Cải cách chính sách BHXH - Hướng tới BHXH toàn dân

Trong thời gian qua, việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH vẫn còn một số khó khăn, hạn chế như: Độ bao phủ BHXH tăng chậm, chưa hướng đến BHXH toàn dân, sự kết nối giữa chính sách BHXH và các chính sách xã hội khác chưa đồng bộ, chặt chẽ; BHXH bắt buộc còn bỏ sót một số nhóm đối tượng có nhu cầu và có khả năng tham gia...Để khắc phục tình trạng trên, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân, ngày 23/5/2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW Hội nghị Trung ương 7 (khóa XII) về cải cách chính sách BHXH.

Việc Đảng, Nhà nước cải cách, mở rộng chính sách BHXH chính là mở ra thêm cơ hội cho toàn dân tiếp cận với hệ thống an sinh xã hội và “Hướng tới BHXH toàn dân”. Tuy nhiên, đi cùng với đó là rất nhiều khó khăn, thách thức được đặt ra.

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, ông Bùi Sỹ Lợi - Phó chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, chúng ta đã trải qua rất nhiều giai đoạn để thực hiện chính sách BHXH và chúng ta đã sửa đổi luật rất nhiều lần. Nhưng đến giờ phút này, chúng ta mới bao phủ được 29% lực lượng lao động tham gia hệ thống BHXH. Chúng ta thực hiện chính sách đảm bảo lương hưu, thực hiện các chính sách tốt như vậy nhưng tại sao xu hướng người dân tham gia BHXH không nhanh, tốc độ lại chậm? Đây chính là thách thức cho hệ thống an sinh xã hội.

Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương khóa VII đã mở ra thời kỳ mới cho mọi người được tham gia vào hệ thống BHXH; đáp ứng yêu cầu Hiến pháp năm 2013, Điều 34 có nêu: Công dân Việt Nam phải có quyền được đảm bảo an sinh xã hội và Đảng, Nhà nước đưa ra một mô hình mới của BHXH, từ đơn tầng sang đa tầng. Đây chính là sự linh hoạt, kết nối giữa các loại hình BHXH. Cuối cùng, Đảng Nhà nước ta xem việc chăm lo đời sống, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân đó là quan điểm, mục tiêu, định hướng của Đảng và Nhà nước. Không có lý gì chúng ta không xem đây là cơ hội để chúng ta thực hiện tốt chính sách cho người dân và đảm bảo lợi ích cho người dân tốt nhất.

Bà Nguyễn Thị Minh - Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cũng cho biết, lần đầu tiên Trung ương ban hành Nghị quyết có nội hàm là cải cách chính sách BHXH. Tất nhiên, một cải cách sâu rộng sẽ tạo ra nhiều thách thức. Đặc biệt, với những cơ quan có liên quan đến công việc này, khối lượng công việc lớn hơn, tinh thần thái độ làm việc phải tốt hơn, quy trình nghiệp vụ hướng đến người dân thuận lợi hơn. "Nếu chúng ta triển khai thực hiện tốt Nghị quyết 28, chắc chắn quyền lợi người dân tăng lên rất nhiều", bà Minh cho biết.

Theo bà Minh, việc phát triển BHXH không phải công việc của riêng ngành BHXH mà tất cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Chính vì vậy, Đảng đã ban hành Nghị quyết 28 thể hiện sự quan tâm sâu sắc toàn diện. Trong nội hàm của Nghị quyết 28 có nêu rõ công việc của tất cả các ngành, các cấp. Chúng tôi nhận thấy công việc ngành BHXH đảm nhận rất lớn, nhất là việc phát triển đối tượng mà quan trọng nhất là phải làm cho mỗi người dân nhận thức đúng đắn về chính sách này và quyền lợi của người dân được bảo đảm nâng cao như thế nào. 

Trả lời câu hỏi cách nào để thực hiện được các mục tiêu cụ thể mà Nghị quyết số 28 đã đặt ra và xa hơn là mục tiêu hướng tới BHXH toàn dân, ông Bùi Sỹ Lợi cho biết, Có thể nói, mục tiêu chúng ta đạt được 50% lực lượng lao động tham gia BHXH năm 2020 là rất khó, thậm chí 35% cũng rất khó khăn nhưng đây là quyết tâm chính trị. Theo tôi, chúng ta phải làm chuyển biến nhận thức của người dân về tính ưu trong chính sách của Đảng Nhà nước về an sinh xã hội. Người dân tham gia hệ thống an sinh xã hội thể hiện không chỉ là quyền mà còn trách nhiệm đối với xã hội. Một mình BHXH không thể chuyển biến được tình hình, việc này phải cả hệ thống chính trị vào cuộc.

Theo ông Lợi, Nghị quyết Trung ương lần này bổ sung 4 nhóm đối tượng nhưng quan trọng là nhóm đối tượng linh hoạt, chính là 37 triệu lao động mà chúng ta gọi là khu vực phi chính thức.

Trong tư tưởng của những người tham gia BHXH tự nguyện thì người ta cho rằng chi phí quản lý bảo hiểm của chúng ta là “ăn trong tiền đóng BHXH”. Đó là nhận thức sai vì toàn bộ tiền đóng BHXH của người dân được tập trung thống nhất quản lý và tiền đó được đầu tư tăng trưởng. BHXH chỉ được trích một tỷ lệ rất nhỏ để chi phí quản lý bộ máy.