Cách nào xử lý doanh nghiệp vi phạm pháp luật BHXH?

Tại khu vực phía Nam, bên cạnh TP.HCM, Đồng Nai là địa phương có số thu BHXH khá lớn và số nợ BHXH cũng "khủng". Thực trạng này khiến lãnh đạo tỉnh Đồng Nai phải lên tiếng cảnh báo, yêu cầu các cơ quan chức năng ngăn chặn từ đầu, tránh tái diễn tình trạng này.

Thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đồng Nai luôn quan tâm đến việc thực hiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT. Theo đó, tỉnh Đồng Nai luôn hỗ trợ, tạo điều kiện để DN hoạt động và đảm bảo đúng, đủ quyền lợi BHXH, BHYT cho NLĐ.

"Tỉnh luôn ủng hộ và đồng hành cùng các DN, nhưng khi DN cố tình vi phạm pháp luật BHXH, thì đơn vị chức năng cần tập trung xử lý đảm bảo tính răn đe, không để tái diễn như ở Công ty KL Texwell Vina nợ lương, nợ BHXH trước đây. Tỉnh đã từng rất khổ sở về vụ việc này và quyết không để tái diễn những vi phạm tương tự"- ông Nguyễn Sơn Hùng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định.

Đồng thời, ông Hùng cũng đề nghị các ngành chức năng của tỉnh cần quan tâm hơn nữa để đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT; đặc biệt cần hạn chế tối đa tình trạng vi phạm pháp luật, nhất là chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Câu chuyện về Công ty KL Texwell Vina dù đã xảy ra vài năm, nhưng đến nay vẫn còn là nỗi "nhức nhối" của chính quyền và các ngành chức năng của tỉnh Đồng Nai.

Công ty KL Texwell Vina là một DN sản xuất hàng may mặc có vốn đầu tư từ Hàn Quốc, đóng tại huyện Trảng Bom. Năm 2018, toàn bộ dàn lãnh đạo của DN này đã lặng lẽ bỏ về nước, để lại khoản nợ BHXH lên tới 17,5 tỷ đồng và nợ lương 13,7 tỷ đồng của gần 2.000 công nhân. Trước tình hình ấy, UBND tỉnh Đồng Nai đã buộc phải tạm ứng ngân sách tỉnh để chi trả lương và hỗ trợ tiền Tết cho công nhân để ổn định tình hình. Tuy nhiên, hậu quả đến nay vẫn còn, bởi Công ty KL Texwell Vina vẫn trong danh sách nợ BHXH tại Đồng Nai. Hệ lụy là quyền lợi của nhiều NLĐ đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Minh Thành- Giám đốc BHXH tỉnh Đồng Nai cho biết, đến hết quý III/2022, tổng số nợ BHXH, BHYT trên địa bàn Đồng Nai lên tới 754,3 tỷ đồng, chiếm 3,2% so với số phải thu. Phân tích theo loại hình DN, thì khối DN ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng cao nhất (41,38%); kế đến là khối DN FDI (33,25%).

Cũng theo ông Thành, tổng số nợ BHXH phát sinh tại Đồng Nai tuy thấp hơn mức bình quân chung của cả nước và các địa phương lân cận, nhưng số nợ cục bộ còn cao và thời gian nợ kéo dài chủ yếu rơi vào một số DN như: Công ty CP Lilama 45.1, Công ty TNHH Hanul Line, Công ty CP Lilama 45.4, Công ty THHH Kumsung Vina, Công ty KL Texwell Vina… và một số DN đã giải thể, phá sản, có chủ bỏ trốn (tỷ trọng nợ từ 12 tháng trở lên là trên 300,3 tỷ đồng, chiếm 39,81%).

Từ đầu năm 2022 đến nay, đã có 5 vụ việc được BHXH tỉnh Đồng Nai phối hợp với các ngành liên quan chuyển đến cơ quan Công an đề nghị điều tra, khởi tố.

Đặc biệt, BHXH tỉnh Đồng Nai đang phối hợp Cơ quan CSĐT (Công an TP.Long Khánh) kiến nghị khởi tố hình sự hành vi trốn đóng BHXH đối với Công ty TNHH Hanul Line Việt Nam. Đồng thời, cung cấp hồ sơ, tài liệu đối với vụ án “Lập hồ sơ khống, gian lận BHYT của PKĐK Tân Long” theo yêu cầu của Công an huyện Trảng Bom.

Thượng tá Nguyễn Xuân Thao- Phó Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, giữa Công an tỉnh và BHXH tỉnh thường xuyên trao đổi, phối hợp để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Trong đó, đối với hành vi trốn đóng BHXH, hiện nay còn gặp khó khăn trong việc khởi tố, bởi cơ quan Công an chưa đủ cơ sở xác định hành vi trốn đóng hoặc không có hành vi, thủ đoạn trốn đóng, trong khi DN nói chỉ chậm nộp, không trốn đóng…

Chính vì vậy, căn bệnh chây ỳ, chậm đóng, trốn đóng BHXH của DN được xem là bài toán nan giải, tác động xấu đến quyền lợi chính đáng của NLĐ, gây rất nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng quản lý cũng như gây bức xúc trong dư luận.

Trước các vụ việc vi phạm trên, ở góc độ pháp lý, Luật sư Trần Bá Học- Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng, việc các DN đóng BHXH cho NLĐ là trách nhiệm bắt buộc khi giao kết HĐLĐ. Tuy nhiên, trên thực tế, vì nhiều lý do khác nhau, nhiều DN đã có hành vi vi phạm pháp luật như nợ, trốn đóng BHXH, dẫn đến NLĐ phải gánh chịu thiệt hại, nhất là không nhận được trợ cấp thất nghiệp, không được quỹ BHXH chi trả các chế độ theo quy định.

Theo Luật sư Trần Bá Học, Khoản 3, Điều 18 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc, trong đó quy định: Chủ SDLĐ có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BH thất nghiệp, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định đối với NLĐ đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt HĐLĐ, HĐLV để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BH thất nghiệp cho NLĐ.

Do đó, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, NLĐ cần thực hiện quyền gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan như Tòa án để giải quyết theo quy định. Đồng thời, Luật sư Học kiến nghị cần thay đổi, chỉnh sửa các quy định về việc khởi tố hình sự đối với hành vi vi phạm pháp luật BHXH để phù hợp thực tế, tạo tính răn đe đối với các trường hợp vi phạm.

Trong thời gian chờ các quy định xử lý hình sự đối với các hành vi chiếm đoạt quyền lợi BHXH của NLĐ như trên, cơ quan BHXH tại các địa phương đã chủ động trong công tác thanh tra, kiểm tra nhằm kéo giảm thấp nhất tình trạng vi phạm.

Tại Đồng Nai, trong 10 tháng đầu năm 2022, BHXH tỉnh đã thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với 579 đơn vị, DN, đạt 101,94% kế hoạch được giao. Qua công tác thanh tra, kiểm tra đã thu hồi nợ đọng BHXH, BHYT khá hiệu quả. Lũy kế số tiền nợ BHXH, BHYT phát sinh từ đầu năm đến nay là 89,5 tỷ đồng; số tiền nợ đã thu hồi từ đầu năm là hơn 83 tỷ đồng.

Đặc biệt, việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT cũng được BHXH tỉnh Đồng Nai đẩy mạnh. Theo đó, trong tháng 10/2022, trên địa bàn tỉnh đã có 11 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chậm đóng BHXH, BH thất nghiệp được ban hành với số tiền xử phạt 760 triệu đồng. Lũy kế từ đầu năm 2022 đến nay, đã có 15 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT với tổng số tiền xử phạt 1,19 tỷ đồng. Đáng chú ý, qua xử phạt vi phạm hành chính, nhiều DN đã có chuyển biến trong thực hiện pháp luật BHXH, BHYT- đây là điều mà các địa phương cần đẩy mạnh thực hiện.

Bài liên quan

Triển khai 4 hoạt động nhằm mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện

Đảm bảo an sinh xã hội cho người tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN trong dịp Tết

Cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm thúc đẩy hiện đại hóa ngành BHXH Việt Nam

Ông Chu Mạnh Sinh - Phó TGĐ BHXH Việt Nam: ‘Chú trọng cải cách thủ tục hành chính, phục vụ người dân, doanh nghiệp’