cách mua bán nợ của thế giới và rất rủi ro cho bên mua nợ. Ngoài ra, các món nợ ở các nước phát triển, được bán với tỷ lệ chiết khấu rất cao, đặc biệt là nợ xấu, tỷ lệ chiết khấu lên tới 70-80%, có khi là 90%. Vì người mua nợ chỉ quan tâm tới giá trị tài sản bảo đảm chứ không quan tâm tới dư nợ. Còn ở Việt Nam thì VAMC mua nợ cũng mua bằng giá sổ sách.

Có thể nói, thị trường mua bán nợ của Việt Nam chưa theo thông lệ quốc tế mà chủ yếu mang tính chuyển nhượng tài sản trên sở sách, để tuân thủ quy định của pháp luật, mua bán nợ chưa thực chất để kinh doanh.

Vậy theo ông, Việt Nam đã có tiền đề để thành lập thị trường mua bán nợ? Trường hợp của VietinBank có thể coi như một chỉ dấu cho thấy việc có một thị trường mua bán nợ thứ cấp là rất cần thiết?

Chúng ta đã có sẵn những tiền đề quan trọng cho một thị trường mua bán nợ. Đó là các bên tham gia, là ngân hàng, công ty tài chính, VAMC, Bộ Tài chính. Cũng có những nhà đầu tư sẵn sàng nhảy vào mua món nợ nếu họ nhìn thấy lợi nhuận. Thực tế, thị trường đã thành hình, chỉ cần kết hợp để có sàn mua bán nợ thì thị trường mua bán nợ sẽ phát triển, không khó khăn gì.

Tôi chỉ không hiểu rằng, tại sao sau khi Nghị quyết 42 của Quốc hội ban hành năm 2017 có quy định về việc thành lập thị trường mua bán nợ, sàn giao dịch nợ nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có một thị trường mua bán nợ thực sự được vận hành? Trong khi đó, chỉ cần một cơ quan nhà nước đứng ra làm vai trò trung gian, tạo lập thị trường và đặt ra những quy định về luật chơi. Tôi tin là người chơi và hàng hoá sẽ không thiếu trên thị trường này khi dư nợ tín dụng của Việt Nam thời điểm hiện tại đã vượt 9 triệu tỷ đồng.

Tuy nhiên, cần lưu ý một đặc thù của Việt Nam là rất khó khăn trong chuyển nhượng tài sản bảo đảm, đặc biệt là bất động sản. Bản thân đối tượng sở hữu tài sản thế chấp ở nước ta tính tuân thủ luật pháp rất thấp. Có trường hợp ngân hàng tới thu hồi tài sản bảo đảm mà khách hàng ra cầm dao chặn cửa.

Điều này là hy hữu ở các nước phát triển và cuối cùng ngân hàng phải nhờ tới cả sự can thiệp của cơ quan an ninh. Vì thế, một hệ thống toà án hiệu quả là rất quan trọng trong việc phát triển thị trường mua bán nợ. Ngoài ra, Việt Nam cũng nên có "toà án phá sản" - những người chuyên về phá sản để biết loại tài sản nào nên phá sản, loại nào nên thu hồi.

Vậy theo ông đây đã phải thời điểm thích hợp để Việt Nam thành lập một thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp và rộng rãi?

Nhu cầu mua bán nợ ở Việt Nam càng ngày càng lớn. Nợ thực chất là tài sản của 1 ngân hàng, cũng giống như các loại hàng hoá khác, họ phải được chuyển nhượng, mua bán. Hệ thống tín dụng càng lớn thì nhu cầu về một thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp càng trở nên bức thiết.

Riêng với trường hợp VietinBank, chúng ta hoàn toàn có thể nghi ngờ rằng các ngân hàng sẽ bán nợ tín chấp như một cách lách luật khi không còn được dùng bên thứ 3 để thu hồi nợ. Nhưng đó cũng là biểu hiện tích cực, cho thấy nhu cầu thiết yếu của ngành tài chính về việc thành lập một sàn mua bán nợ quốc gia. Đó là nhu cầu tự thân của thị trường tự do.

Bàn tới thành lập thị trường mua bán nợ ở thời điểm hiện tại đã là quá chậm so với nhu cầu của thị trường, một vấn đề đã được đặt ra từ rất lâu và đến thời điểm Nghị quyết 42 ra đời tưởng rằng đã phải có rồi. Nhưng dù thế nào muộn còn hơn không và tại sao ngân hàng lại không nghĩ tới việc bán cả nợ tốt và nợ xấu?

Xin cảm ơn ông!

  • Cùng chuyên mục
Chuyện gì đang diễn ra với cổ phiếu CTF?

Chuyện gì đang diễn ra với cổ phiếu CTF?

Hàng triệu cổ phiếu CTF đang được dùng làm tài sản đảm bảo, thế chấp các khoản vay tại ngân hàng. Tuy nhiên việc cổ phiếu giảm giá mạnh có thể ảnh hưởng đến giá trị tài sản đảm bảo.

Tài chính - 20/11/2024 16:24

Bóng nhà chủ VNDirect đằng sau các đợt tăng vốn của CIENCO4

Bóng nhà chủ VNDirect đằng sau các đợt tăng vốn của CIENCO4

2 lần tăng vốn gần nhất của CIENCO4 đều gắn với một doanh nghiệp liên quan trực tiếp tới nhà chủ CTCP Chứng khoán VNDirect, đó là CTCP Đầu tư và Dịch vụ Trustlink.

Tài chính - 20/11/2024 10:49

Chính sách tiền tệ khó nới lỏng thêm

Chính sách tiền tệ khó nới lỏng thêm

Sức ép tỷ giá vẫn là nhân tố quan trọng để lãi suất khó giảm thêm.

Ngân hàng - 20/11/2024 09:48

Ngân hàng hưởng lợi từ áp dụng các tiêu chuẩn ESG

Ngân hàng hưởng lợi từ áp dụng các tiêu chuẩn ESG

Việc thực hành ESG sẽ giúp các các tổ chức tín dụng (TCTD) cải thiện hiệu quả quản trị rủi ro, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động và lợi nhuận.

Ngân hàng - 20/11/2024 09:36

Eximbank 'bác' thông tin NHNN thanh tra cấp tín dụng

Eximbank 'bác' thông tin NHNN thanh tra cấp tín dụng

Eximbank khẳng định rằng không nhận được bất kỳ quyết định nào của NHNN về việc tiến hành thanh tra về các hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng trong thời gian gần đây.

Tài chính - 20/11/2024 06:30

Chứng khoán liên tục điều chỉnh, dấu hiệu nào cho biết đáy?

Chứng khoán liên tục điều chỉnh, dấu hiệu nào cho biết đáy?

Thị trường chứng khoán đã điều chỉnh liên tục nhiều phiên liên tiếp, VN-Index về gần mốc 1.200 điểm. Tuy nhiên, thanh khoản kém cùng khối ngoại tiếp tục bán ròng khiến thị trường kém hấp dẫn hơn.

Tài chính - 20/11/2024 06:30

Gặp khó ở nhiều dự án, PTSC Quảng Ngãi làm ăn ra sao?

Gặp khó ở nhiều dự án, PTSC Quảng Ngãi làm ăn ra sao?

Trong 9 tháng đầu năm 2024, CTCP Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi PTSC (PTSC Quảng Ngãi) ghi nhận hơn 1.184 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hơn 22,7 tỷ đồng, tăng lần lượt 74,3% và 69,4% so với cùng kỳ 2023.

Tài chính - 20/11/2024 06:30

Thấy gì từ diễn biến bán ròng của khối ngoại?

Thấy gì từ diễn biến bán ròng của khối ngoại?

Ông Chen Chia Ken, Tổng Giám đốc CTCP Chứng khoán Phú Hưng cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn vừa qua chưa thực sự hấp dẫn được các nhà đầu tư trong và ngoài nước, vì thế khối ngoại liên tục rút vốn và thanh khoản thị trường giảm dần qua từng tháng.

Tài chính - 19/11/2024 14:22

Thủy điện Hủa Na chi hơn 235 tỷ chia cổ tức cho các cổ đông

Thủy điện Hủa Na chi hơn 235 tỷ chia cổ tức cho các cổ đông

CTCP Thủy điện Hủa Na (HoSE: HNA) vừa lên kế hoạch chi trả cổ tức năm 2023 cho các cổ đông của công ty, với tổng số tiền hơn 235 tỷ đồng.

Tài chính - 19/11/2024 11:22

InvestingPro chính thức phân phối chứng chỉ quỹ mở do VCBF quản lý

InvestingPro chính thức phân phối chứng chỉ quỹ mở do VCBF quản lý

Vừa qua, Công ty Cổ phần InvestingPro đã ký kết hợp tác với Công ty TNHH Quản lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank (VCBF). Theo thoả thuận đã ký kết, InvestingPro sẽ chính thức trở thành đại lý phân phân phối chứng chỉ quỹ mở do VCBF quản lý.

Chứng khoán - 19/11/2024 10:29

Bimico - vì đâu nên nỗi?

Bimico - vì đâu nên nỗi?

Từng là ngôi sao sáng với chuỗi tăng trưởng ấn tượng, tình hình kinh doanh của Bimico dần đi xuống trong nhiều năm. Hiện nay, phần lớn tài sản Bimico dồn vào khu công nghiệp và đầu tư mua cổ phiếu VLB.

Tài chính - 19/11/2024 06:30

Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bán vàng miếng ra thị trường

Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bán vàng miếng ra thị trường

Hôm nay (ngày 18/11), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục bán vàng miếng ra thị trường qua 4 ngân hàng TMCP nhà nước và SJC. Giá bán là 83,5 triệu đồng/lượng.

Tài chính - 18/11/2024 11:16

Vinasun lãi chủ yếu từ bán xe cũ và quảng cáo, cổ đông ngoại muốn thoái sạch vốn

Vinasun lãi chủ yếu từ bán xe cũ và quảng cáo, cổ đông ngoại muốn thoái sạch vốn

Quỹ đầu tư TAEL Two Partners muốn bán hơn 6,4 triệu cổ phiếu VNS của Vinasun. Nếu thành công, quỹ ngoại này sẽ 'cắt lỗ' thành công khi hạ tỉ lệ sở hữu về 0%.

Tài chính - 18/11/2024 10:15

Đô thị Kinh Bắc cần hơn 6.000 tỷ đồng để cơ cấu nợ

Đô thị Kinh Bắc cần hơn 6.000 tỷ đồng để cơ cấu nợ

Đô thị Kinh Bắc sẽ chào bán 250 triệu cổ phiếu cho 11 nhà đầu tư, giá không thấp hơn 16.200 đồng/cp. Công ty có nhu cầu hơn 6.000 tỷ đồng để cơ cấu các khoản nợ.

Tài chính - 18/11/2024 06:30

Đằng sau sự lao dốc của cổ phiếu GKM Holdings

Đằng sau sự lao dốc của cổ phiếu GKM Holdings

Cổ phiếu GKM Holdings đã bị thao túng trong giai đoạn tăng nóng cuối 2021 và đầu 2022. Đây cũng là khoảng thời gian Chứng khoán APG gom mua thành cổ đông lớn.

Tài chính - 17/11/2024 14:15

LPBank báo lãi gần 10.000 tỷ 10 tháng đầu năm

LPBank báo lãi gần 10.000 tỷ 10 tháng đầu năm

Chia sẻ tại EGM năm 2024, lãnh đạo LPBank cho biết lợi nhuận ngân hàng 10 tháng đầu năm 2024 đạt xấp xỉ 10.000 tỷ đồng. Ngân hàng cũng tự tin sẽ vượt kế hoạch được ĐHĐCĐ giao cho từ đầu năm.

Tài chính - 16/11/2024 17:09