Cải cách, nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh: Những ước mong cho năm 2019
Chất lượng môi trường thể chế cho doanh nghiệp có tác động trực tiếp đến việc thúc đẩy hoặc kìm hãm hoạt động kinh doanh. Chất lượng môi trường kinh doanh yếu kém đang trở thành rào cản hành chính lớn, giảm tính cạnh tranh và tính hấp dẫn của môi trường kinh doanh của nước ta đối với các nhà đầu tư,...
Tại sao cải cách môi trường kinh doanh lại quan trọng?
Chất lượng môi trường thể chế cho doanh nghiệp có tác động trực tiếp đến việc thúc đẩy hoặc kìm hãm hoạt động kinh doanh. Chất lượng môi trường kinh doanh yếu kém đang trở thành rào cản hành chính lớn, giảm tính cạnh tranh và tính hấp dẫn của môi trường kinh doanh của nước ta đối với các nhà đầu tư; cản trở sáng tạo và phát triển doanh nghiệp, làm hạn chế tốc độ tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội. Nói cách khác, chất lượng môi trường kinh doanh yếu kém tạo ra 5 nguy cơ gây bất lợi cho hoạt động kinh doanh, đó là: hạn chế gia nhập thị trường, rủi ro, hạn chế cạnh tranh, hạn chế sáng tạo – hình thành chuỗi và làm gia tăng chi phí kinh doanh, tác động bất lợi đến doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Thứ nhất, các quy định pháp luật đặt ra yêu cầu, điều kiện kinh doanh quá mức cần thiết, bất hợp lý sẽ là rào cản gia nhập thị trường, làm hạn chế số lượng doanh nghiệp đăng ký mới, làm nản lòng các doanh nghiệp đang hoạt động. Nhiều nhà đầu tư tiềm năng đã phải từ bỏ ý định kinh doanh sau khi tìm hiểu quy định pháp luật có liên quan.
Thứ hai, các quy định đang tạo ra rào cản gia nhập thị trường đồng nghĩa tạo độc quyền và làm giảm cạnh tranh thị trường. Do các yêu cầu, điều kiện ngặt nghèo các nhà đầu tư tiềm năng không thể gia nhập thị trường, không tạo ra áp lực cạnh tranh. Bên cạnh đó, một số quy định thường yêu cầu nhà đầu tư phải mua hàng hóa, dịch vụ của một đơn vị công lập hoặc được Nhà nước chỉ định, ví dụ điển hình là các yêu cầu phải được đào tạo và cấp chứng chỉ bởi cơ quan hành chính, sự nghiệp nhà nước. Điều này tạo khó khăn cho doanh nghiệp tham gia cung cấp hàng hóa, dịch vụ; tạo độc quyền.
Thứ ba, các quy định cứng nhắc, mô tả cụ thể phương thức hoạt động kinh doanh, can thiệp sâu vào phương thức kinh doanh sẽ làm giảm động lực hoặc triệt tiêu đổi mới, sáng tạo của doanh nghiệp. Điển hình là cácquy định bắt buộc doanh nghiệp phải kinh doanh theo một phương thức nhất định, phải sử dụng một loại công nghệ nhất định, phải thành lập một loại doanh nghiệp nhất định, mô tả chi tiết, cứng nhắc cách thức sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp không có không gian để đổi mới, sáng tạo, tạo ra nhu cầu mới, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng tốt hơn.
Thứ tư, các quy định đặt ra yêu cầu quá mức cần thiết; đặt ra thủ tục, hồ sơ giấy tờ nhiều, bất hợp lý hoặc quy định không phù hợp với thực tiễn kinh doanh thông thường sẽ tăng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp; do đo, làm giảm năng suất và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Các chi phí mà doanh nghiệp phải gánh chịu là mất nhiều thời gian hơn để tìm hiểu quy định, tuân thủ thủ tục hành chính, tiếp xúc với cán bộ nhà nước để tham vấn hoặc tránh bị phạt.
Cuối cùng, quy định không rõ ràng, không tiên liệu được hoặc chậm trễ trong giải quyết thủ tục hành chính tạo ra rủi ro lớn cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động; góp phần tạo cơ hội nhũng nhiễu, chi phí phi chính thức. Giấy phép kinh doanh có thời hạn ngắn cũng khiến doanh nghiệp không thể đầu tư dài hạn, không đầu tư lớn.
Chính phủ đã rất quyết liệt và đạt được kết quả tích cực nhất định trong năm 2018
So với những năm trước đây, Chính phủ đã rất quyết liệt, quyết tâm và nỗ lực lớn trong việc đề ra và tổ chức thực hiện nhiều giải pháp về nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh, thúc đẩy pháp triển doanh nghiệp, đặc biệt giai đoạn cuối năm 2017 và năm 2018. Có thể điểm lại tên một số Nghị quyết đáng chú ý như: Nghị quyết 139/NQ-CP ngày 9/11/2018 về cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp; Nghị quyết 110/NQ-CP ngày 25/8/2018 về một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan đến đầu tư xây dựng; Nghị quyết 19/2018/NQ-CP ngày 15/5/2018 về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2018 và những năm tiếp theo; Nghị quyết 98/NQ-CP ngày 3/10/2017 ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 03 tháng 6 năm 2017 của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 5 khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, trong năm 2018 hàng chục Nghị định về sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh đã được Chính phủ ban hành, theo đó đã bãi bỏ hàng trăm điều kiện kinh doanh các loại.
Xếp hạng về môi trường kinh doanh năm 2018 được cải thiện 21 bậc so với năm 2015; trong đó, chỉ số Tiếp cận điện năng tăng 108 bậc, Nộp thuế và bảo hiểm tăng 42 bậc, Bảo vệ nhà đầu tư tăng 28 bậc, Khởi sự kinh doanh tăng 21 bậc, Tiếp cận tín dụng tăng 4 bậc, Cấp phép xây dựng tăng 1 bậc. Chỉ số hiệu quả hoạt động của ngành dịch vụ logistics năm 2018 tăng 25 bậc so với năm 2016. Chỉ số Đổi mới sáng tạo năm 2018 tăng 26 bậc so với năm 2014. Chỉ số Phát triển Chính phủ điện tử năm 2018 tăng 1 bậc so với năm 2016; Mức độ tiếp cận dịch vụ công điện tử của người dân tăng 29 bậc. Một số mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu đã được loại bỏ khỏi danh mục hàng hóa kiểm tra chuyên ngành; cơ chế kiểm tra theo nguyên tắc đánh giá rủi ro và mức độ tuân thủ của doanh nghiệp đã bước đầu được thực hiện trên một số lĩnh vực. Theo kết quả xếp hạng của Diễn đàn kinh tế thế giới năm 2018, chỉ số Năng lực cạnh tranh 4.0 của Việt Nam giảm 4 bậc (từ 74 xuống vị trí 77) nhưng điểm tuyệt đối cải thiện 0,2 điểm với 4/12 trụ cột tăng điểm.
Năm 2018, chỉ số Đổi mới sáng tạo của nước ta được WIPO xếp vị trí thứ 45/126 nền kinh tế, tăng 02 bậc so với năm 2017. Trong 5 năm gần đây, thứ hạng các trụ cột Đổi mới sáng tạo của Việt Nam có xu hướng cải thiện liên tục. Trong nhóm các nước thu nhập trung bình thấp (30 nước), Việt Nam xếp thứ hai.Xếp hạng chung về Đổi mới sáng tạo của nước ta năm 2018 so với năm 2014 tăng 26 bậc với 6/7 chỉ số thành phần tăng hạng. Trong đó, Thể chế tăng 43 bậc (từ vị trí 121/143 lên thứ 78/126); Nguồn nhân lực và nghiên cứu tăng 23 bậc (từ vị trí 89 lên vị trí 66); Cơ sở hạ tầng cải thiện 21 bậc (thứ 99 lên vị trí 78); Trình độ phát triển của thị trường tăng 59 (từ vị trí 92 lên thứ 33); Sản phẩm kiến thức và công nghệ tăng 14 bậc (từ thứ 49 lên vị trí 35); Sản phẩm sáng tạo cải thiện 12 bậc (từ thứ 58 lên thứ 46).
Ở một số địa phương, hầu hết các dịch vụ hành chính công thuộc thẩm quyền giải quyết của giám đốc các Sở ngành, Ủy ban nhân dân cấp huyện đã được thực hiện ở cấp độ 4, tức là nhận hồ sơ, xử lý hồ sơ, chấp thuận và trả kết quả đều được thực hiện trong môi trường kết nối điện tử trực tuyến. Hơn 50% số doanh nghiệp đánh giá môi trường kinh doanh năm 2018 tốt hơn so với trước.
Theo kết quả xếp hạng Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2017 của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (công bố tháng 3/2018), năm 2017, điểm số PCI đạt cao nhất trong 13 năm điều tra. Đó là sự thay đổi tích cực về chất lượng quản lý và điều hành của các địa phương. Sự cải thiện này là rõ nét và khác biệt so với trước, và có tác động thực sự đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.Kết quả PCI2017 cũng cho thấy những cải cách của các Bộ, ngành cũng đã được hiện thực hoá ở cấp địa phương. Ví dụ như thời gian tiếp cận điện năng, thời gian gián đoạn cung ứng điện giảm đáng kể; chi phí không chính thức, nhũng nhiễu đã hạn chế nhiều, chất lượng giải quyết thủ tục hành chính có chuyển biến tích cực.
Ước mong cho năm 2019
Bên cạnh những kết quả tích cực như nêu trên, thì thực thi các Nghị quyết về cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển doanh nghiệp tư nhân vẫn còn một tồn tại, hạn chế; đặc biệt là chưa đạt đầy đủ muc tiêu như Chính phủ đã đề ra cũng như chưa đáp ứng nguyện vọng, đòi hỏi của cộng đồng doanh nghiệp. Theo báo cáo điều tra của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam về kết quả thực thi Nghị quyết 19 dưới góc nhìn của doanh nghiệp (năm 2018) thì chỉ có 6 chỉ tiêu môi trường kinh doanh có tỷ lệ cao các doanh nghiệp (trên 50%) có đánh giá có sự cải thiện tốt hoặc rất tốt (đạt trên 50%), gồm: Khởi sự kinh doanh, Tiếp cận điện năng, Đăng ký tài sản, Giải quyết tranh chấp hợp đồng, Tiếp cận tín dụng, Bảo hiểm xã hội. Các chỉ số còn lại cải thiện chậm và thấp hơn kỳ vọng của doanh nghiệp, dưới 50% tổng số doanh nghiệp có phản hồi. Với tinh thần năm mới 2019, tôi ước mong việc cải cách, nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh có thay đổi căn bản như sau.
Một là, các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND và người đứng đầu các đơn vị, cơ quan có liên quan không chỉ tích cực mà sẽ chủ động, hơn nữa trong thực thi các nhiệm vụ được giao; sáng tạo hơn nữa trong tự kìm kiếm thêm các giải pháp mới ngoài các giải pháp mà Chính phủ giao.
Hai là, tinh thần, quyết tâm và nỗ lực cải cách đồng đều giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan; không còn tình trạng có nơi tích cực, chủ động còn nơi khác thì chần chừ, do dự.
Ba là, cải cách đi vào thực chất hơn; không còn tình trạng cải cách chỗ này thì mọc ra rào cản chỗ khác; mục tiêu và chỉ tiêu cải cách của Chính phủ sẽ đạt được đầy đủ trong năm 2019 và giai đoạn tiếp theo.
Cuối cùng, các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp cũng tích cực đổi mới, sáng tạo nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh; cạnh tranh lành mạnh trong kinh doanh. Cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan báo chí tích cực và dũng cảm trong phản ánh khó khăn, vướng mắc và những rào cản, bất hợp lý cho hoạt động kinh doanh.
- Cùng chuyên mục
Dự án khu công nghiệp Sông Công II được tăng vốn đầu tư thêm gần 600 tỷ đồng
Sau khi điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp Sông Công II có tổng mức đầu tư hơn 2.347 tỷ đồng (tăng 589,3 tỷ đồng).
Đầu tư - 24/01/2025 17:06
Bình Định sẽ đấu giá 3 khu đất ở Khu kinh tế Nhơn Hội
Các khu đất gồm: Khu du lịch sinh thái Eo Gió; Điểm số 2 (2-1), Khu du lịch biển Nhơn Lý - Cát Tiến và Điểm dừng chân ngắm cảnh biển Trung Lương sẽ được Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định đấu giá quyền sử dụng đất trong năm 2025.
Đầu tư - 24/01/2025 15:05
Nhà máy điện thoại của Samsung tại Thái Nguyên hoạt động với nửa công suất thiết kế
Các nhà máy Samsung tại Thái Nguyên đạt tổng doanh thu 26,3 tỷ USD năm 2024, tăng 5% so với năm 2023.
Đầu tư - 24/01/2025 12:16
Gợi mở câu chuyện đầu tư đón sóng mùa đại hội 2025
Chuyển đổi đất cao su sang đất khu công nghiệp khi quy hoạch các tỉnh được thông qua đồng loạt cuối năm 2024 và nhiều luật mới được thông qua với việc phân cấp, phân quyền cho địa phương đang tạo ra kỳ vọng làn sóng phê duyệt dự án mới, từ đó hỗ trợ câu chuyện tăng trưởng giá cổ phiếu nhóm hưởng lợi trong năm 2025.
Đầu tư thông minh - 24/01/2025 11:46
Dự án 368 triệu USD bỏ hoang ở vịnh Lăng Cô được xử lý thế nào ?
Sau khi điều chỉnh giấy phép kinh doanh, chủ đầu tư sẽ tái khởi động Dự án khu du lịch nghỉ dưỡng quốc tế Minh Viễn sau một thời gian dài ‘trùm mền’.
Đầu tư - 23/01/2025 16:03
Đầu tư hơn 1.000 tỷ làm đoạn đường ven biển nối Bình Định với Quảng Ngãi
Bình Định sẽ đầu tư xây dựng dự án Đường ven biển đoạn cầu Thiện Chánh đi Quảng Ngãi có chiều dài 3,13 km, tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng.
Đầu tư - 23/01/2025 16:02
Thị trường văn phòng Hà Nội 2025: Khách thuê chiếm lợi thế
Đến hết năm 2025, thậm chí sang 2026, thị trường bất động sản văn phòng Hà Nội vẫn chủ yếu nghiêng về phía khách thuê. Do đó, các chủ đầu tư cần phải thay đổi bài toán tài chính để mang tới nhiều ưu đãi hấp dẫn hơn.
Đầu tư - 23/01/2025 11:27
Chủ sở hữu TikTok dự định chi 12 tỷ USD mua chip AI
Tập đoàn ByteDance, công ty mẹ của nền tảng truyền thông xã hội TikTok, đang có kế hoạch chi 12 tỷ USD cho chip AI vào năm 2025.
Đầu tư - 23/01/2025 11:26
Giải ngân các dự án quan trọng quốc gia ngành GTVT 'đuối sức' khi về đích
Kết quả giải ngân các dự án quan trọng quốc gia ngành giao thông vận tải (GTVT) cao hơn tỷ lệ giải ngân bình quân 9 tháng của cả nước. Nhưng tỷ lệ giải ngân có xu hướng chậm lại trong những tháng cuối năm.
Đầu tư - 23/01/2025 10:53
Bình Định rộng cửa đón dòng vốn đầu tư bất động sản
Bất động sản, thương mại dịch vụ, kinh tế đô thị là nhóm ngành tạo dấu ấn vượt trội trong thu hút đầu tư của Bình Định trong năm 2024. Địa phương đang triển khai nhiều chính sách để thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực tiềm năng này.
Đầu tư - 23/01/2025 08:02
Thị trường văn phòng sẽ là điểm sáng năm 2025
Bất chấp khó khăn, thị trường văn phòng được dự đoán sẽ là điểm sáng phục hồi tăng trưởng trong năm 2025, nhờ dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và giá thuê cạnh tranh cùng chất lượng đã được cải thiện.
Đầu tư - 22/01/2025 15:38
Chứng khoán diễn biến thế nào sau tuần nghỉ Tết?
Các chuyên gia cảnh báo TTCK Việt Nam năm nay có kỳ nghỉ Tết dài và vào thời điểm có nhiều sự kiện lớn.
Đầu tư thông minh - 22/01/2025 14:34
Tập đoàn hàng đầu Pháp muốn hợp tác cùng Nvidia để phát triển trung tâm dữ liệu tại Việt Nam
Chia sẻ tại cuộc tọa đàm bên lề Diễn đàn Kinh tế thế giới, ông Jean Pascal Tricoire, Lãnh đạo Schneider Electric bày tỏ mong muốn hợp tác cùng Nvidia để phát triển trung tâm dữ liệu tại Việt Nam.
Đầu tư - 22/01/2025 11:17
Tăng trưởng đầu tư bất động sản dự kiến đạt 1 tỷ USD vào năm 2026
Các chuyên gia toàn cầu của Savills cho biết, năm 2025, môi trường đầu tư bất động sản sẽ tích cực hơn khi các thách thức theo chu kỳ lắng xuống đi kèm với sự phục hồi của thị trường và giá trị vốn đầu tư dự kiến tiếp tục cải thiện.
Đầu tư - 22/01/2025 10:33
SAM Holdings đề xuất ‘siêu’ dự án hơn 100.000 tỷ đồng tại Quảng Trị
SAM Holdings đề xuất thực hiện dự án Quần thể khu dân cư, du lịch nghỉ dưỡng, thể thao và vui chơi giải trí cao cấp với tổng mức đầu tư 102.865 tỷ đồng tại Quảng Trị.
Đầu tư - 22/01/2025 09:10
Hà Tĩnh kiến nghị thành lập Khu Thương mại tự do Vũng Áng
Chính phủ đề nghị tỉnh Hà Tĩnh nghiên cứu sự cần thiết việc thành lập Khu Thương mại tự do Vũng Áng gắn với cảng biển nước sâu Vũng Áng - Sơn Dương.
Đầu tư - 21/01/2025 19:31
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Phó Đức Nam - Mr.Pips, đằng sau sự hào nhoáng xa hoa tuổi 30
Pháp luật - Update 1 month ago
Doanh nhân Chu Lập Cơ - Từ đỉnh cao đến vực sâu
Pháp luật - Update 1 month ago
Bộ Tài chính Mỹ: Việt Nam không thao túng tiền tệ
Thị trường - Update 2 month ago