Theo Tân Hoa Xã, nhà sản xuất ô tô này đã sử dụng con tàu khổng lồ có tên là "BYD Explorer No. 1" để vận chuyển hàng xuất khẩu từ thành phố Thâm Quyến phía nam Trung Quốc đến Đức và Hà Lan trong chuyến hành trình đầu tiên.
Những chiếc ô tô điện đang chờ được chất lên "BYD Explorer No. 1", một tàu vận tải nhằm xuất khẩu xe BYD, tại cảng Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc vào tháng 1/2024. Ảnh STR/AFP/Getty Images
Đó là một ví dụ trực quan nổi bật về sức mạnh ngày càng tăng của BYD, công ty đã chinh phục được thị trường quê nhà nhưng giờ đây cần phải tìm những con đường mới để duy trì đà phát triển của mình.
Để làm được như vậy, hai quốc gia sẽ có vai trò rất quan trọng: đó là Hungary và Mexico.
Mặc dù đây không phải là một thị trường ô tô rộng lớn nhưng chúng có thể đóng vai trò là cửa ngõ đến châu Âu và Bắc Mỹ, thúc đẩy nỗ lực của công ty để thực sự trở thành một cái tên quen thuộc trên toàn cầu.
BYD đã bắt đầu xâm nhập vào cả hai nơi.
Vào tháng 12, họ cam kết mở một nhà máy ở Hungary, đây sẽ là nhà máy sản xuất ô tô chở khách đầu tiên ở châu Âu. Chính phủ của Thủ tướng Viktor Orbán cho biết đây là một trong những khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử đất nước và sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm ở thành phố Szeged phía nam.
Công ty cũng đang xem xét việc thành lập nhà máy sản xuất ở Mexico.
Một nguồn tin hiểu biết về vấn đề này trong chính quyền bang Yucatán phía đông nam nói với CNN rằng họ đã bày tỏ sự quan tâm đến việc xây dựng một nhà máy ở nước này, mặc dù tính đến tháng 1, vẫn chưa có kế hoạch nào được chính thức xác nhận.
BYD Mexico đã không trả lời yêu cầu bình luận về vấn đề này của CNN.
Các chuyên gia nói rằng việc mở rộng ở Hungary và Mexico sẽ giúp công ty có trụ sở tại Thâm Quyến có được chỗ đứng ở hai bên bờ Đại Tây Dương trong khi tránh được mức thuế nhập khẩu rất cao.
Các kế hoạch này cũng có thể giúp BYD điều hướng trong môi trường địa chính trị khó khăn, đặc biệt khi một số chính trị gia châu Âu ngày càng cảnh giác với những gì được coi là 'làn sóng' xe điện Trung Quốc đang ào vào lục địa già.
BYD chính thức vượt mặt Tesla về doanh số bán hàng vào quí IV/2023. Đồ họa của CNN
Những người đã theo dõi BYD từ lâu hiểu rằng, một thương hiệu từng tương đối xa lạ ở nước ngoài và thậm chí còn bị CEO Tesla (TSLA) Elon Musk chế giễu vào năm 2011, có những động thái như vậy không chỉ đơn thuần là phản ứng trước chủ nghĩa bảo hộ ngày càng gia tăng.
Tu Le, người sáng lập công ty tư vấn Sino Auto Insights cho biết: "Tôi coi đây là sự tiếp nối cho quá trình mở rộng sản xuất và mở rộng toàn cầu của họ. Không có gì bí mật khi họ có tham vọng lớn thống trị toàn cầu".
Hai cửa ngõ mới
Hungary, một quốc gia nhỏ không giáp biển với 9,6 triệu dân, đã nổi lên như một trung tâm sản xuất ngày càng quan trọng ở châu Âu đối với các nhà cung cấp ô tô, đặc biệt là các nhà sản xuất ô tô đến từ Trung Quốc.
Một người tham quan đang xem xe điện BYD ở Budapest, Hungary vào tháng 10/2023. Ảnh Attila Volgyi/Xinhua/Getty Images
Các công ty Trung Quốc, như gã khổng lồ pin CATL và nhà sản xuất ô tô Nio (NIO), đã đầu tư mạnh vào sản xuất tại nước này trong những năm gần đây, cùng với các đối thủ Đức là Mercedes, BMW và Audi.
BYD đã hiện diện ở đó và mở cơ sở sản xuất xe buýt điện ở thành phố Komárom vào năm 2017.
Với nhà máy mới ở Szeged, công ty cũng sẽ có được quyền tiếp cận thương mại tự do cho các phương tiện chở khách của mình. Và không chỉ với Hungary - một đối tác kinh tế lâu năm của Trung Quốc - mà còn với 26 thành viên khác của Liên minh châu Âu, theo Matthias Schmidt, nhà phân tích ô tô châu Âu, người đứng đầu công ty Nghiên cứu ô tô Schmidt.
Ông nói với CNN rằng họ cũng sẽ có thể thu được "tất cả những lợi ích mà các nước Tây Âu mang lại với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ", trích dẫn chi phí lao động và năng lượng ở Hungary thấp hơn so với các trung tâm ô tô khác trong khu vực như Pháp hoặc Đức.
Mặc dù địa điểm này có thể đã được lên kế hoạch trong nhiều năm nhưng các chuyên gia cho rằng nó đặc biệt đúng lúc vì nó sẽ cho phép BYD tránh được mức thuế 10% của châu Âu đối với ô tô nhập khẩu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Hiện đang có cuộc điều tra của EU về sự hỗ trợ của nhà nước Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện.
Nhập khẩu ô tô từ Trung Quốc của EU đã tăng gấp bốn lần trong 5 năm qua. Ảnh Leonhard Simon/Reuters
Cuộc điều tra được Ủy ban Châu Âu công bố vào tháng 9 năm ngoái, cho biết họ đang tìm cách giải mã lý do tại sao giá xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc lại “được giữ ở mức thấp giả tạo”.
Schmidt cho biết, thuế quan của châu Âu dự kiến sẽ tăng sau khi kết thúc cuộc điều tra, mặc dù BYD có thể sẽ tránh phải trả nhiều tiền hơn.
Bill Russo, người sáng lập và CEO của công ty tư vấn chiến lược Automobileity có trụ sở tại Thượng Hải, cũng đồng tình với quan điểm đó.
Ông nói, trừ khi các nhà lập pháp đưa ra các quy định mới nhắm vào quốc gia xuất xứ của thương hiệu - trong trường hợp này là Trung Quốc - thay vì quốc gia sản xuất thương hiệu đó, nhà máy ở Hungary của BYD nên cho phép họ bỏ qua những nghĩa vụ đó.
Một thiết lập tương tự sẽ được mong đợi ở Mexico. Hiện tại, BYD không bán xe chở khách tại Hoa Kỳ, nơi ô tô do Trung Quốc sản xuất phải đối mặt với mức thuế nhập khẩu cao 27,5%.
Điều đó có thể sớm thay đổi nếu nhà sản xuất ô tô này thiết lập cơ sở sản xuất ở Mexico, nơi họ bán xe buýt và ô tô.
Theo Thỏa thuận Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA), thỏa thuận thương mại thay thế NAFTA vào năm 2020, 75% mỗi phương tiện chở khách phải được sản xuất ở Bắc Mỹ để tránh thuế quan.
Vì Mexico là một phần của thỏa thuận nên nước này trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.
Le cho biết, quốc gia này có thể đóng vai trò là "điểm đầu vào cho hoạt động sản xuất và xuất khẩu sang Bắc Mỹ. Chính phủ Mỹ sẽ không thích việc Mexico tạo ra cửa sau".
Bên cạnh những lợi ích như chi phí lao động và vận chuyển thấp hơn, Mexico được coi là cơ sở vững chắc cho BYD vì Tesla cũng đang xây dựng một cơ sở sản xuất tại quốc gia này. Nhà sản xuất ô tô Mỹ hiện là một trong những khách hàng sử dụng pin của BYD.
Le cho biết: "Đối với họ, đây không chỉ là chiến lược sản phẩm cuối cùng. Điều đó cũng đồng nghĩa là: "Chúng tôi sẽ bán pin vào thị trường Mỹ Latinh. Và đoán xem? Một trong những khách hàng lớn nhất của chúng tôi đang xây dựng đại nhà máy ở đó. Vì vậy, thật hợp lý khi chúng tôi ở ngay cạnh họ".
Vào tháng 9, Phó Chủ tịch điều hành BYD Stella Li nói với hãng tin Mexico El Sol de México rằng công ty đang để mắt tới một nhà máy ở nước này, mặc dù điều đó sẽ phụ thuộc vào phản ứng của thị trường.
Ông Li cho biết: "Nếu chúng tôi thấy nhu cầu cao, chúng tôi sẽ xem xét sản xuất xe ở đây".
Bước tiến toàn cầu
BYD, do tỷ phú Vương Truyền Phúc (Wang Chuanfu) thành lập, lần đầu tiên củng cố danh tiếng của mình ở quê nhà với tư cách là nhà sản xuất pin trước khi vươn ra nước ngoài.
Một chiếc xe điện BYD do Vemo taxi vận hành ở Thành phố Mexico vào tháng 11. Ảnh Mariceu Ethrall/Bloomberg/Getty Images
Bước đột phá quốc tế đầu tiên của công ty là vào năm 1998, thông qua việc thành lập công ty con ở nước ngoài đầu tiên tại khu vực Rotterdam của Hà Lan, nơi công ty đặt trụ sở chính ở châu Âu và bắt đầu nhập khẩu pin ở đó.
Ba năm sau khi thành lập, công ty đã không bán bất kỳ loại xe nào ở châu Âu cho đến khoảng 14 năm sau, công ty quyết định tung ra xe buýt điện, xe nâng và taxi vào năm 2012.
Russo lưu ý, không giống như một số đối tác Trung Quốc, "BYD ngay từ đầu đã không ưu tiên bán hàng ở nước ngoài".
Thay vào đó, họ tập trung vào việc giành chiến thắng tại Trung Quốc, nơi họ đã cố gắng cạnh tranh với nhà vô địch lâu năm trong ngành là Tesla.
Năm ngoái, BYD là thương hiệu ô tô bán chạy nhất tại Trung Quốc, với những chiếc xe có giá khởi điểm từ 11.000 USD.
Nhưng "hiện tại họ đang chuyển hướng, bởi vì tôi nghĩ họ đã đạt đến điểm mà để phát triển hơn nữa, họ phải ưu tiên bán hàng ở nước ngoài", Russo nói với CNN.
Những con số phản ánh sự thay đổi này.
Sự hiện diện của BYD hiện đã mở rộng đến hơn 70 quốc gia, tăng lên từ con số hơn 50 quốc gia vào năm 2020.
Công ty đang nhanh chóng bổ sung vào hoạt động sản xuất hiện có ở nước ngoài tại những nơi như California và Brazil, nơi họ sản xuất xe buýt điện, với kế hoạch xây dựng các nhà máy mới ở Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Uzbekistan.
Trong nửa đầu năm 2022, 40% khách hàng của BYD đến từ thị trường quê nhà, bao gồm Trung Quốc đại lục, Ma Cao, Hong Kong và Đài Loan.
Một năm sau, công ty giảm tỷ lệ đó xuống còn 33%, theo báo cáo thường niên giữa kỳ gần đây nhất.
BYD đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong hoạt động xuất khẩu ô tô của mình, tăng mạnh vào năm ngoái với mức tăng khổng lồ 334% lên xấp xỉ 243.000 chiếc ô tô được xuất khẩu.
Bước nhảy vọt này có thể đã giúp Trung Quốc vượt qua Nhật Bản để trở thành nước xuất khẩu ô tô số một thế giới vào năm 2023.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết, khi tiếp tục phát triển ở nước ngoài, BYD sẽ phải áp dụng cách tiếp cận địa phương hóa hơn.
Để giành được trái tim và khối óc của các chính trị gia cũng như ví tiền của người tiêu dùng, việc xây dựng các nhà máy gần các thị trường trọng điểm sẽ rất quan trọng.
Russo cho biết, điều này cho thấy sự sẵn sàng tạo việc làm tại địa phương, điều này có thể giúp công ty giành được thiện chí và "sau đó dẫn đến những gì có lẽ là sự đối xử thuận lợi hơn từ các chính phủ trong khu vực".
"Địa chính trị là một yếu tố cân nhắc quan trọng với họ", Russo kết luận.
