SOS: Chỉ số cảnh báo sớm khủng hoảng ngân hàng

Chỉ số chênh lệch tín dụng/GDP của Việt Nam hiện nay đang ở mức cao thứ hai trong giai đoạn 2009-2017, chỉ sau giai đoạn 2009. Đây là điều rất cần được lưu tâm.

Theo Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, chỉ số chênh lệch tín dụng/GDP của Việt Nam đang có xu hướng tăng liên tục từ quý IV/2015 cho đến nay và hiện đã ở mức 11% trong quý I/2017. Đây là mức cao thứ hai trong giai đoạn 2009-2017, chỉ đứng sau mức 13% của mức quý I/2011.

Chênh lệch tín dụng/GDP là chênh lệch giữa tỷ lệ tín dụng/GDP thực tế của năm báo cáo và mức trung bình của những năm gần đây. Đây là một trong những chỉ số cảnh báo sớm khủng hoảng ngân hàng được Ngân hàng thanh toán Quốc tế (BIS) khuyến nghị.

Cũng cần phải nhắc lại rằng, giai đoạn 2009 là giai đoạn tăng trưởng nóng của ngành ngân hàng, bất động sản và nền kinh tế Việt Nam. Hậu quả của việc tăng trưởng nóng này hiện vẫn đang được giải quyết, đặc biệt là khối nợ xấu lên tới hàng trăm ngàn tỷ đồng tại các ngân hàng thương mại mà hiện Quốc hội đang bàn tới việc ra một nghị quyết để xử lý.

Uớc tính đến hết tháng 5/2017, tín dụng đã tăng 6,8% so với cuối năm 2016, cao hơn 1,1 điểm phần trăm so với mức tăng của cùng kỳ năm 2016 là 5,7%. Trong đó, cơ cấu tín dụng theo kỳ hạn thay đổi theo chiều hướng giảm tỷ trọng tín dụng dài hạn.

Theo loại tiền, tỷ trọng tín dụng tiền đồng tăng nhẹ, chiếm khoảng 91,8% tổng tín dụng (cuối năm 2016 là 91,6%). Trong khi đó, tỷ trọng tín dụng ngoại tệ giảm nhẹ, chiếm 8,2% tổng tín dụng (cuối năm 2016 là 8,4%).

Về thanh khoản hệ thống ngân hàng, sang tháng 5/2017, khó khăn cục bộ về thanh khoản đã giảm. Tỷ lệ cho vay/huy động (LDR) ước tính cả hệ thống ở mức 87%, giảm nhẹ so với mức của tháng 4 là 88%.

Tăng trưởng huy động vốn 5 tháng đầu năm 2017 ước tăng 4,3% so với cuối năm 2016. Đáng lưu ý là thanh khoản được hỗ trợ thêm do tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại các ngân hàng tăng trong bối cảnh giải ngân đầu tư ngân sách chậm (tính đến cuối tháng 4/2017 tiền gửi của KBNN là 122 nghìn tỷ đồng, tăng 28,4% so với đầu năm).

Theo phân tích của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), tăng trưởng tín dụng cao là tín hiệu tích cực, thể hiện sự hấp thụ tốt nguồn vốn của nền kinh tế. Tuy nhiên điều này cũng làm dấy lên lo ngại về rủi ro xuất hiện bong bóng tín dụng như những gì đã xảy ra trong giai đoạn năm 2009.

Mặc dù vậy, BVSC cũng nhìn nhận nếu so với giai đoạn năm 2009, tín dụng ở giai đoạn hiện tại có chất lượng tốt hơn hẳn với tỷ trọng lớn được đưa vào lĩnh vực sản xuất, nông nghiệp thay vì các lĩnh vực phi sản xuất như chứng khoán, bất động sản…

Như báo chí đã đưa tin gần đây, trong khi tăng trưởng GDP quý I năm nay đạt thấp so với kỳ vọng, Chính phủ vẫn đặt quyết tâm tăng trưởng GDP 6,7% trong năm nay. Trong bối cảnh tăng trưởng GDP phụ thuộc phần lớn vào tăng trưởng tín dụng, để thực hiện mục tiêu này Ngân hàng Nhà nước sẽ thi hành chính sách tiền tệ nới lỏng. Do vậy, rất cần phải kiểm soát chặt chẽ đầu ra của tín dụng để đảm bảo nguồn tín dụng này hoạt động hiệu quả, chảy vào đúng nơi, đúng chỗ, qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nhưng vẫn không để bong bóng tài sản xảy ra./.