Ả Rập Xê út và những lần bị chỉ trích vi phạm nhân quyền

Khashoggi, một nhà báo thường xuyên chỉ trích chính quyền và giới lãnh đạo Ả Rập Xê út, biến mất từ hôm 2/10 sau khi vào lãnh sự quán ở thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ làm thủ tục đăng ký kết hôn.

Khi cuộc khủng hoảng ngoại giao vì sự biến mất của Khashoggi tăng lên trong ba tuần qua, Arab Saudi đã liên tục thay đổi giọng điệu về số phận của nhà báo này.

Riyadh ban đầu phủ nhận Khashoggi đã chết, sau đó nói rằng ông chết trong một cuộc ẩu đả tại lãnh sự quán và bây giờ xác nhận nhà báo tử vong vì một đòn khóa cổ khi các đặc vụ tìm cách khống chế ông. Một quan chức Ả Rập Xê út hôm 20/10 khẳng định Thái tử Mohammed không biết về hoạt động dẫn đến cái chết của Khashoggi và "chắc chắn không ra lệnh bắt cóc hay giết hại bất cứ ai".

Bài liên quan

Ả rập Xê út có rạp chiếu phim đầu tiên sau hơn 3 thập kỷ

Cái chết của nhà báo Khashoggi đã dấy lên làn sóng phản đối của cộng đồng quốc tế đối với chính quyền Ả Rập Xê út. Một số nhà làm luật Mỹ đã kêu gọi cấm vận Riyadh, trong khi nhiều nguyên thủ quốc gia, tập đoàn lớn trên thế giới cũng quyết định chấm dứt quan hệ thương mại với nước này cho tới khi cái chết của Khashoggi được làm sáng tỏ.

Đáng chú ý, đây không phải là lần đầu tiên Ả Rập Xê út phải đối mặt với những cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Tài trợ khủng bố

Ả Rập Xê út được cho là có vai trò lớn trong vụ khủng bố 11/9/2001 tại Mỹ.

Sự kiện 11/9 bao gồm một loạt bốn vụ tấn công khủng bố có mục tiêu bởi nhóm khủng bố Hồi giáo al-Qaeda chống lại Mỹ. Vụ tấn công làm 2.996 người chết, hơn 6.000 người bị thương, và gây ra thiệt hại về tài sản và cơ sở hạ tầng ít nhất 10 tỉ đôla.

Năm 2016, một báo cáo của Cộng đồng Tình báo Mỹ (ICA) tiết lộ một số thành viên trong nhóm khủng bố nhận tài trợ từ nhiều cá nhân có liên quan tới Chính phủ Riyadh, trong đó có cả các thành viên trong gia đình Hoàng gia.

Năm 2010, bà Hillary Clinton lúc ấy là Ngoại trưởng Mỹ đã cảnh báo Ả Rập Xê út rằng quốc gia này “đã trở thành nhà tài trợ chính” cho nhiều tổ chức khủng bố Hồi Giáo, bao gồm cả Taliban và al-Qaeda.

Giới hạn quyền tự do ngôn luận và kiểm soát truyền thông

Trong nhiều năm qua, Ả Rập Xê út luôn là một trong những đất nước có chỉ số Tự do báo chí thấp nhất trên thế giới. Năm 2018, nước này xếp thứ 169/180.

Ả Rập Xê út không cho phép bất cứ cơ quan truyền thông độc lập nào hoạt động trong lãnh thổ của mình.

Nhà báo và phóng viên được xem xét và kiểm tra rất kỹ lưỡng, bất cứ bài viết nào với ý chỉ trích chính quyền có thể dẫn tới việc bắt giam dưới luật Phòng chống khủng bố, thậm chí nhà báo sẽ phải trả giá bằng chính mạng sống của mình.

Năm 2012, blogger Rai Badawi đã bị buộc tội "Vi phạm giá trị Hồi giáo và Tuyên truyền tư tưởng độc hại”, và bị tuyên án 10 năm tù, 1000 gậy roi và gần 266.000 USD tiền phạt, sau khi ông này thành lập Website Free Saudi Liberals, trang web khuyến khích giới trẻ tranh luận về các vấn đề tôn giáo và chính trị ở trong nước.

Tháng Tám năm nay, Saudi cũng định tuyên án tử hình đối với nhà hoạt động nhân quyền Israa al-Ghomgham sau khi bà thực hiện các bộ phim tài liệu về chính trị ở Vùng Đông, Ả Rập Xê út.

Nhà nữ nhân quyền này có thể phải đối mặt với án tử hình bằng gươm, án phạt sẽ được tuyên vào ngày 28/10 tới đây.

Bỏ tù các nhà hoạt động

Ả Rập Xê út được biết tới với truyền thống giam cầm các nhà hoạt động nhân quyền, thậm chí trong một số trường hợp không có bất cứ tội danh gì được đưa ra.

Hồi đầu năm, quốc gia này cũng đã bắt giữ nhiều nhà hoạt động, phần lớn đều là những người vận động cho việc cho phép phụ nữ lái xe. Trong đó có Samar Badawi, em gái của Raif Badawi.

Chém đầu và hành quyết công cộng

Ả Rập Saudi là nước có chế độ quan chủ với luật pháp dựa phần lớn vào luật Hồi giáo.

Án xử tử có thể được áp dụng lên các tội buôn thuốc phiện, ma thuật phù thủy, ngoại tình, giao hợp đồng giới và từ bỏ Đạo Hồi. Cách thức xử tử có thể là chặt đầu, ném đá hay đóng đinh.

Ả Rập Saudi là một trong những quốc gia hiếm hoi trên thế giới cho phép chặt đầu hay đóng đinh như là một khung hình phạt.

Bài liên quan

Hoàng tử Ả Rập bỏ 1 tỷ USD mua tự do

Thái tử Ả rập Xê-út và cuộc chiến chống tham nhũng hàng chục tỷ USD

Chân dung vị hoàng tử quyền lực đứng sau tham vọng siêu thành phố 500 tỷ USD của Ả rập Xê-út

Ả rập Xê út chi 500 tỷ USD xây đặc khu kinh tế mới