Trung Quốc sửa luật về bảo vệ động vật hoang dã, người nuôi tôm hùm bông Việt Nam điêu đứng

Người nuôi tồn đọng hàng tấn tôm hùm bông

Với khoảng 35.000 lồng nuôi tôm hùm, trong đó, hơn một nửa nuôi tôm hùm bông, vịnh Vân Phong (huyện Vạn Ninh) là một trong những vùng nuôi tôm hùm lớn của tỉnh Khánh Hòa.

Đặc biệt, cùng với tôm hùm xanh, tôm hùm bông là đặc sản được xuất khẩu. Tuy nhiên, thời gian qua, thị trường Trung Quốc ngưng nhập mặt hàng này với lý do sửa đổi luật bảo vệ động vật hoang dã, trong đó có cấm buôn bán tôm hùm bông thiên nhiên. Dẫn tới giá tôm hùm bông giảm mạnh, từ 1,8 triệu đồng/kg giảm còn một nửa, khiến người nuôi lao đao.

Theo ông Phan Xuân Reo (45 tuổi), đầu năm nay, ông thả 3.000 con tôm hùm bông giống vào 60 lồng, chi phí hơn 570 triệu đồng, riêng tiền thức ăn cho tôm đến nay hơn 1,5 tỷ đồng. Nếu buôn bán thuận lợi, một mùa nuôi, ông lãi hơn 700 triệu đồng.

Nhưng hiện, tôm hùm bông chỉ được một số thương lái tới thu mua "nhỏ giọt" với số lượng chỉ 100-200 kg. Ông Reo đang tồn gần 3 tấn tôm, nguy cơ lỗ hơn một tỷ đồng.

Cũng đang tồn đọng khoảng 4 tấn tôm hùm bông, ông Nguyễn Xuân Hòa (huyện Vạn Ninh) cho biết, ba tháng nay, thương lái đã dừng thu mua tôm hùm bông của gia đình.

Ông Hòa thông tin, tôm nuôi của gia đình đã đạt trọng lượng từ 0,8 kg/con trở lên, mỗi ngày cho tôm ăn tốn 12-15 triệu đồng. Tính đến nay, chi phí đầu tư mỗi lồng nuôi 70 con khoảng 70 triệu đồng. "Nếu tình trạng này kéo dài, tôi sợ không cầm cự nổi khi chi phí nuôi tôm tồn đọng ngày càng tăng", ông Hòa chia sẻ.

Còn tại vịnh Xuân Đài (thị xã Sông Cầu) - nơi được xem là "thủ phủ" tôm hùm của tỉnh Phú Yên, người nuôi tôm hùm bông cũng đang trong tình trạng thấp thỏm.

Bởi, thời điểm này những năm trước, tôm hùm bông đã bán hết. Nhưng đến hiện tại, tôm hùm bông vẫn tồn đọng nhiều tấn, giá giảm sâu. Điều đáng nói, mặt hàng tôm hùm xanh vẫn xuất bán bình thường.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên, hiện, trên địa bàn tỉnh có hơn 112.000 lồng bè nuôi tôm hùm. Những năm gần đây, người dân chủ yếu nuôi tôm hùm xanh, còn tôm hùm bông chỉ chiếm 10% sản lượng.

98 - 99% tôm hùm xuất khẩu sang Trung Quốc

Theo Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), giá trị kim ngạch xuất khẩu tôm hùm 6 tháng năm 2023 của Việt Nam đạt gần 130 triệu USD, gấp 30 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Đồng thời, nhờ nhu cầu xuất khẩu tăng cao nên tôm hùm liên tục tăng giá, có thời điểm tăng gấp đôi, lên mức 1,7 triệu đồng/kg đối với tôm hùm bông và 1,3 triệu đồng/kg đối với tôm hùm xanh.

"Nguyên nhân chủ yếu do nhu cầu tiêu thụ thuỷ sản ở các quốc gia tăng, đặc biệt là tại thị trường nhập khẩu tôm hùm lớn nhất của Việt Nam là Trung Quốc đã mở cửa trở lại sau thời gian dài đóng cửa để phòng chống COVID-19", Cục Thủy sản thông tin.

Trong khi đó, ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) cho hay, hiện, tôm hùm xanh và tôm hùm bông là các loài tôm hùm xuất khẩu chính.

Trong đó, các thị trường xuất khẩu tôm hùm của nước ra là Trung Quốc chiếm 98 - 99%; các thị trường khác như Thái Lan, Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc), Đài Loan chiếm 1 - 2%.

Đối với thị trường Trung Quốc, nước ta có 46 cơ sở bao gói được xuất khẩu tôm hùm vào thị trường "tỷ dân" này (trong tổng số 57 cơ sở bao gói thủy sản sống được xuất khẩu sang Trung Quốc). Trong 9 tháng năm 2023, xuất khẩu tôm hùm sang thị trường Trung Quốc đạt hơn 95 triệu USD (giảm hơn 46% so với cùng kỳ 2022).

Để tôm hùm có thể đi vào thị trường Trung Quốc, ông Anh cho rằng, sản phẩm xuất khẩu phải nằm trong danh mục được Trung Quốc công nhận (là 128 loài/dạng sản phẩm, 48 loài thủy sản động vật thủy sản sống).

Bên cạnh đó, các cơ sở nuôi được cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản/thú y địa phương kiểm tra, chứng nhận điều kiện an toàn thực phẩm, điều kiện vệ sinh thú y, được cấp mã số, lấy mẫu giám sát bệnh trong quá trình nuôi; các lô hàng xuất khẩu được cấp chứng thư, danh mục chứng thư hằng ngày gửi Hải quan Trung Quốc (Nam Ninh) để đối chiếu…

Cũng theo ông Anh, từ ngày 1/2/2021, thị trường Trung Quốc quy định tôm hùm bông nằm trong danh sách nguy cấp nhóm II. Tháng 5/2023, Trung Quốc sửa Luật về bảo vệ động vật hoang dã, trong đó cấm đánh bắt động vật trong danh sách nguy cấp đã ban hành 2021.

Tôm hùm bông tự nhiên bị cấm đánh bắt, sử dụng, giao dịch buôn bán. Vì vậy, Tổng cục Hải Quan Trung Quốc chỉ đạo hệ thống Hải quan các cửa khẩu kiểm soát chặt tôm hùm bông khai thác tự nhiên nhập khẩu.

"Cách xác định tôm hùm nuôi là không đánh bắt trực tiếp, phải trải qua quá trình nuôi; nếu con giống khai thác từ tự nhiên cũng được coi là tôm khai thác tự nhiên. Nhà nhập khẩu của Trung Quốc muốn nhập khẩu phải xin giấy phép của Cục Ngư nghiệp - Bộ Nông nghiệp Trung Quốc", ông Anh nói.

Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường còn thông tin, nước xuất khẩu phải thống kê cơ sở nuôi, sản lượng; đăng ký cơ sở nuôi tôm hùm bông; đăng ký cơ sở bao gói xuất khẩu với Tổng cục Hải quan Trung Quốc để phê duyệt.

Biểu mẫu, thông tin đăng ký sẽ được gửi qua Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc. Sau khi nhận được thông tin, Hải quan Trung Quốc sẽ kiểm tra trực tiếp và trực tuyến trước khi phê duyệt.

Để giải quyết khó khăn cho thị trường tôm hùm, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến yêu cầu, sau khi phía Trung Quốc cung cấp đủ thông tin và biểu mẫu đăng ký mới, Cục Thủy sản tổ chức thực hiện rà soát, thẩm tra và hoàn thiện danh sách các cơ sở cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu sang Trung Quốc đáp ứng các quy định hai nước để gửi cho phía Trung Quốc.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũng yêu cầu Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đẩy mạnh nghiên cứu, dự báo thị trường tiêu thụ sản phẩm nuôi biển trong nước và trên thế giới; khẩn trương xử lý vấn đề xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc một cách căn cơ…

Bài liên quan

Doanh nghiệp 'gom' tôm hùm xuất khẩu sang Trung Quốc, người nuôi tôm thắng lớn

Tôm hùm xanh ngọc nhập khẩu vào Việt Nam

Bị Trung Quốc tẩy chay, tôm hùm Australia tìm thị trường mới

Thông tin tôm hùm rớt giá sốc là chưa chính xác