Thỏa thuận thương mại giai đoạn một đã được ký kết sau hơn 18 tháng đàm phán trong bối cảnh 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới trả đũa nhau bằng việc áp đặt các mức thuế quan trừng phạt. Theo đó, Trung Quốc đã cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa của Mỹ so với mức của năm 2017.

Mặc dù vậy, các cố vấn chính phủ cho rằng thỏa thuận này là không thực tế đối với Trung Quốc và nó sẽ rất khó để thực hiện được.

Các quan chức Trung Quốc coi ông Biden là một nhà lãnh đạo "hợp lý và đa phương" hơn ông Trump - mặc dù ở chiều ngược lại, các cựu quan chức Mỹ cho rằng hầu như không có khả năng ông Biden sẽ trao cho Trung Quốc một thỏa thuận "nhẹ nhàng hơn".

Shi Yinhong, cố vấn của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh sẽ coi việc hạ mục tiêu nhập khẩu nặng nề và giảm thuế quan xuất khẩu sang Mỹ là có lợi cho họ.

"Không sớm thì muộn, ông Biden sẽ khởi động lại một cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại, vì thỏa thuận hiện tại không thực tế. Một cuộc đàm phán lại cũng phù hợp với mong muốn từ phía Trung Quốc", ông Shi nói và lưu ý thêm rằng Bắc Kinh cũng hi vọng ông Biden đưa ra nhiều thay đổi về cấu trúc hơn các cuộc đàm phán lại trước đây.

Vị cố vấn này cũng nhận định rằng: "Chính quyền của ông Biden sắp tới sẽ có lập trường cứng rắn hơn đối với Hong Kong, Đài Loan, Tân Cương, Biển Đông, các vấn đề nhân quyền khác và nghi ngờ về hoạt động tình báo của Trung Quốc tại Mỹ".

Trong bài phát biểu đầu tiên sau khi được truyền thông dự báo đắc cử vào ngày thứ Bảy, Joe Biden cho biết ông sẽ ngay lập tức đảo ngược quyết định rời khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và Tổ chức Y tế Thế giới, qua đó có thể mở ra cánh cửa hợp tác tốt hơn với Trung Quốc, các cố vấn cho biết.

"Joe Biden có kinh nghiệm trong việc xử lý các mối quan hệ quốc tế và ông ấy cũng hiểu chủ nghĩa đa phương. Ông ấy sẽ có lý trí", Wang Huiyao, chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, một tổ chức tư vấn của Bắc Kinh và là cố vấn của chính phủ trung ương, nói.

Yu Wanli, một chuyên gia tại Bắc Kinh về quan hệ Mỹ-Trung, cho biết Trung Quốc "chắc chắn" sẽ tìm cách đàm phán lại thỏa thuận thương mại vốn đang có lợi cho Mỹ, nhưng thừa nhận ông Biden có thể sẽ sử dụng như một lá bài thương lượng để có được sự nhượng bộ trong các vấn đề như sở hữu trí tuệ và nhân quyền.

Ông Yu nói: "Có thể Trung Quốc cam kết bảo vệ nhiều quyền sở hữu trí tuệ hơn đối với các công ty Mỹ và mở cửa hơn nữa thị trường tài chính của mình, nhưng Trung Quốc có thể không thỏa hiệp trong các lĩnh vực như bảo vệ quyền lao động và nhân quyền".

Tuy nhiên, các nhà quan sát thương mại Mỹ nhận định quan hệ Mỹ - Trung sẽ còn căng thẳng trong thời gian tới, và việc Trung Quốc cố gắng đàm phán lại thỏa thuận thương mại chỉ là mơ tưởng.

Benjamin Kostrzewa, luật sư thương mại ở Hong Kong và là cựu nhân viên của Văn phòng Đại diện thương mại thời tổng thống Obama, cho biết ông Biden sẽ chịu áp lực lớn về việc duy trì lập trường thương mại mạnh mẽ chống lại Trung Quốc. Do đó, những thay đổi đáng kể trong các chính sách hiện tại của Mỹ với Trung Quốc khó có thể xảy ra trong những tháng đầu.

"Chính quyền Biden có khả năng sẽ tiến hành xem xét chiến lược các chính sách thương mại và đầu tư của chính quyền Trump để xác định những chính sách nào đang làm việc để củng cố nước Mỹ và những chính sách nào không. Các chính sách được xác định là không hữu ích có thể là cơ sở cho các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai với Trung Quốc về các lĩnh vực như tiếp cận thị trường, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và các ưu tiên khác", ông Benjamin nói.

Stephen Olson, cựu nhà đàm phán thương mại của USTR và hiện là nghiên cứu viên tại Quỹ Hinrich, cho biết có "rất ít" cơ hội chính trị để Joe Biden đàm phán lại thỏa thuận giai đoạn một nhằm giúp Trung Quốc dễ thở hơn, do trong chiến dịch tranh cử, bản thân ông Biden cũng đã sử dụng nhiều lời lẽ cứng rắn về Bắc Kinh.

"Các vấn đề thương mại sẽ không phải là ưu tiên cao nhất đối với chính quyền sắp tới của ông Biden. Ông ấy đã nói rõ rằng ông ấy muốn đầu tư vào công nhân Mỹ trước khi thực hiện bất kỳ thỏa thuận thương mại mới nào. Và tất nhiên ưu tiên số một sẽ là đại dịch COVID-19", ông nói.

Nhiều người đang theo dõi xem liệu Trung Quốc có tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận dưới sự quản lý mới của Nhà Trắng hay không. Trong khi việc mua hàng hóa nông nghiệp của Mỹ tăng mạnh trong thời gian diễn ra cuộc bầu cử, Trung Quốc vẫn chưa đạt được mục tiêu nhập khẩu cho năm 2020.

Số liệu hải quan cho thấy đến cuối tháng 9/2020, Trung Quốc chỉ thực hiện được 54% mục tiêu mua hàng Mỹ nói chung. Mặc dù Trung Quốc có tăng cường nhập khẩu đậu nành, bắp và thịt heo trong các tháng mùa hè, Trung Quốc chỉ đạt 65% mục tiêu mua hàng nông nghiệp Mỹ trong năm nay.

Dữ liệu hải quan Trung Quốc công bố ngày 7/11 cho thấy trong tháng 10-2020, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ cao hơn 46,5% so với thời điểm ông Trump nhậm chức, cho thấy nỗ lực giảm thâm hụt đã không có kết quả.

(Theo SCMP)

Bài liên quan

Joe Biden - nhà chính trị chuyên nghiệp

Thương chiến Mỹ - Trung sẽ ra sao dưới thời ông Joe Biden?

Khi nào thì Mỹ chính thức công nhận Joe Biden là Tổng thống thứ 46?

Khối tài sản của ông Joe Biden, Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ