Tại sao Trung Quốc lại là mối đe dọa ngày càng tăng đối với ngành công nghiệp ô tô Mỹ?

Doanh số bán xe do Trung Quốc sản xuất đang tăng với tốc độ đáng chú ý ở châu Á, châu Âu và các quốc gia khác ngoài các châu lục đó. Trung Quốc mới đây báo cáo xuất khẩu hơn 5 triệu xe vào năm 2023, vượt Nhật Bản trở thành nước dẫn đầu về xuất khẩu ô tô trên thế giới.

Khối lượng đó đến từ các công ty thuộc sở hữu chính phủ, có uy tín như SAIC và Dongfeng, cũng như những công ty mới hơn như BYD, Nio và các công ty khác, đã đưa Trung Quốc từ vị trí thứ sáu lên vị trí hạt giống hàng đầu kể từ năm 2020.

Điều này diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu xe của Mỹ ngày càng sụt giảm, các công ty như General Motors đã cắt giảm các hoạt động quốc tế. Theo dữ liệu gần đây nhất có được, xuất khẩu ô tô của Hoa Kỳ vào năm 2022 đã giảm 25% so với mức đỉnh điểm vào năm 2016, theo Cục Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ (U.S. Bureau of Economic Analysis).

Theo công ty tư vấn toàn cầu AlixPartners, Mỹ đứng thứ 4 toàn cầu về xuất khẩu ô tô trước năm 2020, nhưng tụt xuống đứng thứ 6 thế giới vào năm ngoái, xếp sau Mexico (vị trí thứ 5), Hàn Quốc (vị trí thứ 4) và Đức (vị trí thứ 3).

Carlos Tavares, Giám đốc điều hành của Stellantis, công ty mẹ của Chrysler, cho biết: "Đối thủ cạnh tranh số 1 của tôi là các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc".

Trong hội nghị bàn tròn về phương tiện truyền thông ảo vào thứ Sáu, Carlos Tavares nhấn mạnh: "Đây sẽ là một cuộc chiến lớn. Không có cách nào khác đối với một nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang hoạt động trên toàn thế giới ngoài việc đối đầu với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc".

Mối đe dọa của Trung Quốc còn vượt ra ngoài khối lượng xuất khẩu ô tô của họ.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã đặt ra tiêu chuẩn mới về sản xuất và định giá xe. Họ đang tung ra các mẫu xe mới trong thời gian kỷ lục và nhiều hãng đang sản xuất xe điện một cách hiệu quả và mang lại lợi nhuận, điều mà các nhà sản xuất ô tô toàn cầu bao gồm GM và Ford Motor của Mỹ khó có thể làm được.

Sự thống trị của BYD

Các chuyên gia ô tô đã chỉ ra BYD Co. là một ví dụ điển hình về sự trỗi dậy của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Công ty được chính phủ Bắc Kinh hậu thuẫn năm ngoái đã vượt qua Tesla để trở thành nhà bán xe điện lớn nhất thế giới.

Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, người điều hành một nhà máy lớn ở Trung Quốc, cho biết các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất đối với công ty có trụ sở tại Texas của ông.

"Nhiều người nghĩ rằng trong số 10 công ty ô tô hàng đầu, đứng đầu là Tesla, tiếp theo là 9 công ty ô tô Trung Quốc. Tôi nghĩ họ có thể không sai", Musk nói tại hội nghị Dealbook do tờ The New York Times tổ chức vào tháng 11 năm ngoái.

Rhodium Group ước tính BYD đã nhận được khoảng 4,3 tỷ USD hỗ trợ của nhà nước Trung Quốc từ năm 2015 đến năm 2020, theo tờ The Economist. Bắc Kinh cũng đưa ra các khoản trợ cấp để khuyến khích người tiêu dùng nước này mua ô tô điện.

BYD đã mang đến 'sự kỳ diệu của mức giá rẻ' dành cho xe điện: BYD Seagull, một chiếc xe điện nhỏ có giá khởi điểm khoảng 11.400 USD, sẽ có mức cạnh tranh đáng kể với xe điện của Hoa Kỳ, khi được bán ở mức khoảng 15.000 USD khi áp mức thuế 27,5% của Mỹ đối với ô tô do Trung Quốc sản xuất.

Kristin Dziczek, cố vấn chính sách ô tô cho chi nhánh Detroit của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Chicago, cho biết: "Đây là một chiếc ô tô khiến tôi sợ hãi. Làm thế nào chúng ta có thể giảm giá xe điện xuống một nửa? Trung Quốc đã làm được điều đó rồi".

Mathew Vachaparampil, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn và tháo dỡ ô tô Caresoft Global, ước tính BYD đang kiếm được 1.500 USD từ mỗi chiếc Seagull bán được. Ông nói, trong trường hợp tệ nhất, công ty sẽ hòa vốn.

Và công ty đang vận chuyển nhiều xe hơn ra bên ngoài Trung Quốc: Thị trường nước ngoài chiếm khoảng 10% trong tổng doanh số hơn 3 triệu chiếc của BYD vào năm ngoái, tăng gấp đôi thị phần đó so với đầu năm, theo Quỹ quản lý tài sản tư nhân Bernstein.

Nhà phân tích Eunice Lee của Bernstein cho biết trong một báo cáo phân tích vào tuần trước: "BYD có cơ cấu chi phí và khả năng đổi mới sản phẩm vô song, xuất phát từ mức độ tích hợp dọc cao, giúp công ty phát triển mạnh trong cuộc đua xe điện đang diễn ra ở Trung Quốc và nước ngoài. .

"Bất chấp áp lực về giá ngày càng tăng ở Trung Quốc, chúng tôi kỳ vọng việc công ty tập trung vào phân khúc nước ngoài và phân khúc cao cấp sẽ hỗ trợ thu nhập 29% [tốc độ tăng trưởng kép hàng năm] cho đến năm 2025", Eunice Lee viết.

Tăng trưởng mang tính toàn cầu

Được hỗ trợ bởi chính quyền địa phương và liên bang, sự tăng trưởng của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc bắt đầu từ quê hương của họ bằng việc lấy đi thị phần từ các liên doanh giữa các nhà sản xuất ô tô nước ngoài và các công ty Trung Quốc.

Ví dụ, thị phần của GM tại thị trường Trung Quốc, bao gồm cả các công ty liên doanh, đã giảm mạnh từ khoảng 15% năm 2015 xuống còn 8,6% vào cuối quý 3 năm ngoái.

"Chuyện gì đang xảy ra ở Trung Quốc vậy? Những thương hiệu [xe năng lượng mới hay xe điện] này đã trở nên thống trị", Mark Wakefield, đồng lãnh đạo toàn cầu về ô tô và công nghiệp tại AlixPartners, cho biết tại hội nghị ô tô của Fed Chicago.

"Họ chiếm 26% [thị phần] vài năm trước, những đã lên tới hơn 50% vào năm 2022 và hướng tới 2/3 vào cuối thập kỷ này", ông cho biết.

Và sự tăng trưởng không dừng lại ở đó. Wakefield cho biết các công ty Trung Quốc đã bắt đầu mở rộng sang Mexico, châu Âu và các nơi khác.

Họ phần lớn đã làm được điều đó thông qua các mẫu xe giá rẻ, một số mẫu mà các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã từ bỏ, cũng như xe điện, thứ mà các chuyên gia coi là thị trường mở cho mọi công ty.

Theo Liên minh châu Âu (EU), các công ty Trung Quốc chiếm 8% doanh số bán xe chạy hoàn toàn bằng điện của châu Âu tính đến tháng 9 năm ngoái và có thể tăng thị phần của họ lên 15% vào năm 2025.

EU tin rằng xe điện Trung Quốc đang hạ giá các mẫu xe của mình khoảng 20% tại thị trường châu Âu.

Việc xe điện Trung Quốc tràn vào châu Âu đã thúc đẩy Liên minh châu Âu triển khai việc hỗ trợ của chính phủ cho ngành ô tô còn non trẻ này.

Tại Mexico, xe lắp động cơ đốt trong do Trung Quốc sản xuất đã tăng từ 0% thị phần lên 20% doanh số bán xe hạng nhẹ của cả nước trong 6 năm qua, theo nhà nghiên cứu Dziczek của Fed Chicago.

Bà nói: "Mexico là thị trường lớn thứ hai cho xe do Trung Quốc sản xuất, ngoài Nga. Họ sẽ có mặt trên bờ biển của chúng tôi ở Mexico trong một tương lai không xa".

Hướng dến nước Mỹ

Trong nhiều thập kỷ, các công ty ô tô Trung Quốc cho biết họ sẽ bắt đầu bán xe ở Mỹ dưới thương hiệu riêng của họ, nhưng chưa có hãng nào thành công.

Điều đó không có nghĩa là Trung Quốc không thể cạnh tranh ở thị trường Mỹ. Bên cạnh các mối quan hệ trong chuỗi cung ứng lớn, còn có một số thương hiệu ô tô thuộc sở hữu của các công ty Trung Quốc đang hoạt động tại Hoa Kỳ, chẳng hạn như Lotus, Volvo (bao gồm cả công ty con Polestar) và nhà sản xuất xe điện nhỏ Karma.

Các công ty Mỹ, chẳng hạn như GM và Ford, có kế hoạch sản xuất một số loại xe ở Trung Quốc để nhập khẩu và bán ở Mỹ. GM nhập khẩu xe Buick Envision từ Trung Quốc sang Mỹ, trong khi Ford năm ngoái cho biết họ sẽ nhập khẩu mẫu xe Lincoln Nautilus sắp ra mắt của mình, từ nhà máy của mình ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, cho đến nay, người lái xe ở Mỹ không thể dễ dàng mua một chiếc Dongfeng, BYD hoặc các loại xe khác do Trung Quốc sản xuất ở đất Mỹ.

Mặc dù có những rào cản pháp lý tiềm tàng và các hành động bảo hộ, một số người tin rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vẫn có thể thành công trong việc mở rộng sang thị trường Mỹ giống như cách Toyota Motor của Nhật Bản và Hyundai Motor của Hàn Quốc đã từng thực hiện.

Những nhà sản xuất ô tô này đã thâm nhập vào thị trường Hoa Kỳ bằng những phương tiện có giá cả phải chăng, dễ tiếp cận, sau đó tăng cường cung cấp để nâng cao chất lượng và độ an toàn, và cuối cùng mở rộng sang các mẫu xe cao cấp hơn.

"Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đến Mỹ vào những năm 70. Họ cần 50 năm để đạt được vị trí dẫn đầu thị trường. Tôi không thấy lý do nào khiến điều này không xảy ra với người Trung Quốc", Carlos Tavares, Giám đốc điều hành của Stellantis cho biết.

Bài liên quan

Musk từng cười nhạo trước BYD và giờ thì gã khổng lồ Trung Quốc đã giành ngôi vương xe điện từ Tesla

Foxconn sản xuất hầu hết iPhone trên thế giới, giờ thì CEO của công ty muốn tấn công vào xe điện

Tại sao các nhà sản xuất ô tô lại chuyển hướng sang xe hybrid thay vì xe điện?

Stellantis hợp tác với startup Trung Quốc để bán xe điện trên toàn cầu