GS-TSKH. Nguyễn Mại: Nên chuyển ưu đãi đầu tư bằng thuế thu nhập doanh nghiệp sang ưu đãi hỗ trợ chi phí

GS-TSKH. Nguyễn Mại cho biết, để giữ được lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cần xem xét chuyển từ các hình thức ưu đãi đầu tư bằng thuế thu nhập doanh nghiệp sang ưu đãi hỗ trợ chi phí.

Tại hội thảo quốc tế: "Thực hiện trụ cột 2 Thuế tối thiểu toàn cầu ở Việt Nam" do Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) phối hợp với Trung tâm thuế và Đầu tư quốc tế (ITIC) tổ chức vào ngày 7/5, GS-TSKH. Nguyễn Mại, Chủ tịch VAFIE cho biết từ tháng 12/1987, Việt Nam đã ban hành Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và từ đó đến nay Khu vực kinh tế Đầu tư nước ngoài (FDI) đã đóng góp quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Lũy kế đến cuối năm 2023, Việt Nam đã thu hút được 39.140 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 468,9 tỷ USD, vốn thực hiện 297,2 tỷ USD, bằng 63,4% vốn đăng ký. Khu vực kinh tế FDI đóng góp khoảng 20% GDP, 20% thu ngân sách, 55% tổng sản lượng công nghiệp, 72% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, tạo việc làm cho 4,5 triệu người lao động và hàng chục triệu người lao động gián tiếp.

"Việt Nam thu hút FDI nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của các chiến lược phát triển, còn nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam chủ yếu nhằm mục đích lợi nhuận. Trong bối cảnh đang diễn ra cuộc cạnh tranh thu hút FDI khá gay gắt đòi hỏi Nhà nước phải xây dựng thể chế, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn để hài hòa được lợi ích đất nước với lợi ích nhà đầu tư thì mới có thể thu hút được nhiều FDI", GS-TSKH. Nguyễn Mại nói.

Chủ tịch VAFIE cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần thu hút đầu tư nước ngoài, và sẽ thu hút bằng cách đảm bảo lợi ích hợp lý của Việt Nam. Thu hút đầu tư để tăng ngân sách, tăng trưởng kinh tế, kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu, tiến tới tham gia chuỗi cung ứng hiện đại nhất của thế giới như công nghệ thông tin, bán dẫn.

"Việt Nam không chỉ muốn thu hút nước ngoài mà còn muốn chuyển trụ sở của các tập đoàn đa quốc gia đến Hà Nội, TP.HCM hoặc Đà Nẵng", vị giáo sư nói, đồng thời cho biết để làm được điều này, ưu đãi thuế là quan trọng nhất trong giai đoạn đầu, bên cạnh đó còn có ưu đãi về đất đai, thời gian miễn giảm thuế, ưu đãi tùy theo khu vực.

Theo GS. Nguyễn Mại, Bộ Tài chính đang soạn thảo Nghị định Chính phủ về thực hiện Nghị quyết Quốc hội về thực thi Quy tắc Thuế Tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam. Bộ Kế hoạch & Đầu tư đang soạn thảo Nghị định Chính phủ về sửa đổi một số Luật liên quan đến Thuế tối thiểu toàn cầu và Nghị định sửa đổi chính sách ưu đãi đầu tư từ chủ yếu ưu đãi thuế, sang ưu đãi tài chính, chi phí đổi với dự án ưu tiên.

Trong bối cảnh này, Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài khuyến nghị. Một là, cần nhanh chóng rà soát các doanh nghiệp FDI chịu ảnh hưởng, đánh giá khả năng thu thuế bổ sung, mức độ tác động tới môi trường đầu tư; rà soát toàn bộ quy định hiện hành về chính sách ưu đãi đầu tư, để loại bỏ những chính sách không còn phù hợp với Quy định thuế tối thiểu toàn cầu. Chỉ khi xác định đầy đủ mức độ tác động thì mới có thể có giải pháp phù hợp.

Hai là, chủ động giành quyền đánh thuế bổ sung bằng việc nội luật hoá Quy định Thuế tối thiểu toàn cầu. Khẩn trương nghiên cứu áp dụng cơ chế Thuế tối thiểu nội địa đủ điều kiện (QDMTT) theo tiêu chuẩn của OECD từ năm 2024.

Ba là, để giữ được lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cần xem xét chuyển từ các hình thức ưu đãi đầu tư bằng thuế thu nhập doanh nghiệp sang ưu đãi hỗ trợ chi phí, trong đó có các hình thức như khấu hao nhanh, hỗ trợ bằng tiền theo một tỷ lệ nhất định cho hoạt động R&D, hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, đào tạo nhân lực…

Việc ban hành chính sách, cơ chế mới cần được xem xét cẩn trọng để đảm bảo tính công bằng cho các doanh nghiệp thuộc phạm vi và không thuộc phạm vi điều chỉnh của Trụ cột 2, đảm bảo thống nhất với quy định về bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư, cũng như không vi phạm các cam kết quốc tế và quy định của OECD mà Việt Nam đang tham gia.

Bốn là, thay đổi chính sách khuyến khích FDI theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh từ các yếu tố như cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư - kinh doanh, nhất là thủ tục hành chính, đào tạo lao động có kỹ năng, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển ngành công nghiệp phụ trợ và các doanh nghiệp vệ tinh... vốn là các yếu tố cơ bản khi các tập đoàn đưa ra các quyết định đầu tư thay vì áp dụng các ưu đãi về thuế.

Năm là, Việt Nam cần chủ động đề xuất các nước ASEAN đề ra giải pháp chung cho cộng đồng ASEAN trong việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu, tạo đồng thuận về những tiêu chuẩn tối thiểu chung đối với các chính sách ưu đãi đầu tư nhằm ngăn chặn tình trạng cạnh tranh thu hút FDI không lành mạnh giữa các nước thành viên.

Bài liên quan

TS. Đặng Ngọc Minh: Việt Nam cần khẳng định áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu

Doanh nghiệp FDI nói gì về việc áp thuế tối thiểu toàn cầu 15% từ năm 2024?

Quốc hội quyết định áp Thuế tối thiểu toàn cầu từ 1/1/2024, giao Chính phủ xây dựng Quỹ hỗ trợ đầu tư

Nghị quyết về Thuế tối thiểu toàn cầu được Quốc hội bổ sung cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6