Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhà ở xã hội chỉ đáp ứng được gần 30% nhu cầu của công nhân. Hiện nay có khoảng 3,78 triệu công nhân lao động trực tiếp trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, trong số đó có khoảng 1,8 triệu lao động có nhu cầu về nhà ở. Đó là chưa kể các đối tượng khác là công chức, viên chức nhà nước có mức lương thấp, khó có thể tiết kiệm để mua nhà dù là nhà chung cư cấp độ nào đi nữa . Tiếp đó là đối tượng sinh viên từ nông thôn lên thành phố học tập , điều kiện kinh tế còn hạn hẹp ...

Từ năm 2016, sau khi có Luật về Nhà ở, Bộ Xây dụng đã ban hành Thông tư hướng dẫn quy định về phân hạng và công nhận hạng nhà chung cư ( TT số 31/2016). Theo đó thì kể từ những chung cư được xây dựng sau năm 1994 đều phải được áp dụng. Tức là nó cũng rất chặt chẽ chứ không được phép lạm dụng hiểu sai rồi tiếp đó là gọi sai kiểu như chung cư mini như hiện nay mà nhiều chủ đầu tư lách luật, vi phạm. Nhà gọi là chung cư mini tại Hà Nội vừa có thống kê cho thấy có khoảng 2.200 nhà. Theo tôi con số này rất đáng hoài nghi khi ta biết rằng, ngay từ sau Hoà bình lập lại 1954, rất nhiều nhà phố được chia cho hàng 5-10 hộ cư trú. Sau này sinh sôi nảy nở thành F2, F 3 mà nay thành vài chục hộ cũng là bình thường. Có nhà phố mà có đến 70 nhân khẩu với hai chục nhà cùng sống chung mà chỉ duy nhất có một nhà vệ sinh. Vậy nhà kiểu như thế có được coi là chung cư mini hay không? Tiếc rằng, do buông lỏng quản lý nên điều này rất ít được đưa ra mổ xẻ để chấn chỉnh, nhất là dạng chung cư mini mà ta thấy. Chỉ đến khi vụ hoả hoạn thảm khốc và thương tâm tại phường Khương Hạ , quận Thanh Xuân, Hà Nội vừa qua thì cả xã hội mới tá hoả bởi sự buông lỏng này. 

Theo văn bản của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM( HoREA) gửi kiến nghị đến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội hôm 25/9 vừa rồi thì vụ cháy kinh hoàng, thảm khốc tại nhà chung cư mini số 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội và một số vụ cháy nghiêm trọng đã xảy ra trước đây tại nhà chung cư hoặc nhà phố dạng "nhà ống" vừa ở vừa kinh doanh hoặc cơ sở kinh doanh karaoke… không đảm bảo tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy. Những căn nhà này chỉ có 1 lối thoát hiểm duy nhất tiếp tục gióng lên hồi chuông báo động và đặt ra yêu cầu cấp bách là phải xây dựng hoàn thiện thể chế pháp luật về nhà ở, về xây dựng, về đầu tư, về kinh doanh bất động sản, về PCCC và để tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở có nguy hiểm về cháy nổ. 

Điều này đã cho thấy chỉ khi xảy ra thảm hoạ như mới đây, cả hệ thống chính trị mới thấy mình đều có khuyết điểm (nói theo tinh thần của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sau vụ hoả hoạn mà ông xuống thăm hỏi).

Nên hành xử như thế nào với chung cư mini?

Vấn đề đặt ra ở đây là sau những những chuyện đã xảy ra, chúng ta nên hành xử như thế nào với “chung cư mini”? Có nên cấm một cách cực đoan việc xây chung cư mi ni hay vẫn cho phép nhưng phải đảm bảo đúng quy định xây dựng và an toàn trong phòng cháy chữa cháy ( PCCC)? Theo tôi thì việc nếu chúng ta cấm chỉ vì không quản lý nổi là chưa ổn, thậm chí thiếu trách nhiệm trước dân, đặc biệt là người dân có thu nhập thấp đang là đối tượng vô cùng lớn trong xã hội.

Quyền có nhà ở là một trong những quyền chính đáng cũng như là nhu cầu thiết yếu của mọi tầng lớp nhân dân. Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Công dân có quyền có nơi ở hợp pháp” (Điều 22, mục 1); “Mọi người có quyền sở hữu về nhà ở” (Điều 32, mục 1) và “Nhà nước có chính sách phát triển nhà ở tạo điều kiện để mọi người có chỗ ở” (Điều 59, mục 3). Luật Nhà ở năm 2014 quy định công dân có quyền có chỗ ở và quyền sở hữu nhà ở (Điều 4); Nhà nước công nhận và bảo hộ quyền sở hữu hợp pháp về nhà ở của các chủ sở hữu; nhà ở thuộc sở hữu hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không bị quốc hữu hóa; trong trường hợp quyết định trưng mua, trưng dụng, mua trước nhà ở hoặc giải tỏa nhà ở thuộc sở hữu hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng hoặc trong tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai, Nhà nước có trách nhiệm bồi thường, hỗ trợ và thực hiện chính sách tái định cư cho chủ sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật (Điều 5).Trước một thực tiễn hiển hiện là nhà chung cư chất lượng ở các thành phố lớn hiện tại không dành cho đối tượng người lao động có thu nhập thấp.

Một đôi vợ chồng trẻ có tổng thu nhập khoảng 10 triệu/ người nếu như họ nuôi 1-2 con thì xem như tiết kiệm cả thế kỷ cũng không có nổi tiền mua một căn hộ ở chung cư cao cấp vì nội chi tiêu hàng ngày chưa đủ. Chúng ta dù có chủ trương xây dựng nhà ở xã hội cho người lao động thì thử hỏi mỗi năm như tại Thủ đô Hà Nội hay TP.HCM có bao nhiêu phần trăm số gia đình được duyệt mua ? Và đã khi nào thấy con số này giảm đi hay chỉ tăng dần lên ?Việc người lao động nghèo, kể cả viên chức nhà nước tìm đến các căn hộ chung cư mi ni với tầm tiền 700 triệu đến dưới 1 tỷ càng trở nên đắt khách.

Nếu nhà nước cấm theo hiểu mệnh lệnh hành chính chỉ vì chúng ta đang không quản được chất lượng và không có cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư xây dựng và cho họ được phép mua bán thì thử hỏi nhà nước liệu có lo cho họ được không trong khi giá nhà chung cư chất lượng cao hiện nay ở các đô thị lớn đều từ 40 -80 triệu /m2, thậm chí hơn thế. Người mua được dạng mức giá trên 30 triệu /m2 càng ngày càng khó hơn. 

Chính sách của Đảng và Nhà nước ta, người dân đều có quyền có nhà ở đang ngày một thêm khó nếu như không tháo gỡ khâu cho phép đầu tư xây dựng nhà và bán cho người có nhu cầu. Hãy bằng cách sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật nếu còn thiếu sót, chưa chặt chẽ. Hãy làm thật đúng nguyên tắc cấp phép, giám sát thật chặt khâu thi công theo phương án đã được duyệt có kèm theo giải pháp PCCC thật nghiêm và phải chú ý khâu tổ chức tập huấn cho mọi người. Ai không thực hiện thì kỷ luật thật nặng, thậm chí truy tố trước pháp luật. Càng tổn thất nặng càng bị truy cứu nặng bất kể họ là ai, giữ chức gì trong bộ máy công quyền. Sai đâu xử đó nếu sai phạm. Từ cách làm nghiêm này, các toà nhà được gọi là chung cư mi ni khi được bắt buộc tuân thủ nghiêm, ắt sẽ giúp người nghèo có nơi tá túc khi họ không thể đủ tiền mua chung cư theo quy chuẩn.

Bài liên quan

Hà Nội nở rộ chung cư mini, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn PCCC

Chung cư mini cho thuê có phải xin giấy phép PCCC?

Hà Nội và TP.HCM đồng loạt ra quân tổng kiểm tra chung cư mini

HĐND TP. Hà Nội thông qua chính sách hỗ trợ nạn nhân trong vụ cháy chung cư mini ở quận Thanh Xuân