Điều đó có nghĩa là ông sẽ mất các đặc quyền dành cho tổng thống, và phải đối mặt với cáo buộc của những người đã nộp đơn kiện ông và đối mặt với những công tố viên.

"Một khi ông ấy mãn nhiệm, bầu không khí sẽ thay đổi", Daniel R Alonso, cựu công tố viên liên bang Mỹ và tiểu bang New York, nói với BBC.

"Ông ta sẽ không còn được núp sau các đặc quyền bảo vệ quyền lực tổng thống để ngăn cản các cuộc điều tra pháp lý".

Một loạt các cuộc điều tra hình sự trên diện rộng ở tiểu bang New York là mối quan tâm pháp lý nghiêm trọng nhất đối với Trump và công ty bất động sản của ông, Trump Organization.

Thêm vào đó, là một loạt các vụ kiện từ cáo buộc lừa đảo của một thành viên gia đình đến quấy rối tình dục của một người phụ trách chuyên mục tư vấn.

Một cơn bão pháp lý đang chờ ông.

Dưới đây, BBC phân tích sáu trận chiến pháp lý lớn nhất mà Trump phải đối mặt sau khi ông rời khỏi Nhà Trắng.

1. Cáo buộc trả tiền để giữ im lặng

Người mẫu Playboy Karen McDougal và nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels đã cáo buộc về những âm mưu khiến họ buộc phải im lặng.

Cả hai người phụ nữ đều cho biết họ có quan hệ tình ái với ông Trump và đã nhận tiền để giữ im lặng trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Khi lên tiếng năm 2018, họ đã làm rúng động tình hình chính trị dưới nhiệm kỳ của ông Trump, châm ngòi lửa cho hai cuộc điều tra tội phạm.

Cuộc điều tra thứ nhất tập trung vào việc vi phạm luật liên bang, hoặc quốc gia, và vai trò của Michael Cohen, cựu luật sư cá nhân và là 'người chuyên thu xếp' mọi việc cho ông Trump.

Khi bị điều tra, luật sư Cohen thừa nhận đã thu xếp các khoản thanh toán tiền cho hai người phụ nữ. Các khoản thanh toán tiền này bị tố là vi phạm luật tài trợ tranh cử và ông Cohen bị kết án ba năm tù năm 2018.

Cohen cáo buộc rằng ông Trump đã 'chỉ đạo' cho ông thực hiện các khoản thanh toán nhưng cho đến giờ không có cáo buộc nào chống lại ông Trump.

Tại sao?

Thứ nhất, để buộc tội ông Trump, các công tố viên sẽ cần phải chứng minh rằng ông đã thực sự chỉ đạo Cohen lo các khoản thanh toán đó. Thứ hai, theo các chuyên gia luật, ngay cả khi các công tố viên đã có đủ bằng chứng để buộc tội ông Trump, thì việc truy tố một tổng thống đương nhiệm về tội hình sự liên bang đi ngược lại chính sách của chính phủ Mỹ.

Vậy thì vụ điều tra này sẽ bị dẹp đi? Không hẳn là như vậy. Hãy phân tích những chi tiết kỹ thuật về vụ kiện.

Nói một cách đơn giản, một cuộc điều tra hình sự thứ hai về các khoản thanh toán vẫn đang được tiến hành ở New York.

Chúng ta biết rằng Luật sư Quận Manhattan, công tố viên Cyrus Vance hiện đang điều tra xem Trump Organization có làm giả hồ sơ kinh doanh liên quan đến các khoản thanh toán hay không.

Điều chúng ta không biết là liệu ông Vance có bất kỳ bằng chứng nào để buộc tội hình sự ông Trump hay không. Đó mới là vấn đề.

Điều gì có thể xảy ra: Làm sai lệch hồ sơ kinh doanh là một tội nhẹ theo luật tiểu bang New York. Tội nhẹ là một tội nhẹ có thể bị phạt tù đến một năm.

Cái khó cho công tố viên Vance là ông chỉ có thời hạn hai năm để nộp các cáo buộc hình sự cho một tội nhẹ ở New York.

"Vì vậy, bởi vì những khoản thanh toán đó đã xảy ra hơn hai năm trước, có vẻ như [các công tố viên] đã không gặp may," ông Alonso nhận định.

Tuy nhiên, cũng còn những cách khác để lật tẩy vụ việc.

Ở New York, làm giả hồ sơ doanh nghiệp có thể bị coi là trọng tội nếu nó được thực hiện để che giấu các tội khác, chẳng hạn như gian lận thuế.

Trọng tội là những tội nghiêm trọng hơn có thể bị truy tố trong thời gian dài hơn và có thể bị trừng phạt bằng các bản án tù khắc nghiệt hơn.

Tuy nhiên, lộ trình truy tố vẫn chưa chắc chắn. Không rõ liệu ông Trump có thể bị truy tố theo luật New York vì vi phạm luật tài trợ tranh cử hay không? Và đây chính là tội danh để liên bang kết tội và bỏ tù Cohen.

Đây là lúc thực hiện các hướng điều tra khác của ông Vance để vạch tội ông Trump.

2. Cuộc điều tra gian lận thuế và ngân hàng

Những gì chúng ta biết: Đó là một "tấn công chính trị", một luật sư của Trump Organization nói về cuộc điều tra của công tố viên Vance.

Ông Vance đưa ra trát đòi hầu tòa, yêu cầu cung cấp tài liệu, cụ thể là các hồ sơ tài chính, trong đó có các tờ khai thuế của ông Trump trong tám năm liên tiếp.

Ông Trump đã tìm cách chặn trát đòi, lập luận trước tòa rằng nó là hành vi quấy rối chính trị. Vào tháng 10, một tòa án phúc thẩm liên bang không đồng ý với ông Trump, nói rằng hồ sơ khai thuế của ông nằm trong phạm vi điều tra của các công tố viên.

Đối với ông Vance, hồ sơ thuế của ông Trump có tầm quan trọng rất lớn.

Khi yêu cầu hồ sơ khai thuế hồi tháng 8, ông Vance đề cập đến "các báo cáo công khai về hành vi phạm tội có thể xảy ra trên diện rộng và kéo dài tại Trump Organization", bao gồm các cáo buộc về việc gian lận ngân hàng và gian lận bảo hiểm có thể xảy ra. Một hồ sơ khác của tòa án vào tháng 9 đã đề cập đến gian lận thuế như một tội phạm giả định có thể được thiết lập, nếu bằng chứng được tìm thấy để hỗ trợ nó.

Ở New York, một số loại gian lận thuế có thể bị coi là trọng tội, có thể bị kết án tù dài hạn. Tuy nhiên, hiện tại, "các báo cáo công khai" về những tội ác có thể xảy ra mà văn phòng của ông Vance trích dẫn chỉ là cơ sở để điều tra, không có gì khác.

Điều gì có thể xảy ra: Ông Trump dự kiến sẽ kháng cáo yêu cầu nộp hồ sơ khai thuế tại Tối cao Pháp viện. Ở đó, vấn đề có thể được giải quyết.

Đối với ông Trump, tầm quan trọng của vụ này rất lớn.

Jonathan Turley, giáo sư luật tại Đại học George Washington, nói với BBC:

"Các cuộc điều tra tội phạm quan trọng nhất là những cuộc điều tra về hồ sơ thuế và ngân hàng của ông ta. "Nhưng liệu có một vụ án hình sự hay không thì vẫn chưa rõ".

Nếu ông Vance có được hồ sơ khai thuế của ông Trump, thì có thể có một vụ án hình sự mà cũng có thể không. Dù thế nào thì công tố viên Vance cũng cần những hồ sơ khai thuế đó để có thể thúc đẩy tiếp cuộc điều tra.

3. Cuộc điều tra gian lận bất động sản

Viện trưởng Tư pháp New York Letitia James là một nhân vật khó chịu đối với với phe của ông Trump.

Kể từ tháng 3 năm 2019, bà James đã dẫn đầu một cuộc điều tra dân sự về việc liệu Trump Organization có phạm tội gian lận bất động sản hay không.

Một lần nữa, gốc rễ của cuộc điều tra này lại dính líu đến luật sư Cohen, người vào tháng 2 năm 2019, nói với Quốc hội rằng ông Trump đã thổi phồng giá trị tài sản khối bất động sản của mình để đảm bảo các khoản vay nhưng lại định giá chúng thấp để được giảm thuế.

Lời khai của Cohen giúp cho bà James thêm cơ sở để tìm kiếm thông tin về đế chế tài sản của ông Trump. Giống như ông Vance, bà James đã phải chiến đấu tại tòa án để có được thông tin đó.

Eric Trump, phó Chủ tịch điều hành của Trump Organization và là con trai của tổng thống, đã cáo buộc bà thực hiện đòn "trả thù chính trị". Mặc dù vậy, ông đã tới văn phòng của bà vào tháng 10 vừa qua để thẩm vấn.

Điều gì có thể xảy ra: Bà James cần thêm lời khai và thông tin để tiếp tục cuộc điều tra.

Khi đương nhiệm, ông Trump có thể lập luận rằng ông quá bận rộn để giải quyết các vụ kiện. Bây giờ, khi rời khỏi Nhà Trắng, ông không thể tiếp tục vin vào cớ đó.

Bà James có thể đối xử với ông Trump một cách ít tôn kính hơn, buộc ông phải ngồi để thẩm vấn theo lời tuyên thệ, giống như con trai ông đã phải làm.

"Hầu hết các tòa án sẽ rất dễ dãi với một bị đơn là tổng thống trong khi họ không đối xử như vậy với một người dân thường", ông Alonso nói.

Các cuộc điều tra dân sự như vậy có thể dẫn đến các hình phạt tài chính, nếu tìm thấy các bằng chứng về hành vi sai trái và dẫn tới một cuộc điều tra tội phạm khác.

4. Các vụ kiện về trục lợi (Emolument)

'Emolument' là một từ cổ hiếm khi được sử dụng ngày nay ngoại trừ trong bối cảnh pháp lý. Có thể hiểu điều này như là một sự trục lợi, hay việc lợi dụng vị trí của mình để kiếm lợi nhuận hoặc có được những lợi thế khác.

Vậy điều này có liên quan gì đến ông Trump?

Ông Trump đã bị buộc tội vi phạm các quy tắc chống lại "lạm dụng quyền lực" trong nhiệm kỳ tổng thống của mình. Những quy tắc này, đã được viết trong Hiến pháp Hoa Kỳ, văn bản pháp lý nền tảng của nước Mỹ.

Một trong những điều khoản này yêu cầu tất cả các quan chức liên bang, gồm cả tổng thống, phải có sự đồng ý của Quốc hội trước khi chấp nhận bất kỳ lợi ích nào từ các quốc gia nước ngoài.

Ba vụ kiện dân sự riêng lẻ cáo buộc rằng ông Trump đã không tìm kiếm sự đồng ý đó. Một người cho rằng việc tiếp đón các quan chức nước ngoài tại Khách sạn Quốc tế Trump ở Washington DC có thể là một hành vi vi phạm.

Ông Trump đã nhiếc móc "điều khoản giả mạo này", nói rằng nếu như vậy thì các tổng thống đương nhiệm khác cũng đã trục lợi.

Điều gì có thể xảy ra: Đa số các vụ kiện về trục lợi có thể bị bác bỏ hoặc bỏ qua, các chuyên gia pháp lý nói. Một vụ kiện trục lợi do Hạ viện, hiện do phe Dân chủ nắm đa số, đưa ra đã bị Tòa án Tối cao (do phe Cộng hòa nắm đa số) bác bỏ.

"Trục lợi không có khả năng sẽ trở thành cơ sở của bất kỳ hành động tội phạm nào,'' ông Turley, một chuyên gia về luật hiến pháp nhận định.

"Các vụ kiện trục lợi liên quan đến việc Trump đang nắm giữ chức vụ, vì vậy một khi ông ấy rời nhiệm sở, vụ việc trở thành không liên quan nữa".

5. Các vụ kiện về quấy rối tình dục

Những gì chúng ta biết: Ông Trump đã bị nhiều phụ nữ cáo buộc có hành vi quấy rối tình dục với cáo buộc kéo dài hàng chục năm trước đây. Mặc dù ông Trump đã phủ nhận tất cả các cáo buộc, gọi chúng là "tin giả", những âm mưu bôi nhọ chính trị.

Nhiều người trong số những người tố cáo đã lên tiếng khi ông Trump đắc cử năm 2016. Ông Trump đã thề sẽ kiện tất cả những người này nhưng đến nay vẫn chưa làm như vậy.

Thay vào đó, một số người tố cáo đã kiện ông Trump. Hai trong số những phụ nữ đó đã đệ đơn kiện ông Trump vì ông gọi họ là kẻ nói dối.

E Jean Carroll, người phụ trách chuyên mục lâu năm của tạp chí Elle, là một trong số này. Bà từng cáo buộc Trump cưỡng hiếp mình trong phòng thay đồ tại một cửa hàng bách hóa sang trọng ở Manhattan vào những năm 1990. Ông Trump phủ nhận điều này và coi cáo buộc như một lời phỉ báng.

Trong đơn kiện của mình, bà Carroll lập luận rằng ông Trump đã nói xấu bà bằng việc nói rằng ông đã không cưỡng hiếp bà vì "bà ấy không phải là mẫu người của tôi". Vụ kiện của bà nhằm tìm kiếm những thiệt hại không xác định để buộc ông Trump rút lại các tuyên bố của mình.

Vụ kiện giữa bà Carroll và ông Trump lúc đầu tưởng như một vụ việc khá đơn giản cho đến khi Bộ Tư pháp Hoa Kỳ xen vào hồi tháng 9 vừa qua.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã thực hiện một bước đi bất thường khi tìm cách thay thế bị đơn trong vụ kiện từ ông Trump thành Hoa Kỳ.

Cuối cùng, một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết chống lại sự can thiệp của bộ, cho rằng "các cáo buộc không liên quan đến hoạt động chính thức của Hoa Kỳ".

Điều gì có thể xảy ra: Vụ việc hiện có thể được tiến hành, cho phép các luật sư của Carroll tiến hành việc thu thập bằng chứng.

Ví dụ, họ có thể gây áp lực bằng cách điều tra xem có ADN của ông Trump trên chiếc váy mà bà Carroll nói rằng bà đã mặc vào thời điểm bị cáo buộc hành hung hay không. Để làm được điều đó, họ sẽ cần mẫu DNA của ông Trump.

Một vụ kiện phỉ báng tương tự nhưng riêng biệt do Summer Zervos, một cựu thí sinh trong chương trình truyền hình The Apprentice của ông Trump, nộp đơn, cũng có thể đi theo hướng tương tự.

Bà Zervos cáo buộc ông Trump tấn công tình dục bà trong cuộc họp bàn về cơ hội việc làm tại một khách sạn ở Beverly Hills vào năm 2007.

Ông Trump bác bỏ cáo buộc này và cho rằng bà Zervos bịa đặt câu chuyện trên để được nổi tiếng. Bà Zervos sau đó đã kiện ông tội phỉ báng vào năm 2017, yêu cầu bồi thường thiệt hại ít nhất 3.000 USD.

Ông Trump đã cố gắng bác bỏ vụ việc trong nhiệm kỳ tổng thống. Các luật sư của ông cho rằng, với tư cách là tổng thống, ông nên được miễn nhiễm với các vụ kiện tại tòa án tiểu bang.

"Lập luận đó sẽ không còn giá trị vào ngày 20 tháng 1", Barbara L McQuade, giáo sư luật tại Đại học Michigan, nói với BBC.

"Tới thời điểm đó, chúng tôi chuyển sang giai đoạn khám phá vụ việc và có thể có một số diễn tiến mới trong vụ án".

6. Vụ kiện của Mary Trump

"Gian lận không chỉ là trong công việc kinh doanh của gia đình, mà đó là một cách sống", dòng đầu tiên trong hồ sơ vụ kiện của Mary Trump chống lại người chú Donald của bà, viết.

Nó phản ánh sự thù ghét trong cuốn hồi ký mới phát hành của bà Mary Trump, trong đó bà chỉ trích chú của mình là "kẻ yêu bản thân quá độ", kẻ đe dọa cuộc sống của mọi người Mỹ.

Xích mích trong gia đình cũng mang tính cá nhân và đơn kiện của bà Trump, được đệ trình vào tháng 9, phản ánh sự gay gắt đó.

Trong đó, bà Mary cáo buộc ông Trump và hai anh anh em của ông ta đã lừa gạt đẩy bà ra khỏi tài sản thừa kế đồng thời gây áp lực buộc bà phải từ bỏ lợi ích từ kinh doanh của gia đình.

Bà Trump được thừa hưởng những lợi ích quý giá trong kinh doanh của gia đình khi Fred Trump Jr - cha bà và cũng là anh trai quá cố của cựu tổng thống - qua đời năm 1981 ở tuổi 42. Khi đó bà Mary Trump mới có 16 tuổi.

Theo đơn kiện, ông Trump và các anh chị em của ông đã 'cam kết theo dõi lợi ích' của bà Trump.

"Họ đã nói dối", đơn kiện nói. "Thay vì bảo vệ lợi ích của Mary, họ đã thiết kế và thực hiện một kế hoạch phức tạp để bòn rút tiền từ lợi ích của bà ấy, che giấu mưu đồ [gian lận] của họ, và lừa dối bà ấy về giá trị thực của những gì bà được thừa kế."

Vụ kiện đòi bồi thường ít nhất 500.000 USD.

Điều gì có thể xảy ra: Nhà Trắng nói cuốn sách của bà Trump chứa đầy "sự giả dối", nhưng ông Trump vẫn chưa lên tiếng gì về vụ kiện này.

Nếu các yêu cầu cung cấp tài liệu và lời khai được đưa ra, ông Trump không thể viện dẫn nhiệm vụ tổng thống của mình như một lý do để từ chối chúng.

Không có công dân Mỹ nào, thậm chí cả tổng thống, có thể đứng trên luật pháp.

Bài liên quan

Ông Trump sẽ làm gì sau khi rời Nhà Trắng?

Ông Trump có thể nhận nhiều hợp đồng béo bở sau khi rời Nhà Trắng

Đế chế kinh doanh 4 đời của nhà Trump sẽ ra sao sau ngày 20/1/2021?

CEO Newsmax: 'Chúng tôi sẽ không bán công ty và cũng không bao giờ trở thành Trump TV'