Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước vừa có văn bản 8698/NHNN-PC gửi các tổ chức tín dụng (TCTD) yêu cầu tăng cường các biện pháp quản lý rủi ro đối với trường hợp cơ quan nhà nước thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đang thế chấp tại TCTD do vi phạm Luật Đất đai, do cấp sai thẩm quyền...

Theo đó, thời gian gần đây một số TCTD đã có phản ánh việc các cơ quan có thẩm quyền thông báo hủy/thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho cá nhân, hộ gia đình. Nguyên nhân là do có vi phạm quy định tại Điều 64 Luật đất đai năm 2013, do cơ quan có thẩm quyền cấp không đúng quy định và một số lý do khác.

Điều 64 Luật đất đai năm 2013 quy định như sau: Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm: Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm; Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất; Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền; Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho; Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm; Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;...

Theo Ngân hàng Nhà nước, việc hủy/thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đang được sử dụng trong quan hệ thế chấp tại các TCTD đã ảnh hưởng đến quyền xử lý tài sản bảo đảm của TCTD khi khách hàng vi phạm nghĩa vụ trả nợ, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh nợ xấu, nợ quá hạn.

Do vậy, để bảo đảm an toàn trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD, nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro khi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị hủy/thu hồi, NHNN yêu cầu các TCTD nghiên cứu các quy định pháp luật về đất đai có liên quan để đánh giá đầy đủ rủi ro khi nhận thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất để kịp thời bổ sung hoàn thiện các quy định nội bộ về cấp tín dụng cho khách hàng. 

Các TCTD cần bảo đảm kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa rủi ro khi nhận thế chấp tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, như bổ sung các thỏa thuận/cam kết của khách hàng về biện pháp bảo đảm thay thế trong trường hợp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị hủy/thu hồi, trách nhiệm/nghĩa vụ của khách hàng thông báo cho tổ chức tín dụng khi phát sinh tình huống này hoặc các biện pháp phòng ngừa rủi ro cần thiết khác.

Có quá nhiều lý do để cơ quan chức năng có thể hủy hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đây có thể là một trong những điểm vướng lớn gây ách tắc trong quá trình xử lý tài sản bảo đảm cho các khoản nợ quá hạn tại các ngân hàng trong thời gian tới với những tài sản đảm bảo là bất động sản. Các ngân hàng sẽ rơi vào tình thế tưởng rằng có tài sản đảm bảo trong tay là đã nắm đằng chuôi, nhưng trên thực tế vẫn phải lo ngay ngáy vì không biết giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của khách hàng là đúng quy định hay không? Rồi có thu hồi để xử lý được không khi khoản vay đã quá hạn và trở thành nợ xấu.

Bài liên quan

[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Nguyễn Trí Hiếu: Ngân hàng Nhà nước đang 'lúng túng' trong chính sách tiền tệ

Ngân hàng Nhà nước đang mở hay đóng van tín dụng bất động sản?

Ngân hàng Nhà nước "siết" giải ngân tiền mặt tại các công ty tài chính

Ngân hàng Nhà nước 'giãn' thời gian thực hiện quy định sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn