Lãi suất thấp hơn lạm phát

Ngày 10/11, nhiều ngân hàng tiếp tục điều chỉnh lãi suất huy động về mốc thấp kỷ lục, thấp hơn cả chỉ số lạm phát 9 tháng.

Cụ thể, Vietcombank đưa mức lãi suất huy động online tại kỳ hạn 1-2 tháng xuống còn 2,6%/năm. Tại kỳ hạn 3-5 tháng còn 2,9%/năm - mức lãi suất này thấp hơn cả chỉ số lạm phát (CPI) 9 tháng là 3,16%.

Hiện, lãi suất tiền gửi cao nhất tại Vietcombank kỳ hạn 12-24 tháng cũng chỉ 5%/năm.

Biểu lãi suất mới của một số ngân hàng thương mại cổ phần cũng điều chỉnh giảm, như ACB, đối với tiền gửi dưới 200 triệu đồng, kỳ hạn 1, 2, 3 tháng giảm xuống còn lần lượt là 3,4%, 3,5%, 3,6%/năm. Đáng chú ý, kỳ hạn 6 tháng giảm từ 5% xuống 4,6%/năm. Kỳ hạn 9 tháng giảm từ 5,1% xuống 4,65%/năm và kỳ hạn 12 tháng giảm từ 5,5% xuống 4,7%/năm.

Bắc Á Bank cũng giảm 0,1 điểm % lãi suất huy động. Kỳ hạn 1-5 tháng lãi suất huy động còn 4,35%/năm; kỳ hạn 6-8 tháng còn 5,4%/năm, kỳ hạn 9-11 tháng còn 5,5%/năm và kỳ hạn 12-13 tháng còn 5,6%/năm.

Mức lãi suất huy động hiện nay của nhiều ngân hàng thương mại đang thấp hơn cả giai đoạn COVID-19 và đà giảm có thể chưa dừng lại. Giảm lãi suất huy động được đánh giá là giải pháp thiết thực để giảm bớt gánh nặng chi phí vốn của các nhà băng. 

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến ngày 20/9/2023, huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 5,8%, trong khi tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế chỉ đạt 5,73%. Tình trạng này là trái ngược với cùng kỳ năm 2022, khi 9 tháng, huy động chỉ tăng 4,04%, còn tín dụng đã tăng 10,54%. Điều này cũng đã kéo theo một cuộc chạy đua tăng lãi suất huy động ngay vào tháng 10/2022 và kéo dài tới hết quý I/2023. Trong khi đó, từ đầu quý III/2023 đến nay là tình trạng tín dụng tăng trưởng ảm đạm, huy động tăng và lãi suất huy động giảm nhanh.

Dù lãi suất huy động giảm nhanh nhưng lãi suất cho vay lại không giảm tương ứng phần lớn vì các khoản tiền huy động với lãi suất cao từ cuối năm ngoái vẫn chưa đáo hạn khiến các ngân hàng vẫn phải gánh chi phí vốn trung bình cao. Cùng với đó, nền kinh tế đối mặt với nhiều rủi ro, doanh nghiệp khó khăn càng làm tăng hệ số rủi ro với các khoản tín dụng.

Sơ lược kết quả kinh doanh của hệ thống ngân hàng thương mại trong 9 tháng đầu năm có thể thấy đặc điểm chung là chi phí lãi tăng cao khiến thu nhập lãi thuần giảm mạnh và điều này đã "đánh thẳng" vào kết quả lợi nhuận của các nhà băng.

Cụ thể, Vietcombank - một trong những ngân hàng dẫn đầu hệ thống về tỷ lệ CASA, luỹ kế 9 tháng năm 2023, chi phí lãi đã chiếm quá nửa thu nhập lãi (51%), trong khi cùng kỳ năm 2022, tỷ lệ này chỉ ở mức 38%.

BIDV và VietinBank còn tệ hơn. 9 tháng năm 2023, chi phí lãi chiếm tới 64% thu nhập lãi của BIDV; trong khi cùng kỳ năm ngoái tỷ lệ này là 52%. Với VietinBank, chi phí lãi trong 9 tháng 2023 chiếm tới 61% thu nhập lãi; trong khi cùng kỳ năm trước là 53%.

Còn dư địa giảm lãi suất cho vay

Lãi suất huy động vẫn chưa thấy đáy, liệu còn dư địa giảm lãi suất cho vay trong bối cảnh thanh khoản hệ thống ngân hàng dư thừa?

Trả lời câu hỏi trên, ông Trần Hoài Nam, Phó Tổng Giám đốc HDBank cho rằng, lãi suất cho vay có độ trễ hơn lãi suất tiền gửi. Bên cạnh đó, room tín dụng ở các ngân hàng đã được mở rộng, hiện các ngân hàng thương mại đều thừa thanh khoản. Do vậy, lãi suất cho vay sẽ giảm dần từ nay đến cuối năm và sang quý I năm sau. Tuy nhiên, sau đó rất khó để đưa ra dự báo trong thời gian dài, tùy thuộc vào biến động kinh tế vĩ mô trong nước và thế giới.

Dự báo này của Phó Tổng Giám đốc HDBank là phù hợp với thực tiễn lãi suất tiết kiệm giảm mạnh sẽ kéo lãi suất cho vay giảm nhưng có độ trễ từ 3-6 tháng.

Chia sẻ thông tin tại Họp báo Chính phủ ngày 4/11, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho biết, mức lãi suất trung bình những khoản cho vay mới của các ngân hàng thương mại đã giảm khoảng 2 - 2,2% so với đầu năm. Điều này cũng vượt hơn kỳ vọng của NHNN từ đầu năm.

Tuy nhiên, đại diện NHNN cũng cho biết, còn một số khoản cho vay trước đây, khi mà các ngân hàng thương mại huy động cao thì vẫn có thể đang neo cao vì độ trễ chính sách. Vấn đề này để đảm bảo hài hòa các phương án tài chính của ngân hàng thương mại khi huy động cao thì cho vay tương xứng.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã đề nghị các ngân hàng thương mại bằng mọi biện pháp, kể từ nay đến cuối năm phải tiết giảm, kể cả những lãi suất cho vay trước đây, để đảm bảo hỗ trợ cho doanh nghiệp. "Có những ngân hàng hiện nay mức cho vay bình quân còn cao, trên 9%, những trường này đã được chỉ rõ và cũng NHNN đã yêu cầu phải tìm mọi biện pháp để giảm lãi suất", Phó Thống đốc nói.

Ngoài ra, ông Đào Minh Tú cho biết, vấn đề hạ lãi suất phụ thuộc vào vấn đề lạm phát và các chỉ số khác. Vì thế, việc huy động dù bây giờ đã giảm nhưng phải tính toán ở mức độ phù hợp.

Bài liên quan

Lãi suất liên tục 'hạ nhiệt' - cơ hội 'vàng' cho người vay mua nhà, kinh doanh

Ngân hàng Nhà nước đề nghị ngân hàng thương mại giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp

FED giữ nguyên mức lãi suất cao nhất 22 năm

FED được dự đoán sẽ giữ nguyên mức lãi suất cao nhất 22 năm qua