Chính sách công nghiệp của Ireland chủ yếu dựa vào đầu tư nước ngoài khi một số doanh nghiệp khổng lồ trong lĩnh vực công nghệ và dược phẩm có trụ sở chính tại nước này. Các doanh nghiệp nước ngoài đến đây lập nghiệp chù yếu nhờ vào thuế suất doanh nghiệp thấp, chỉ ở mức 12,5% ở nước này, cũng như một số các yếu tố khác thuận lợi khác.

Vào tháng 9, chính phủ Ireland cho biết họ sẽ thay đổi các chính sách pháp luật để sàng lọc đầu tư trực tiếp nước ngoài, phù hợp hơn với quy định của Liên minh châu Âu nhằm thiết lập khuôn khổ cho việc kiểm tra và đánh giá các khoản đầu tư vào EU của các công ty đến từ những nước thứ ba.

EU muốn đảm bảo kiểm soát nhiều hơn các khoản đầu tư của các bên ngoài nhằm đảm bảo các khoản trợ cấp nhà nước ở khu vực này đến đúng nơi, đúng chỗ, tạo ra các lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp EU.

Các công ty Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều vào Ireland trong những năm gần đây và trong khi Trung Quốc thường được coi là nguyên nhân khiến nhiều nước trên thế giới lo ngại, thì các quy tắc ở Ireland trước đây lại không áp dụng cho bất kỳ quốc gia cụ thể nào.

Leo Varadkar, Bộ trưởng phụ trách doanh nghiệp, thương mại và việc làm của Ireland, nói rằng FDI vẫn là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của nước này nhưng cần phải bảo vệ các “tài sản chiến lược của đất nước không bị rơi vào tay các chính phủ nước ngoài không thân thiện”.

Mỗi quốc gia sẽ định hình các quy tắc riêng của họ phù hợp với khuôn khổ của EU. Nó sẽ cho phép Ireland chia sẻ thông tin với Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU và các quốc gia thành viên khác về các giao dịch đáng ngờ hoặc liên quan.

Stephen McIntyre hiện là đối tác của công ty đầu tư mạo hiểm Frontline Ventures và trước đây ông từng là trưởng đại diện khu vực EMEA (Châu Âu, Trung Đông và Châu Phi) của Twitter khi công ty này thành lập trụ sở chính ở Dublin. Frontline đầu tư vào các công ty khởi nghiệp ở Hoa Kỳ và tư vấn cho họ về việc mở rộng châu Âu.

McIntyre nói với CNBC rằng nhiều công ty sẽ không bị ảnh hưởng quá bất lợi bởi các yêu cầu sàng lọc nhưng một số lĩnh vực nhất định như an ninh mạng sẽ thu hút nhiều sự giám sát hơn.

“Chủ đề này chưa bao giờ xuất hiện trong bất kỳ cuộc trò chuyện nào của tôi với các CEO ở Hoa Kỳ. Điều đó không có nghĩa là nó sẽ không trở nên quan trọng, nhưng có nghĩa là các CEO Hoa Kỳ không biết nhiều về nó,” McIntyre nói.

Ông nói: Các công ty đã từng tạm ngưng ý định mở rộng ở thị trường châu Âu trong thời kỳ đại dịch tới đây sẽ chịu các qui định mới khi họ bắt đầu tái khởi động lại các kế hoạch đầu tư vào châu Âu.

Phản ứng của các bên liên quan

Bộ Kinh doanh, Doanh nghiệp và Đổi mới của Ireland đã công bố một cuộc tham vấn vào đầu năm nay, để tìm kiếm phản hồi về cách thức để các luật mới hình thành.

Ibec, nhóm vận động hành lang kinh doanh lớn nhất của Ireland, cho biết trong bản đệ trình của mình rằng bất kỳ sự sàng lọc nào cũng phải cân xứng và tránh chủ nghĩa bảo hộ.

Ibec nói: “Nên tránh việc sàng lọc vốn FDI đã được giải ngân trừ khi có lý do để tin rằng FDI đã được giải ngân trên cơ sở thông tin sai lệch hoặc quản lý không tốt, theo các tiêu chí cụ thể".

Chính phủ Ireland đã tuyên bố rằng nhiều hoạt động đầu tư mở rộng của các công ty sẽ không cần bất kỳ sự sàng lọc nào.

Trung Quốc

Việc sàng lọc đầu tư nước ngoài diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc bị giám sát kỹ lưỡng mặc dù Mỹ vẫn là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Ireland.

Theo Rhodium Group, FDI từ Trung Quốc vào châu Âu giảm trong năm 2019 nhưng đối với Ireland thì ngược lại. Số liệu từ Baker McKenzie cho thấy đầu tư từ các công ty Trung Quốc đã tăng 56% trong năm 2019 thông qua một số thương vụ M&A và đầu tư mở rộng. Điều này có nghĩa là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang ngày càng trở nên quan trọng đối với đất nước Ireland.

Marta Domínguez Jiménez và Niclas Poitiers, các nhà phân tích tại Bruegel, một tổ chức nghiên cứu độc lập về viện trợ nhà nước và sàng lọc đầu tư ở châu Âu, nói với CNBC rằng đầu tư của Trung Quốc hiện chiếm một “tỷ trọng khá nhỏ” trong nền kinh tế EU.

"Tuy nhiên, với quy mô của nền kinh tế Trung Quốc, điều này có khả năng ngày một lớn hơn. Do đó, chúng tôi nghĩ rằng cần có một số công cụ để bảo đảm xử lý được các tình huống thực tế khi mà một trong những đối tác toàn cầu chính của chúng tôi đang có một nền kinh tế phi thị trường".

Mỹ hiện đang đứng đầu các nước phương Tây trong việc cáo buộc chống lại các công ty Trung Quốc và xung đột thương mại giữa Bắc Kinh và Washington vẫn chưa kết thúc. Hoa Kỳ đã đưa Huawei vào danh sách đen và thách thức quyền sở hữu TikTok của ByteDance.

Huawei đã phải đối mặt với các phản ứng trái chiều ở châu Âu. Một báo cáo của Quốc hội Anh trong tháng này đã cáo buộc Huawei thông đồng với Trung Quốc, một cáo buộc mà công ty này luôn phủ nhận, đồng thời xem xét lệnh cấm sau khi các mạng điện thoại của Anh được lệnh loại bỏ thiết bị của Huawei vào năm 2027.

Mặt khác, EU đã phát hành một “hộp công cụ” 5G vào đầu năm nay để giúp các quốc gia kiểm tra các nhà cung cấp thiết bị 5G, nhưng không chỉ ra bất kỳ công ty nào.

Thảm đỏ

Jiménez và Poitiers cho biết sẽ có thêm một số qui định chặt chẽ về mặt thủ tục đối với các công ty, nhưng một khuôn khổ sàng lọc ở cấp độ EU sẽ giúp tránh sự chắp vá các quy tắc ở các quốc gia thành viên khác nhau trong EU.

"Nhiều quốc gia thành viên hiện có cơ chế sàng lọc FDI để bảo vệ các ngành chiến lược của họ. Tuy nhiên, cách tiếp cận này nhằm vào các ngành chiến lược và không hoàn toàn đầy đủ, dẫn đến đến sự méo mó thị trường trong EU", họ nói.

Frontline’s McIntyre nói rằng tùy thuộc vào cách các quy định được thực hiện, các quốc gia thành viên có thể đưa ra những quy định thu hút đầu tư theo kiểu 'trải thảm đỏ' không thực sự cần thiết, cho dù đó là ở Ireland hay một quốc gia châu Âu khác.

“Những khác biệt nhỏ trong cách tiếp cận có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong EU và vì vậy bất cứ điều gì làm hấp dẫn thu hút đầu tư nước ngoài sẽ tạo các hiệu ứng đặc biệt cho toàn khối EU", ông nhấn mạnh.

Bài liên quan

Báo Ấn Độ ấn tượng với thành tích của Việt Nam trong 'cuộc đua' thu hút FDI

FDI trong chiến lược phát triển 2021-2030

Cận cảnh 3 dự án FDI đang 'án binh bất động' do vướng gia hạn đầu tư tại TP.HCM

[Gặp gỡ thứ Tư] Làm gì để sử dụng hiệu quả dòng vốn FDI?