Sáng 26/5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 3, Quốc hội nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi); Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật này.

Sửa Luật Thanh tra để nâng cao hiệu quả chống tham nhũng

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, Luật Thanh tra năm 2010 đã tạo hành lang pháp lý quan trọng trong việc hoàn thiện tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Tuy nhiên, Luật Thanh tra năm 2010 còn chưa cụ thể hóa quan điểm đổi mới của Đảng trong hơn 10 năm qua và Hiến pháp năm 2013; mặt khác, Luật Thanh tra năm 2010 qua quá trình thực hiện đã bộc lộ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, làm giảm hiệu quả, hiệu lực của hoạt động thanh tra, chưa đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

"Do vậy, việc sửa đổi Luật Thanh tra 2010 là cần thiết nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng, Hiến pháp năm 2013 về công tác thanh tra, trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong tổ chức và hoạt động thanh tra, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực", ông Đoàn Hồng Phong cho hay. Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) gồm 08 chương và 116 điều. 

Về tổ chức, chức năng và nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra theo cấp hành chính, dự thảo luật kế thừa các quy định hiện hành về tổ chức các cơ quan thanh tra nhà nước và thiết kế mô hình các cơ quan thanh tra cho phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước của các bộ, ngành, địa phương. Các cơ quan thanh tra theo cấp hành chính bao gồm: Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh, thanh tra huyện.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay khi đề xuất chính sách xây dựng Luật Thanh tra (sửa đổi), cơ quan chủ trì soạn thảo đã đề xuất không tổ chức thanh tra huyện. Tuy nhiên, quá trình xây dựng, hoàn thiện dự án luật nhiều ý kiến cho rằng, huyện là một cấp chính quyền quan trọng, cơ quan thanh tra hiện nay không chỉ thực hiện chức năng thanh tra mà còn có trách nhiệm giúp UBND thực hiện quản lý Nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Mặt khác, nếu không tổ chức thanh tra huyện, thanh tra tỉnh cũng phải tăng thêm biên chế và tổ chức thêm các phòng chuyên môn phụ trách thanh tra địa bàn các huyện khi có yêu cầu, nên thực tế việc tinh giản bộ máy cũng không đáng kể.

Vì vậy, dự thảo luật đã tiếp thu các ý kiến và giữ nguyên quy định về thanh tra huyện trong dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi). "Để khắc phục những bất cập hiện nay trong tổ chức và hoạt động của thanh tra huyện đã được chỉ ra trong báo cáo tổng kết thi hành Luật Thanh tra, cần tăng cường về tổ chức, biên chế cho các cơ quan thanh tra huyện nhằm đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ được giao", ông Phong nói.

Ý kiến trái chiều về mô hình thanh tra cấp huyện

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho rằng Ủy ban Pháp luật cơ bản nhất trí với việc tổ chức các cơ quan thanh tra theo cấp hành chính gồm Thanh tra Chính phủ và thanh tra tỉnh; đồng thời, đề nghị bổ sung quy định về việc thành lập cơ quan thanh tra tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Về mô hình tổ chức thanh tra huyện, quá trình thảo luận còn có 2 loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất tán thành tiếp tục duy trì mô hình tổ chức thanh tra huyện, vì: Tổ chức thanh tra hành chính ở cấp huyện đã có quá trình hình thành và phát triển ổn định, lâu dài; việc duy trì, củng cố cơ quan thanh tra hành chính ở cấp huyện là cần thiết, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ nguyên lý "ở đâu có quản lý thì ở đó có thanh tra"; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất về tổ chức với cơ quan thanh tra ở cấp tỉnh và Trung ương;

Ngoài ra bảo đảm phù hợp và thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao cho thanh tra huyện trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng; những bất cập trong tổ chức và hoạt động của thanh tra huyện hiện nay không phải do thiết chế này không còn phù hợp mà do chưa được quan tâm bố trí đủ nguồn lực để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; do đó, cần có giải pháp hiệu quả khắc phục hạn chế này.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng cần nghiên cứu, có giải pháp đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra, theo đó không tổ chức cơ quan thanh tra cấp huyện, vì: Báo cáo tổng kết thi hành Luật Thanh tra đã chỉ rõ, ở cấp huyện không có nhiều nhu cầu thanh tra; biên chế rất ít nên không phát huy được hiệu quả nên khi đề nghị đưa dự án luật vào chương trình, Chính phủ đã đề xuất không duy trì thanh tra huyện; khắc phục tình trạng "dàn đều" nhưng biên chế quá mỏng của các cơ quan thanh tra huyện, bổ sung nguồn nhân lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động cho thanh tra tỉnh;

Cùng với đó vẫn bảo đảm nguyên lý "ở đâu có quản lý thì ở đó có thanh tra" vì nhiệm vụ của cơ quan thanh tra huyện sẽ được chuyển cho thanh tra tỉnh, các cơ quan chuyên môn khác thuộc UBND huyện; thuận lợi cho việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ thanh tra ở địa phương do quản lý tập trung; giảm số lượng lớn đầu mối tổ chức thanh tra huyện, phù hợp với chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy.

"Đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với loại ý kiến thứ nhất", Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho hay.

Chiều cùng ngày, Quốc hội sẽ thảo luận ở tổ về dự án luật này và và thảo luận hội trường vào chiều 13/6.

Bài liên quan

Hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra theo phương thức điện tử của ngành BHXH Việt Nam

Không phải chứng khoán, con đường dễ nhất trở thành triệu phú trong 7 ngày tới chỉ với Dr Thanh, Trà Xanh Không Độ

Kon Tum thanh tra 27 dự án tại huyện Kon Plông

Bỏ mô hình thanh tra cấp huyện, xóa 'dàn đều' về biên chế?