Hầu hết chúng ta đều không biết điều đó, bởi đơn giản là não bộ vốn dĩ rất lười biếng suy nghĩ. Do tính có sẵn của các tài nguyên và các đặc tính chức năng, các tế bào thần kinh (hay còn gọi là tế bào não) hay cảm thấy mệt mỏi khi bị sử dụng.

Để ngăn chặn sự mệt mỏi, não bộ sẽ đi những con đường tắt và cố gắng phán đoán nhanh chóng, trực quan hơn là đưa ra những suy xét cẩn trọng, lâu dài.

Những đánh giá nhanh về thế giới chúng ra đang sống có thể là hữu ích khi chúng ta buộc phải đưa ra hàng nghìn quyết định mỗi ngày, nhưng chúng lại thường dẫn tới những sai lầm hay sai sót trong phán đoán. 

Các nhà bán lẻ và những người hoạch định các chiến dịch marketing biết rõ điều này. Bản chất của việc đưa ra quyết định thường nằm trong hệ thống limbic (limbic system), tức là hệ thống điều chỉnh cảm xúc, ký ức và thói quen.

Điều này có nghĩa là nỗi nhớ và truyền thống thúc đẩy các hoạt động mua sắm của chúng ra, thứ giúp các nhà bán lẻ dễ dàng đánh lừa bộ não của bạn bằng cách 'đánh' vào trái tim của bạn. 

Để đảm bảo cho bạn có thể đưa ra những quyết định mua sắm hợp lý cho mùa lễ hội đang thiếu hụt nhiều thứ này, dưới đây là một số điều mà bạn có thể tự luyện cho bộ não của mình hoạt động chậm trở lại để có thể suy nghĩ thấu đáo trước bất kỳ quyết định mua hàng nào.

1. Chủ động lên kế hoạch mua sắm

Nghe có vẻ ngớ ngẩn nhưng hãy nhớ điều này: một danh sách mua sắm (những thứ thực sự cần thiết) sẽ giúp bạn ngăn cản kịp thời những cảm xúc nóng vội khi lượn qua những cửa hàng dịp cuối năm. 

Bằng cách chậm rãi suy nghĩ trước từng món đồ, bạn sẽ loại bỏ được gánh nặng của sự quyết định và tăng cường sự suy xét trong việc mua sắm. Tuy nhiên, việc soạn quá nhanh và ẩu một danh sách đồ cần mua có thể không hiệu quả bởi điều đó có thể khiến bạn không tin tưởng vào những gì bạn đã viết ra và 'lạc' khỏi danh sách được chuẩn bị không chu đáo, từ đó dễ trở thành con mồi cho các chiến dịch tiếp thị của nhà bán lẻ. 

Ngược lại khi bạn suy nghĩ kỹ, suy xét từng món đồ trước khi viết ra giấy, bạn đã huấn luyện não bộ tin rằng mình sẽ không mua những gì không mong muốn, kể cả dưới tác động kích thích việc mua sắm của nhà bán lẻ hay người bán hàng. 

2. Giảm thiểu sự khó chịu

Cũng giống như việc bạn lưu giữ và sắp xếp những bài hát mà bạn muốn nghe, lựa chọn một số đôi giày ưa thích để luyện tập thể thao, bạn có thể chuẩn bị cho mình một chuyến mua sắm 'an toàn'.

Cần nhớ là sự khó chịu trong não bộ khiến quyết định mua sắm có thể nhanh hơn dẫn đến việc mua sắm chỉ đáp ứng một nhu cầu tức thời, chứ không phải cách mua hàng với một chiến lược vững chắc.

Khi bạn bước vào một cửa hàng, thường rất khó để tìm một chỗ để ngồi xuống hoặc một phòng vệ sinh, điều này khuyến khích bạn vội vàng mua sắm và thực hiện các giao dịch mua tiện lợi.

Nhưng hãy nhớ rằng chỉ cầnmột vài phút để hít thở sâu, ăn nhẹ, uống nước, đi vào nhà vệ sinh và ngồi một chút để xem lại danh sách của bạn trước khi mua sắm có thể định hình lại các tín hiệu căng thẳng về thể chất mà cơ thể bạn đang gửi và làm chậm quá trình xử lý của bạn, giúp bạn có thể đưa ra lựa chọn tốt hơn.

Khoản đầu tư ngắn về thời gian này có thể mang lại lợi ích lớn về thời gian và tiền bạc của chuyến mua sắm (trực tiếp hoặc trực tuyến) sau đó.

3. Quản lý thành kiến ​​của bạn

Để tác động đến việc mua hàng của bạn, các nhà bán lẻ tận dụng thành kiến ​​nhận thức trong quảng cáo, cách bố trí mặt bằng, kỹ thuật trưng bày và nhiều mánh lới hơn thế nữa.

Họ thường trưng bày các mặt hàng đắt tiền gần các mặt hàng có giá vừa phải hơn, biết rằng hầu hết khách hàng sẽ mua ở tầm trung. Những mặt hàng đắt tiền đó làm sai lệch nhận thức của khách hàng về giá trị và cuối cùng họ sẽ mua một món hàng đắt hơn một chút so với dự định, mua nhiều món hơn hoặc cả hai. Để tận dụng thêm hiệu ứng này, các nhà bán lẻ hiển thị giá gốc của một mặt hàng đang được giảm giá.

Một khuynh hướng nhận thức khác dẫn chúng ta đến việc mua sắm điên cuồng, bội chi và đưa ra các quyết định có vấn đề là hiệu ứng khan hiếm, mô tả sự thay đổi trong nhận thức của chúng ta về một mặt hàng khi nó hiếm hơn.

Các nhà bán lẻ khai thác điều này bằng cách cung cấp một giao dịch hoặc sản phẩm "chỉ trong thời gian giới hạn" hoặc "sắp khi hết hàng".

Bộ não của chúng ta coi những tín hiệu quảng cáo này là một mối đe dọa và gợi lên khả năng cạnh tranh và nỗi sợ hãi của chúng ta khi bỏ lỡ.

Sự khan hiếm là một tác nhân gây hại, và nó gây ra ước muốn về sự dồi dào. Như chúng ta đã thấy ở giai đoạn đầu của đại dịch giấy vệ sinh và vật dụng làm sạch, khi các mặt hàng khó tìm hơn, khách hàng mua với số lượng cao hơn khi họ tìm thấy những mặt hàng đó, tích trữ sản phẩm cho mình trước khả năng khan hiếm tiếp diễn trong tương lai.

Hơn nữa, nhu cầu dồi dào này khiến khách hàng trở nên ít lựa chọn hơn và họ sẽ mua các mặt hàng khác để lấp đầy khoảng trống.

Vào mỗi Thứ Sáu Đen, người mua sắm được tung tăng. Sự thiếu hụt chuỗi cung ứng toàn cầu hiện tại có nghĩa là chúng ta có thể mong đợi những trận chiến phá kỷ lục trong suốt mùa lễ về lọ gia vị bánh bí ngô hay món đồ chơi đang thông dụng cuối cùng trên kệ.

Các nhà bán lẻ luôn tin tưởng vào điều này. Thay vì thay thế các mặt hàng sẽ hết hàng trong một thời gian dài do các vấn đề về chuỗi cung ứng, họ sẽ để lại các thẻ với một lỗ hổng trên kệ, đồng thời đảm bảo thêm các lựa chọn thay thế và các tùy chọn gần đó. Họ sẽ muốn bạn nhìn thấy khoảng trống và cảm thấy hoảng sợ khi thiếu đồ.

Đây là một tín hiệu rõ ràng cho thấy những gì họ dự định là đúng: Mọi thứ trong cửa hàng chỉ có sẵn "trong khi nguồn cung cấp hết".

Nhiều người đã tiết kiệm tiền trong thời kỳ đại dịch và có một khoản tiền tiết kiệm thặng dư. Thậm chí nhiều hơn so với những năm trước đây, các nhà bán lẻ sẽ tận dụng điều này để khiến họ chi tiêu. Và trong thời điểm nguồn cung không chắc chắn và lạm phát, các trung tâm sợ hãi trong não của chúng ta được chuẩn bị sẵn sàng để bảo vệ chúng ta khỏi đau đớn và mất mát, thiết lập một cảnh quan lý tưởng cho các nỗ lực tiếp thị.

4. Kiểm tra cảm xúc của bạn

Các chiến dịch tiếp thị ngày lễ được thiết kế để khai thác những cảm xúc bắt nguồn từ sâu xa. Hoài niệm là một dạng trí nhớ dài hạn đặc biệt kích hoạt các đường dẫn phần thưởng trong não cùng với các vùng trí nhớ. Điều thú vị là nó cũng kích hoạt một khu vực gọi là thể vân, đóng vai trò tạo động lực, lập kế hoạch hành động và ra quyết định.

Khi được kích hoạt bằng cách xem quảng cáo hoặc nghe một bài hát, "ánh sáng hồng" này trên ký ức thời thơ ấu sẽ thúc đẩy bạn làm điều gì đó, chẳng hạn như mua thêm một chút gì đó cho anh chị em của bạn.

Sau một kỳ nghỉ lễ bị gián đoạn vào năm ngoái, bộ não của chúng ta đang tìm kiếm niềm vui bổ sung để thêm vào mạng bộ nhớ đó. Chúng ta sẽ đặc biệt nhạy cảm với những tin nhắn nhắc nhở chúng ta về những ngày lễ đã qua và chúng ta rất có thể muốn mua thêm quà và thức ăn để cố gắng tạo lại và có lẽ vượt qua niềm vui mà chúng ta nhớ được.

Quảng cáo ngày lễ thường có các cuộc họp mặt và tương tác gia đình truyền thống để nhắc nhở bạn về quá khứ. Năm nay, chúng sẽ có thêm nhiều chi tiết như âm nhạc, thời trang và trò chơi từ các thời đại trước để khai thác triệt để các thị trường đích.

Chúng ta cũng có khả năng sẽ dễ dàng bị kích hoạt hơn bởi các dấu hiệu môi trường, đặc biệt là mùi có liên quan đến trải nghiệm kỳ nghỉ tích cực. Các nhà bán lẻ cũng có khả năng sử dụng những thứ này để tăng doanh số bán hàng.

Nếu bạn đang mua sắm và cảm thấy nhớ ai đó, hãy gửi tin nhắn cho họ và cho họ biết bạn đang nghĩ đến họ hơn là mua quá nhiều.

Nếu một món đồ khiến bạn nhớ đến ai đó hoặc một câu chuyện cũ, hãy chụp nhanh một bức ảnh hoặc chụp ảnh màn hình và dành thời gian hồi tưởng sau đó, không cần mua hàng.

Nhận thức được các thủ thuật tiếp thị ngày lễ thường giúp bạn chống lại chúng. Đây là giá trị của siêu nhận thức, hay suy nghĩ về tư duy.

Khi để não bộ tự phân tích, chúng ta bắt đầu quan sát và định hình hành vi của chính mình cho phù hợp. Đó là cách chúng ta có thể sử dụng những chiến lược này để đưa ra quyết định mua sắm hợp lý.

Bài liên quan

Ngân hàng nhập cuộc làn sóng mua sắm trực tuyến

Giá cả tăng sốc nhưng dân đã cạn hết tiền mua sắm

Sự bức bối của dân Trung Quốc phô bày ở siêu thị Costco Thượng Hải

Khủng hoảng thừa thịt heo nhưng giá ở chợ, siêu thị vẫn đắt