Tuy nhiên, các cú sốc chuỗi cung ứng đã được cảm nhận trên khắp thế giới khi các quốc gia lùng sục khẩu trang và các sản phẩm y tế. Tình trạng thiếu hàng hóa khác, chẳng hạn như chip bán dẫn, vẫn tồn tại cho đến ngày nay.

Cách đây không lâu, Tổng thống Biden đã yêu cầu xem xét sâu rộng các chuỗi cung ứng quan trọng của Hoa Kỳ, bước đầu tiên để ngăn chặn những cú sốc và những hậu quả có tính chất tàn phá như đã xảy ra vào năm ngoái.

Gạt vấn đề an ninh quốc gia sang một bên, các dự đoán về tăng trưởng kinh tế chỉ ra rằng việc chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc có thể là một con đường dài và gian nan.

Các công ty trụ lại

Chưa đầy một năm trước, Hoa Kỳ đang đối phó với sự rạn nứt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tồi tệ nhất trong 50 năm và đại dịch COVID-19 đã buộc hàng triệu người Trung Quốc phải sống trong điều kiện bị phong tỏa.

Vào thời điểm đó, nhiều người dự đoán các công ty Mỹ sẽ ồ ạt rời khỏi Trung Quốc.

Gần một năm trôi qua, một số công ty của Mỹ đã loại bỏ rủi ro phụ thuộc vào Trung Quốc bằng cách thiết lập chuỗi cung ứng cấp hai và cấp ba ở Đông Nam Á, trong khi những công ty khác thiết lập các nhà máy nhỏ hơn, 'an toàn', gần nhà hơn để cung cấp các lựa chọn trong trường hợp chuỗi cung ứng bị sốc trong tương lai. 

Tuy nhiên, các công ty Nhật Bản tiếp tục lạc quan về Trung Quốc. Trong một cuộc khảo sát gần đây do Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản thực hiện, chỉ 7,2% công ty Nhật Bản cho biết họ đang dự tính chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, giảm từ mức 9,2% vào năm 2019.

Tương tự, trong một cuộc khảo sát hồi tháng 2, Phòng Thương mại Đức tại Trung Quốc báo cáo 96% công ty Đức tại Trung Quốc có kế hoạch ở lại và 72% có ý định đầu tư nhiều hơn vào Trung Quốc.

Và đối với các công ty Hoa Kỳ, tỷ lệ phần trăm kế hoạch chuyển hoạt động ra bên ngoài Trung Quốc tương đối ổn định kể từ năm 2015 theo một cuộc khảo sát của các Thành viên Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-Trung Quốc được thực hiện vào năm ngoái.

Việc ngừng hoạt động vào năm ngoái không đủ để ngăn cản Kingston Technology, nhà sản xuất bộ nhớ máy tính lớn, chuyển các hoạt động của mình ra khỏi Trung Quốc.

Kingston đã chuyển một số hoạt động sản xuất của mình sang Đài Loan để hạn chế rủi ro thuế quan nhưng không có kế hoạch chuyển hẳn ra khỏi Trung Quốc. Phần lớn hoạt động của công ty này vẫn được tiến hành ở Thượng Hải, mặc dù đã phải đối mặt với 4 tháng ngừng hoạt động liên quan đến COVID vào năm ngoái.

Các thị trường khác không thể so sánh được với Trung Quốc khi nói đến cơ sở hạ tầng tiên tiến, các quy định thân thiện với doanh nghiệp, lực lượng lao động có tay nghề cao và quy mô lớn.

Cam kết đầu tư vẫn tăng

Kingston đã cam kết đầu tư thêm 20-30 triệu USD vào Trung Quốc trong vài năm tới. John Tu, Giám đốc điều hành của Kingston cho biết: "Không cần phải bàn cãi. Và với việc Trung Quốc dẫn đầu sự phục hồi kinh tế toàn cầu, các công ty có kế hoạch tiếp tục đầu tư".

Walmart gần đây đã thông báo rằng họ sẽ đầu tư 400 triệu USD vào Trung Quốc trong 5 năm tới, trong khi Starbucks cam kết đầu tư 150 triệu USD để mở một nhà máy rang cà phê ở Côn Sơn.

Tổng cộng, danh sách các công ty có kế hoạch mở rộng ở Trung Quốc vẫn kéo dài, với các công ty đa quốc gia như Tesla, Disney, Astra Zeneca PLC, Honeywell và Adidas...

Tetsuro Homma, Giám đốc điều hành của công ty Trung Quốc của Panasonic, nói với Nikkei Asia vào tháng trước rằng ông "[không] nghĩ rằng ngành sản xuất của Nhật Bản có thể tồn tại trên toàn cầu mà không cần hiện diện ở một thị trường lớn như Trung Quốc".

Vào những năm 80, chính việc sản xuất với chi phí thấp đã lôi kéo các công ty tham gia thị trường Trung Quốc.

Sau đó, quốc gia này đã dịch chuyển lên chuỗi cung ứng giá trị cao hơn khi các doanh nghiệp muốn bán hàng cho tầng lớp trung lưu đang phát triển mạnh và các công ty kỳ lân mới nổi.

Việc Trung Quốc kiên cường đối phó với đại dịch và cuộc chiến thương mại có thể tạo thêm động lực cho các công ty tăng trưởng gấp đôi, ngay cả khi đối mặt với nguy cơ các công ty nước ngoài rời khỏi nước này.

Chuỗi cung ứng mới của Tổng thống Biden?

Cho đến nay, sắc lệnh hành pháp của Biden chỉ là một bước sơ bộ để giúp các chuỗi cung ứng quan trọng của Hoa Kỳ trở nên linh hoạt hơn và thúc đẩy sản xuất trong nước.

Đánh giá đầu tiên sẽ xem xét chuỗi cung ứng dược phẩm, nguyên liệu đất hiếm, chất bán dẫn và pin dung lượng lớn được sử dụng trong xe điện.

Kế đến là các chuỗi cung ứng quan trọng và thiết yếu. Các khuyến nghị về cách khắc phục mọi lỗ hổng trong chuỗi cung ứng sẽ được đưa ra ở phần cuối của quá trình này.

Theo Jack Lifton, người sáng lập công ty Technology Metals Research, Trung Quốc và các quốc gia khác đã đầu tư hàng tỷ đô la vào cơ sở hạ tầng sản xuất, bao gồm cả công nghệ xử lý đất hiếm.

Hoa Kỳ đã ngừng sản xuất dược phẩm và nguyên liệu đất hiếm hơn 30 năm trước và sẽ cần thời gian đáng kể – 10 năm hoặc hơn chỉ để đạt được mức ngang bằng với các quốc gia cạnh tranh, chưa nói đến hiệu quả về chi phí.

Trong khi khó có thể đưa ra được kết luận hay khuyến nghị từ thực tế nói trên, một điều chắc chắn là chuỗi cung ứng sẽ không chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ, ít nhất trong ngắn hạn.

* Stanley Chao là tác giả của cuốn sách "Bán hàng sang Trung Quốc: Hướng dẫn dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ" (Selling to China: A Guide for Small and Medium-Sized Businesses) và là Giám đốc điều hành của All In Consulting, chuyên hỗ trợ các công ty phát triển kinh doanh tại Trung Quốc.

Bài viết gốc: Multinational Supply Chains in a Post-Pandemic China được đăng trên China Business Review

HOÀNG AN chuyển ngữ

Bài liên quan

[Gặp gỡ thứ Tư] Việt Nam là mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua các doanh nghiệp Hàn Quốc

Điều gì giúp chuỗi cung ứng không bị phá vỡ ở châu Á?

Hàng trăm nhà sản xuất Trung Quốc muốn kết nối lại chuỗi cung ứng với Việt Nam

11 nhà máy trong chuỗi cung ứng Apple đã chuyển sang Việt Nam