Cụ thể, theo dự thảo Thông tư quy định xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài của NHNN có quy định rõ ràng: "Về việc sử dụng kết quả xếp hạng, Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được công bố kết quả xếp hạng do NHNN thông báo cho bên thứ ba dưới bất kỳ hình thức nào".

Băn khoăn về quy định này của NHNN, nhiều ý kiến đặt vấn đề: "Người dân có quyền được biết các thông tin xếp hạng ngân hàng còn biết chỗ tốt, chỗ yếu để gửi tiền, đảm bảo quyền lợi của mình" hay "cần công bố kết quả để tạo được hiệu quả minh bạch cho thị trường", có ý kiến cực đoan hơn cho rằng "Không công khai thì xếp hạng để làm gì?".

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu,  việc "giấu" kết quả xếp hạng các ngân hàng của ngân hàng trung ương là phù hợp với thông lệ quốc tế và hợp lý bởi độ nhạy cảm của những thông tin xếp hạng thế này.

Bài liên quan

Ngân hàng Nhà nước: Kết quả xếp hạng ngân hàng sẽ là thông tin thuộc 'vùng cấm'?

Cụ thể, ông Hiếu phân tích: Các ngân hàng trên thế giới đều được xếp hạng bởi một tổ chức tư nhân hoặc ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, ngược lại với kết quả xếp hạng của các tổ chức tư nhân thì thường được công bố rộng rãi, còn kết quả xếp hạng do ngân hàng Trung ương thực hiện thì phải được giữ kín. Thậm chí nếu ai để lộ những thông tin đó ra sẽ bị xử lý theo quy định của từng nước khác nhau.

Vậy các ngân hàng trung ương xếp hạng các ngân hàng để làm gì? Thực tế, các ngân hàng trung ương rất cần hệ thống đánh giá xếp hạng này để điều hành, quản lý các ngân hàng. Cùng với đó kết quả trên cũng được ngân hàng trung ương dùng để "đe" các ngân hàng, để các ngân hàng biết mình đang yếu chỗ nào và thời điểm nào thì cần phải điều chỉnh.

Theo đó, xếp hạng các ngân hàng sẽ dựa trên 6 tiêu chí: vốn; chất lượng tài sản; quản trị điều hành; kết quả hoạt động kinh doanh; khả năng thanh khoản; mức độ nhạy cảm đối với rủi ro thị trường. xếp hạng sẽ theo A, B, C, D, E. Từ B trở xuống đã bị coi là có vấn đề rồi.

Khi biết các ngân hàng xếp ở mức nào thì phí bảo hiểm tiền gửi cũng sẽ thấp hoặc cao khác nhau. "Đặc biệt với các ngân hàng xếp hạng E thì trong bất cứ lúc nào cơ quan quản lý cũng có thể tiếp quản hoặc đóng cửa ngân hàng đó", ông Hiếu nhận định.

Chính bởi những thông tin đó sẽ cho biết biện pháp của ngân hàng trung ương với ngân hàng đó như thế nào nên thông tin này được coi là nhạy cảm với thị trường. Đặt trường hợp một ngân hàng bị xếp hạng E mà được công bố tất cả các khách hàng sẽ tới rút vốn ngay. Vì thế, bảng xếp hạng của cơ quan quản lý cho ngân hàng thương mại đều phải được tuyệt đối giữ bí mật. Tuy nhiên, trên thực tế, ông Hiếu cho biết đã có nhiều thông tin ngân hàng xấu vẫn bị lộ ra ngoài, ảnh hưởng lớn tới huy động, vốn của ngân hàng đó. 

Về nhu cầu thông tin của khách hàng với xếp hạng các ngân hàng, theo ông Hiếu là một nhu cầu chính đáng và hợp lý. Nhưng ngay cả trên thế giới thì khách hàng cũng chỉ có thể được biết xếp hạng ngân hàng qua đánh giá của các tổ chức tư nhân và dựa vào đó, chứ không thể yêu cầu ngân hàng trung ương công bố. Tuy nhiên, riêng ở Mỹ, nếu một ngân hàng quá yếu kém sẽ bị cơ quan quản lý ban hành 1 văn bản công bố cho dân chúng biết tình trạng nguy hiểm của ngân hàng đó, giống như lệnh chất dứt hoạt động của ngân hàng đó.

Ông Hiếu đánh giá, Thông tư mới này nếu được ban hành sẽ là bước ngoặt trong hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng. Bởi việc xếp hạng ngân hàng này là cách thanh tra toàn diện dựa trên cơ sở rủi ro, quản lý, thanh khoản của các ngân hàng chứ không chỉ dựa trên thanh tra tuân thủ như trước đây.

Bài liên quan

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Vay tiền làm ăn càng nhiều, đánh thuế càng nặng là vô lý

TS. Nguyễn Trí Hiếu: "Có tiền tôi cũng đầu tư bất động sản nghỉ dưỡng"

Ngân hàng Nhà nước: Kết quả xếp hạng ngân hàng sẽ là thông tin thuộc 'vùng cấm'?

Khởi tố nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đặng Thanh Bình