'Kẻ thắng, người thua' trong cuộc khủng hoảng giá dầu trên thế giới

THANH TRẦN
12:45 11/03/2022

Với tầm quan trọng chiến lược của dầu đối với cả các nước sản xuất và tiêu thụ, việc giá dầu tăng mạnh sẽ tạo ra tác động lớn về kinh tế, chính trị, an ninh, đặc biệt trong bối cảnh hỗn loạn và thay đổi nhanh chóng với những rủi ro tiềm ẩn từ đại dịch và các lệnh trừng phạt.

dau_mo_-_afp

Nền kinh tế Mỹ đang hưởng lợi từ việc giá dầu tăng khi nước này ngày càng gia tăng sản lượng. Ảnh: AFP.

Tác động lan tỏa từ rủi ro địa chính trị đang khiến giá dầu tăng đáng kể cùng với sự biến động cao hơn. Trong khi các nước sản xuất dầu (bao gồm nhiều đồng minh của Mỹ), dự kiến ​​sẽ được hưởng lợi từ giá dầu tăng, một số nước khác phụ thuộc đáng kể vào nhập khẩu dầu sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, bao gồm cả chính Mỹ trong ngắn hạn.

Ai sẽ bị ảnh hưởng?

Trước hết, đối với Mỹ, giá dầu tăng là con dao hai lưỡi và việc vượt qua tác động của các lệnh trừng phạt đối với người tiêu dùng sẽ là thách thức chính. Một mặt, nền kinh tế Mỹ đang hưởng lợi từ việc giá dầu cao hơn khi nước này ngày càng gia tăng sản lượng do muốn độc lập về năng lượng.

Việc tăng tốc đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực dầu khí cũng như dọc theo chuỗi cung ứng đã giúp Mỹ trở thành một trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Giá dầu cao hơn cũng đang giúp mở rộng cơ hội xuất khẩu dầu đá phiến của Mỹ và đầu tư ra nước ngoài ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Tuy nhiên, Mỹ vẫn nhập khẩu hơn 10 triệu thùng/ngày. Giá dầu tiếp tục tăng hoặc chứng kiến ​​những biến động mạnh sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đầu tư, tiêu dùng của khu vực phi dầu mỏ và các hộ gia đình.

Khả năng chống chịu của Mỹ sẽ phụ thuộc vào động thái tăng sản lượng của các nhà sản xuất cũng như đồng minh chủ chốt trong OPEC.

https___cdncnncom_cnnnext_dam_assets_220308041309-oil-tanks-russia-02282022-0754

Nga là nhà sản xuất dầu mỏ và khí đốt tự nhiên số 2 thế giới và là như nước đóng vai trò chủ chốt tại OPEC+. Ảnh: CNN.

Đối với hầu hết các nước sản xuất dầu, lợi ích của việc giá cao hơn có thể rất đáng kể. Các nhà xuất khẩu dầu lớn ở Trung Đông và châu Phi, châu Mỹ Latinh (Colombia, Brazil) sẽ thấy doanh thu xuất khẩu tăng đáng kể. Vị thế tài chính trong tài khoản vãng lai của các nước này được cải thiện và lợi nhuận trong lĩnh vực năng lượng sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, vẫn không thể phủ nhận rằng Nga hiện là nước xuất khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu hàng đầu thế giới, với lượng dầu và các sản phẩm tinh chế xuất khẩu đạt khoảng 7 triệu thùng/ngày, chiếm 7% nguồn cung toàn cầu.

Theo các chuyên gia, mặc dù Mỹ và châu Âu đang dần 'xa lánh' dầu của Nga, song chính điều này lại khiến nguồn cung trên thị trường bị hạn chế, và đẩy giá dầu lên mức cao kỷ lục.

Khi đó, do là nhà sản xuất dầu mỏ và khí đốt tự nhiên số 2 thế giới cũng như nước đóng vai trò chủ chốt tại OPEC+, vị thế của Nga sẽ ngày càng được gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh các nguồn cung khác chưa thể nhanh chóng thay thế 'lỗ hổng' mà Nga để lại.

Về phần mình, trong nhóm sản xuất dầu, Venezuela lại là một trường hợp ngoại lệ. Nền kinh tế của nước này có thể sẽ tồi tệ hơn nữa ngay cả khi giá dầu tăng.

Mặc dù nắm giữ trữ lượng dầu đã được chứng minh là lớn nhất trên thế giới, song sự can thiệp của nhà nước và quản lý yếu kém đã làm suy yếu ngành và làm giảm nghiêm trọng sản lượng dầu của Venezuela.

Sau khi nằm trong số các nhà cung cấp hàng đầu cho Mỹ, Venezuela đã không thể tiếp tục phục vụ cho nhiều khách hàng của mình. Phần lớn lượng dầu mà công ty dầu khí nhà nước Venezuela PDVSA đang sản xuất đều được phân bổ cho tiêu dùng trong nước và để trả nợ cho Trung Quốc và Nga.

Sản lượng giảm mạnh thậm chí buộc Venezuela phải nhập khẩu dầu từ Nga. Với sự phụ thuộc ngày càng nhiều vào các khoản vay từ Trung Quốc và Nga để duy trì sản xuất, khả năng thu lợi từ việc giá dầu tăng của Venezuela sẽ còn bị hạn chế.

2019-10-15T083155Z_1628568235_RC11BD6FB1C0_RTRMADP_3_CHINA-OIL

rung Quốc chiếm gần 10% lượng tiêu thụ dầu toàn cầu. Ảnh: SCMP

Châu Á-Thái Bình Dương chịu tác động lớn nhất

Ngược lại, giá dầu cao hơn sẽ ảnh hưởng đến các nước vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu dầu thô. Vị thế tài chính của những nước này sẽ kém đi, đồng tiền suy yếu và lạm phát tăng cao. Điều này sẽ đe dọa đến khả năng phục hồi kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh hậu COVID.

Theo đó, khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, vì nhu cầu dầu của khu vực này chiếm hơn 35% tổng lượng tiêu thụ của thế giới. Trong khi Trung Quốc là nước tiêu thụ lớn nhất, mức độ ảnh hưởng của các nước châu Á khác đối với giá dầu cao vẫn ở mức nguy hiểm, đặc biệt là ở Ấn Độ, Philippines...

Trước đây, dầu giá rẻ và việc tiếp tục cải cách đã giúp các quốc gia này đạt được tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Vì vậy, các chuyên gia lo ngại rằng giá dầu cao hơn sẽ đe dọa những thành tựu đó do họ phải chịu nhiều chi phí hơn, đồng thời cố gắng đối phó với tác động của lạm phát.

Là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, những lo ngại về an ninh năng lượng của Trung Quốc cũng sẽ xuất hiện và định hình phản ứng chính sách của nước này. Trung Quốc chiếm gần 10% lượng tiêu thụ dầu toàn cầu.

Giá dầu thấp trong giai đoạn 2014-2017 đã giúp thúc đẩy chi tiêu của người dân Trung Quốc, giảm chi phí kinh doanh và hỗ trợ tăng trưởng. Giá năng lượng cao hơn có thể đảo ngược xu hướng này, ảnh hưởng đến các nhà sản xuất Trung Quốc và làm giảm tiêu dùng tư nhân.

Đây sẽ là vấn đề gây cản trở cho kế hoạch của Bắc Kinh trong việc hướng nền kinh tế Trung Quốc tới mô hình tăng trưởng dựa trên dịch vụ và tiêu dùng.

Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ sử dụng sức mua của mình để khuyến khích cạnh tranh giữa các nhà cung cấp nhằm thu lợi. Trong quá khứ, Sinopec, nhà máy lọc dầu nhà nước lớn nhất của Trung Quốc, đã giảm mua từ Ả Rập Xê Út khi nước này tăng giá.

Tiến sĩ David Zweig - giám đốc của Transnational China Consulting, cho hay: "Trung Quốc có thể nhận được dầu giá rẻ, khi Nga đánh mất thị trường của mình ở châu Âu. Giá dầu thế giới có thể tăng, nhưng không phải là đối với Trung Quốc. Điều này đã xảy ra vào năm 2014, sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea".

Hơn nữa, các biện pháp trừng phạt cũng sẽ củng cố sự tập trung của Trung Quốc đối với việc giảm phụ thuộc vào dầu, như đầu tư vào ngành xe điện và năng lượng tái tạo, năng lượng sạch.

Trong khu vực MENA (khu vực Trung Đông/Tây Nam Á với khu vực Bắc Phi), việc giá dầu tăng cao sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nỗ lực của các quốc gia đang trong quá trình loại bỏ dần các khoản trợ cấp năng lượng như Ai Cập, Jordan, Lebanon, Morocco và Tunisia.

Khi giá dầu tăng cao, áp lực lạm phát cũng sẽ làm gia tăng căng thẳng ngân sách, khiến việc thực hiện cải cách cơ cấu khó đạt được hơn và gây ra sự bất ổn trong xã hội, đặc biệt là ở Jordan và Tunisia.

h_53908410

Giá dầu tăng cao sẽ làm giảm GDP khu vực đồng euro xuống 0,6%. Ảnh: Reuters.

Quay trở lại với châu Âu, việc giá năng lượng, dầu khí tăng cao và kéo dài liên tục cũng sẽ gây ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế trong khu vực và tiếp tục đẩy lạm phát lên vào năm 2022.

Diễn biến này sẽ ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp của châu Âu vốn sử dụng nhiều năng lượng với chi phí sản xuất cao và có khả năng sẽ làm tăng giá các mặt hàng khác, bao gồm cả thực phẩm.

Theo nhà kinh tế trưởng Jan Hatzius của Goldman Sachs, việc giá dầu tăng cao sẽ làm giảm GDP khu vực đồng euro xuống 0,6% cũng như ảnh hưởng đến chi phí sinh hoạt của người tiêu dùng.

Đáng chú ý, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là một trong những quốc gia gặp rủi ro cao nhất khi giá dầu tăng mạnh. Sự phụ thuộc của Thổ Nhĩ Kỳ vào nhập khẩu dầu đang là nguyên nhân chính dẫn đến thâm hụt kép lớn của đất nước.

Theo Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ, yêu cầu tài trợ bên ngoài hàng năm của nước này đã vượt quá 180 tỷ USD mỗi năm, gây ra rủi ro tái cấp vốn lớn trong bối cảnh các điều kiện tài chính toàn cầu bị thắt chặt. Do đó, giá dầu cao hơn sẽ gây thêm áp lực lên đồng nội tệ.

  • Cùng chuyên mục
Techcombank sang Hoa Kỳ và Châu Âu tìm kiếm nhân tài người Việt

Techcombank sang Hoa Kỳ và Châu Âu tìm kiếm nhân tài người Việt

Lần đầu tiên sau ba năm triển khai, chiến dịch Overseas Talent Roadshow 2025 mở rộng quy mô tổ chức khi cả 3 doanh nghiệp trong hệ sinh thái Techcombank – One Mount – Masterise cùng tới Los Angeles, Hoa Kỳ nhằm tìm kiếm nhân tài quốc tế người Việt.

Doanh nghiệp - 10/06/2025 15:58

VPBank lọt Top 5 Doanh nghiệp có kết quả đánh giá ACGS cao nhất Việt Nam

VPBank lọt Top 5 Doanh nghiệp có kết quả đánh giá ACGS cao nhất Việt Nam

VPBank vinh dự được lọt vào Top 5 doanh nghiệp có kết quả đánh giá ACGS cao nhất Việt Nam năm 2024, khẳng định vị thế tiên phong của ngân hàng trong việc nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp.

Doanh nghiệp - 10/06/2025 12:01

TP. Thủ Đức được kỳ vọng là khu vực dẫn dắt thị trường bất động sản TP.HCM năm 2025

TP. Thủ Đức được kỳ vọng là khu vực dẫn dắt thị trường bất động sản TP.HCM năm 2025

Thủ Đức - nhờ vào vị trí đắc địa cùng hạ tầng giao thông thuận lợi, hiện đang trở thành cực tăng trưởng mới của thị trường bất động sản TP. HCM.

Doanh nghiệp - 10/06/2025 12:00

Flamingo Ibiza Hải Tiến Resort: Nghỉ dưỡng biển bốn mùa, điểm đến 365 ngày rực rỡ

Flamingo Ibiza Hải Tiến Resort: Nghỉ dưỡng biển bốn mùa, điểm đến 365 ngày rực rỡ

Không chỉ là nơi dừng chân cho kỳ nghỉ hè, Flamingo Ibiza Hải Tiến Resort đang khẳng định vị thế là điểm đến quanh năm với trải nghiệm phong phú suốt 365 ngày, mỗi mùa một dấu ấn riêng biệt.

Doanh nghiệp - 10/06/2025 11:30

Ông Trump lạc quan về đàm phán thương mại Mỹ - Trung

Ông Trump lạc quan về đàm phán thương mại Mỹ - Trung

Đàm phán thương mại Mỹ - Trung kéo dài sang ngày thứ hai hôm nay tại London khi các quan chức hai nước tìm cách xoa dịu một cuộc tranh chấp gay gắt lan rộng từ thuế quan sang hạn chế đất hiếm.

Thị trường - 10/06/2025 10:18

Xem Vietlott là thú vui, cụ ông 80 tuổi ở Tây Hồ trúng hơn 39 tỷ

Xem Vietlott là thú vui, cụ ông 80 tuổi ở Tây Hồ trúng hơn 39 tỷ

Ông N.X.H., 80 tuổi hiện đã về hưu và đang sinh sống quận Tây Hồ, TP. Hà Nội vừa trúng giải Vietlott hơn 39 tỷ đồng. Ông cho biết, hàng ngày thường mua từ 5-10 vé và coi các xổ số tự chọn của Vietlott là thú vui lành mạnh của tuổi già.

Thị trường - 10/06/2025 08:53

Hàng Việt vẫn đi đường vòng khi xuất khẩu sang Canada

Hàng Việt vẫn đi đường vòng khi xuất khẩu sang Canada

Hàng Việt vẫn phải đi đường vòng thông qua các kênh phân phối trung gian đặt tại Hoa Kỳ, thay vì xuất khẩu trực tiếp sang Canada, một quan chức Cục Xúc tiến thương mại cho biết.

Thị trường - 10/06/2025 07:25

Mở bán thành công La Pura, Phát Đạt khẳng định vai trò dẫn dắt thị trường BĐS phía Nam

Mở bán thành công La Pura, Phát Đạt khẳng định vai trò dẫn dắt thị trường BĐS phía Nam

Ngày 8/6/2025, sự kiện mở bán chính thức dự án La Pura tạo tiếng vang lớn khi hơn 95% tổng quỹ hàng của phân khu Zenia giao dịch thành công. Kết quả này khẳng định uy tín và năng lực của Phát Đạt trong việc phát triển dự án, đồng thời cho thấy vai trò dẫn dắt thị trường bất động sản phía Nam của doanh nghiệp này.

Doanh nghiệp - 09/06/2025 11:21

Cao điểm hàng giả, không nhận ra Saigon Square, chợ Bến Thành

Cao điểm hàng giả, không nhận ra Saigon Square, chợ Bến Thành

Sau đợt truy quét hàng giả thời gian gần đây, nhiều ki-ốt tại Saigon Square và chợ Bến Thành, Tân Định (quận 1), An Đông (quận 5) vẫn trong tình trạng đóng cửa, then cài.

Thị trường - 09/06/2025 10:02

Giá vàng tuần này sẽ thế nào?

Giá vàng tuần này sẽ thế nào?

Một số chuyên gia dự báo, vàng có xu hướng tăng trong tuần này do vẫn giữ được các vùng hỗ trợ quan trọng và vẫn là kênh trú ẩn an toàn trong bối cảnh địa chính trị bất ổn.

Thị trường - 09/06/2025 10:01

Cố vấn kinh tế của ông Trump tự tin về thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

Cố vấn kinh tế của ông Trump tự tin về thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett cho biết ông "rất hài lòng" với thỏa thuận thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, khi hai bên gặp nhau vào thứ Hai tại London.

Thị trường - 09/06/2025 09:09

Năm 2025 đầy khó khăn của Apple, bài kiểm tra lớn nhất của Tim Cook

Năm 2025 đầy khó khăn của Apple, bài kiểm tra lớn nhất của Tim Cook

Năm 2025 là năm không thể tệ hơn với Apple. Giá cổ phiếu của công ty đã giảm 19% trong năm, công ty phải đối mặt với cuộc điều tra chống độc quyền của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) và vụ kiện với Epic Games...

Thị trường - 09/06/2025 07:10

Bệnh viện Trung ương Huế ghép gan thành công cho bệnh nhi 15 tháng tuổi

Bệnh viện Trung ương Huế ghép gan thành công cho bệnh nhi 15 tháng tuổi

Bệnh viện Trung ương Huế đã tổ chức ra viện cho cháu V.Q.H, 15 tháng tuổi – bệnh nhi nhỏ tuổi nhất được ghép gan tại Bệnh viện sau hơn hai tháng điều trị.

Doanh nghiệp - 09/06/2025 07:08

Trung Quốc tiếp tục mua vàng tháng thứ bảy liên tiếp

Trung Quốc tiếp tục mua vàng tháng thứ bảy liên tiếp

Trong tháng 5, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã tiếp tục tăng thêm dự trữ vàng, đánh dấu chuỗi trong tháng thứ bảy liên tiếp, thúc đẩy nỗ lực đa dạng hóa các khoản nắm giữ bất chấp những biến động liên tục của giá vàng.

Thị trường - 08/06/2025 14:00

Tập đoàn Bamboo Capital tiếp tục kiện toàn Ban Điều hành

Tập đoàn Bamboo Capital tiếp tục kiện toàn Ban Điều hành

Ngày 06/06/2025, Hội đồng quản trị (HĐQT) Công ty cổ phần Tập đoàn Bamboo Capital (HoSE: BCG) đã ban hành nghị quyết thông qua các quyết định liên quan đến công tác nhân sự của Tập đoàn.

Doanh nghiệp - 08/06/2025 13:46

Doanh nghiệp Việt sẽ nhập thêm 3 tỷ USD hàng nông sản Mỹ

Doanh nghiệp Việt sẽ nhập thêm 3 tỷ USD hàng nông sản Mỹ

Các doanh nghiệp Việt đã ký kết 20 biên bản ghi nhớ (MOU) nhập khẩu hàng nông sản từ Mỹ với tổng giá trị lên đến 3 tỷ USD, gấp 1,5 lần mục tiêu ban đầu.

Thị trường - 08/06/2025 11:29