Bộ Tài chính cho rằng, trước đây đối với diện tích đất thuê trả tiền hàng năm thì không tính tiền thuê đất vào giá trị doanh nghiệp. Quy định tại điều 31 của Nghị định 59 năm 2011 của Chính phủ có nêu rõ: “Đối với diện tích đất thuê theo phương thức trả tiền thuê hàng năm thì doanh nghiệp thực hiện trả tiền thuê đất theo quy định của pháp luật hiện hành và không tính tiền thuê đất vào giá trị doanh nghiệp”.

Cụ thể, theo quy định tại Điều 1, Nghị định số 189 năm 2013 của Chính phủ có thay đổi thành: “Đối với những diện tích đất doanh nghiệp cổ phần hoá đã được giao đất và đã nộp tiền sử dụng đất cho ngân sách Nhà nước hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng vào mục đích xây dựng nhà để bán và xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc cho thuê thì phải xác định tại giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp”.

Cũng theo Bộ này, việc chuyển nhượng vốn liên quan đến quyền sử dụng đất phải tuân thủ quy định của pháp luật về đất đai, việc chuyển nhượng vốn tại Cty cổ phần chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán thực hiện đấu giá công khai. Trường hợp đấu giá công khai không thành công thì thực hiện chào bán cạnh tranh. Trường hợp chào bán không thành công thì thực hiện theo phương thức thoả thuận”.

Bên cạnh đó, Nghị định số 91 năm 2015 của Chính phủ đã quy định: “Việc xác định giá khởi điểm đối với phần vốn Nhà nước khi tổ chức bán đấu giá công khai hoặc thoả thuận được thực hiện thông qua tổ chức có chức năng thẩm định giá theo quy định của pháp luật về thẩm định giá đảm bảo xác định đầy đủ giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp bao gồm cả giá trị được tạo bởi giá trị quyền sử dụng đất giao hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hợp pháp theo quy định của pháp luật về đất đai… tại thời điểm chuyển nhượng vốn”.

Căn cứ vào báo cáo rà soát của Tổng cục Thuế tính từ ngày 1/7/2014 đến ngày 30/11/2016 có 60 trường hợp doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước cổ phần được cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Khi cổ phần hoá việc xác định giá trị doanh nghiệp không tính quyền sử dụng đất. Cũng theo Bộ Tài chính, việc xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chủ yếu dựa vào kết quả của doanh nghiệp tư vấn nhưng không đầy đủ và chưa sát với giá thị trường. Bên cạnh đó, cơ quan này cũng cho rằng, việc xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tại một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định.

Với những lý do đó, Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng thực hiện kế hoạch thanh tra năm 2017. Cơ quan này cũng trình Thủ tướng giao Thanh tra Chính phủ tham khảo danh sách các cơ sở nhà, đất chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư.

Trên cơ sở những kiến nghị trên, Văn phòng Chính phủ vừa có công văn chỉ đạo Bộ Tài chính chuyển danh sách các cơ sở nhà, đất chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư cho Thanh tra Chính phủ, phục vụ công tác thanh tra về việc quản lý đất đai theo kế hoạch thanh tra năm 2017 đã được Thủ tướng phê duyệt.

Chính phủ yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu đề xuất sửa đổi quy định Luật Đất đai năm 2013 về bán đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp với quy định về thu hồi đất.

Theo danh sách do Bộ Tài chính lập, các dự án tại Hà Nội được thanh tra năm 2017 gồm có: Dự án của Cty CP Tư vấn đầu tư và Đầu tư Việt Nam, Cty TNHH MTV Đầu tư phát triển TL Sông Nhuệ, Cty CP Thương mại Ngôi nhà mới, Cty TNHH MTV Cầu 1 Thăng Long, Cty Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội, Cty CP Đầu tư và Phát triển bất động sản Hồ Tây, 25 Vũ Ngọc Phan, Pandora 53 Triều Khúc, dự án PVV-Vinapharm 60B Nguyễn Huy Tưởng...

Cùng loạt các dự án chuyển nhượng mục đích sử dụng đất của các doanh nghiệp như: Cty CP Quan hệ quốc tế - Đầu tư sản xuất, Cty CP Đầu tư và Phát triển Nhà và đô thị Vinacone, Cty CP Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội số 5, Cty CP Thuỷ sản khu vực 1, Cty CP Hateco Hà Nội, Cty CP Đầu tư phát triển và Xây dựng giao thông 208, Cty CP Vận tải muối, Cty CP Hoá chất, Cty CP Đầu tư xây dựng và sản xuất vật liệu Nam Thắng, Cty CP Quốc tế - Đầu tư sản xuất, Tổng Cty Dược Việt Nam...

Đồng thời, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố tạm thời đình chỉ thi công các dự án xây dựng nhà cao tầng đang triển khai thực hiện tại trung tâm thành phố lớn mà chưa thực hiện đúng thẩm quyền giao đất thông qua đấu giá và phải tổng hợp báo cáo Thủ tướng.