Ngày 10/11, Hội thảo khoa học "Phát triển kinh tế tuần hoàn ở các tỉnh, thành phía Nam  - Vấn đề và giải pháp" diễn ra tại TP Cần Thơ.

Theo các nhà quản lý, nhà khoa học và nhà nghiên cứu, mô hình kinh tế tuần hoàn (KTTH) là ngoài việc hướng đến một nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững, còn đi sâu vào việc giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, "không đánh đổi" tăng trưởng kinh tế với gây ô nhiễm và suy thoái môi trường.

Các hoạt động, sản xuất và dịch vụ của mô hình này đặt ra mục tiêu kéo dài tuổi thọ của vật chất, loại bỏ tác động tiêu cực đến môi trường, dựa trên 5 nguyên tắc, gồm: thiết kế để tái sử dụng; khả năng linh động nhờ sự đa dạng; sử dụng năng lượng từ các nguồn vô tận; tư duy hệ thống và nền tảng sinh học. Trong đó, các nhà nghiên cứu phân theo 3 cấp độ: thấp, vừa và cao.

Phát biểu tại hội thảo, Bí thư Thành ủy Cần Thơ - Lê Quang Mạnh cho rằng, trước những tác động của gia tăng dân số, biến đổi khí hậu toàn cầu, yêu cầu tăng trưởng kinh tế cao... Việt Nam và nhiều nước phải đối diện với nhiều thách thức về ô nhiễm môi trường, nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng suy kiệt, thiên tai ngày càng gia tăng, đe dọa nghiêm trọng đến môi trường sống, và sức khỏe con người.

"Trước thực trạng đó, để phát triển nhanh, bền vững, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, không đánh đổi tăng trưởng kinh tế với ô nhiễm và suy thoái môi trường, khai thác sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn là giải pháp phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường", Bí thư Lê Quang Mạnh nhận định.

Ông Nguyễn Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, để quản lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên đang dần cạn kiệt, trong khi chất thải ngày càng tăng, thì cần phải tránh xa tư duy "phát triển kinh tế tuyến tính" (sử dụng tài nguyên tăng dần ) để chuyển sang chu trình khép kín đối với tất cả tài nguyên được sử dụng, tránh tư duy "phát triển trước, khắc phục sau".

Theo ông Thành, kinh tế tuần hoàn là khái niệm đã phát triển qua nhiều thập niên để trở thành một sự thay thế khả thi cho hệ thống tiêu dùng lãng phí. "Thế giới ngày càng nhận thức được tác động của con người với sự tồn tại của hành tinh chúng ta, hệ thống kinh tế mới không chỉ giải quyết bài toán hữu hạn của tài nguyên là không tái tạo, mà còn xử lý lượng chất thải lớn do chính người đã tạo ra", Thứ trưởng Bộ Công an nói.

Chia sẻ về mô hình "kinh tế tuần hoàn",  GS-TS. Đoàn Thị Hồng Vân – Trường Đại học Kinh tế TP.HCM cho biết, thực ra cha ông chúng ta lúc nghèo khó đã có nhiều hoạt động KTTH nhưng đến lúc khá lên thì con cháu lại quên đi.

Lấy dẫn chứng tại ĐBSCL, bà Vân cho rằng với cây lúa, trước áp lực của năng suất và sản lượng đã có một thời gian sản xuất phải quay vòng 3-4 vụ/năm làm cho đất xơ xác đi. Đã đến lúc, nước ta phải xác định lại việc không thể chạy theo số lượng nữa mà phải quan tâm đến chất lượng, Anh hùng lao động Hồ Quang Cua ở tỉnh Sóc Trăng đã tạo ra các giống lúa chất lượng như St 24, ST 25, là một minh chứng cho xu hướng sản xuất lúa gạo bền vững và gia tăng được chuỗi giá trị gạo xuất khẩu...

"Vì chúng ta chưa có tư duy về tuần hoàn trồng và bảo vệ rừng nên mới dẫn đến chuyện chúng ta phá rừng, làm thủy điện sai nên mới dẫn đến những chuyện mưa lũ, sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề như vừa qua", bà Đoàn Thị Hồng Vân phân tích.

Bà cũng đề xuất, trong văn kiện Đại hội 13 của Đảng sắp tới cần phải đưa vấn đề KTTH vào Nghị quyết, rồi luật hóa và xây dựng chiến lược phát triển KTTH tại Việt Nam giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn 2045 theo các lộ trình cụ thể.

Ông Nguyễn Trúc Sơn – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre chia sẻ, địa phương đã làm được một số hình về KTTH về nông nghiệp, liên quan đến đặc sản của tỉnh là trái dừa. Đến nay, tất cả các thành phần của trái dừa đều được sản xuất thành sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

Theo ông Sơn, trước đây, quá trình sản xuất chỉ sơ dừa sản sinh ra khối lượng lớn bụi (vụn dừa). Do không biết nên bụi sơ dừa đều đem đổ xuống sông. Việc này dẫn đến tất cả những con sông vùng Mỏ Cày đều có nước đen kịt luôn, gây ô nhiễm rất lớn.

"Từ chỗ hàng nghìn tấn vụn dừa đổ xuống sông thì nay đã tận dụng được tất cả và chế biến thành sản phẩm xuất khẩu. Các dòng sông ô nhiễm đã trở lại thành dòng sông thơm. Đây là thành công ngoài mong đợi! Hiện tại, các sản phẩm dừ của Bến Tre xuất khẩu ra 70 quốc gia trên thế giới, hang năm thu về 300 triệu USD", Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre nói.

Nhưng, ông cũng cho rằng để mô hình KTTH trở thành phố biến, thu hút được nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia, cần phải có những chính sách cụ thể. Theo đó, cơ chế chính sách phải có quy định việc nhập và quản lý chất thải, tận dụng chất thải ngành nghề hay lĩnh vực này làm nguyên liệu của sản phẩm khác. "Về tài chính – tín dụng và đất đai cũng phải rõ ràng không thể chung chung, để rồi khó vận dụng", ông Nguyễn Trúc Sơn nêu ý kiến.

Bài liên quan

Kinh tế ban đêm và kinh tế tuần hoàn được nhiều DN quan tâm

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Kết luận những sạt lở vừa qua do thủy điện chưa chắc đã đúng

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Đã đưa 472 dự án thủy điện nhỏ ra khỏi quy hoạch

Thủ tướng: Hạn chế thủy điện hơn nữa để không lấy rừng, lấy đất rừng