Anyi Wang, giáo sư nghiên cứu thỉnh giảng tại Đại học Columbia, chỉ ra rằng Bắc Kinh đã thực hiện hai thay đổi quan trọng trong năm 2019 để thúc đẩy giáo dục nghề nghiệp.

Các thông báo công khai trong năm ngoái cũng cho thấy ít nhất 10 trường dạy nghề khác nhau đang đàm phán hoặc thành lập cơ sở đào tạo với gã khồng lồ về pin và xe điện BYD của Trung Quốc.

Sự phát triển của các trường dạy nghề của Trung Quốc đang giúp tạo ra những công nhân mà ngành công nghiệp ô tô điện và bán dẫn mà nền kinh tế số 2 thế giới đang cần và rất khát khao có.

Những con số chính thức cho thấy đội ngũ nhân viên lành nghề của công ty sản xuất pin xe điện CATL của Trung Quốc đã tăng hơn gấp ba lần trong vòng ba năm qua, lên tới 118.914 người vào năm 2022, trong đó gần 80% có trình độ dưới cử nhân.

Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng năng lực công nghệ của riêng mình đã được gia tăng kể từ khi Mỹ bắt đầu hạn chế khả năng tiếp cận của các công ty Trung Quốc với các công nghệ quan trọng như chất bán dẫn tiên tiến.

Chính phủ Trung Quốc từ lâu cũng đã cố gắng phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp và học hỏi từ các chương trình tương tự ở các nước như Đức.

Bắc Kinh đã thực hiện hai thay đổi quan trọng trong năm 2019 để thúc đẩy giáo dục nghề nghiệp bằng cách đưa ra khung chứng nhận kỹ năng áp dụng trên toàn quốc và kêu gọi 300 thực thể kinh doanh cung cấp hoặc tài trợ cho việc đào tạo công nhân lành nghề, Anyi Wang, giáo sư nghiên cứu thỉnh giảng tại Đại học Columbia và đồng tác giả của một bài báo năm 2020, cho biết về giáo dục nghề nghiệp ở Trung Quốc.

Ông nói: "Ngay bây giờ, tôi nghĩ chính phủ [Trung Quốc] đang cố gắng đặt giáo dục nghề nghiệp vào một vị trí quan trọng hơn trong toàn bộ hệ thống giáo dục", đồng thời lưu ý những thay đổi chính sách khác cho thấy Bắc Kinh thừa nhận rằng lao động công nghệ cao cần thời gian đào tạo lâu hơn.

Hệ thống máy móc và phần mềm phức tạp hơn cũng có nghĩa là công nhân nhà máy không chỉ đảm nhận những vai trò sử dụng nhiều lao động nữa mà còn có thể giám sát quá trình sản xuất tự động.

Kỹ năng không phù hợp

Trong khi ngành công nghiệp thay đổi, tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hơn và các hạn chế ngày càng nhiều đối với các công ty hoạt động trên nền tảng internet và các tập đoàn bất động sản đã cho thấy sự không phù hợp rõ ràng giữa kỹ năng của sinh viên tốt nghiệp và các đòi hỏi của những công việc hiện có.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi đã tăng lên mức kỷ lục trên 20% vào mùa hè này trước khi chính quyền đình chỉ công bố dữ liệu.

"Nguồn cung [mà chúng tôi gọi là] công nhân có kỹ năng tổng quát cho thị trường nhiều hơn mức mà nền kinh tế thực sự có thể [hấp thụ], vì vậy bạn có thể thấy rất nhiều sinh viên tốt nghiệp, những ngay lập tức, họ thất nghiệp", Wang nói.

Theo Bộ Giáo dục, số lượng sinh viên tốt nghiệp cử nhân đã tăng 10% vào năm 2022, lên mức 4,7 triệu người, trong khi các trường dạy nghề cấp cao có số sinh viên tốt nghiệp tăng tới 24%, lên mức 4,9 triệu người.

Không có bảng phân tích tỷ lệ thất nghiệp chính thức theo trình độ học vấn.

Nhưng điều rõ ràng là các vị trí nghề nghiệp đòi hỏi những kỹ năng cụ thể, Wang nói. "Vì vậy, họ đang thiếu nhân công hoặc ứng viên nghề chất lượng cao".

Nhu cầu tuyển dụng công nhân ô tô tăng cao

Cuộc kiểm kê chính thức mới nhất về tình trạng thiếu lao động trên toàn quốc trong năm 2022 cho thấy nhân viên bán hàng đang có nhu cầu lớn nhất, tiếp theo là công nhân sản xuất ô tô ở vị trí thứ hai, tăng từ vị trí thứ 19 trước đó.

Báo cáo cho biết, các công việc sản xuất liên quan đến chất bán dẫn cũng lọt vào top 100 các vị trí có nhu cầu nhân công lớn nhất.

Hiệu trưởng Đại học Công nghệ Công nghiệp Nam Kinh Wang Wenkai cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại rằng số lượng sinh viên tập trung vào lĩnh vực ô tô đã tăng đáng kể trong vài năm qua, chiếm khoảng 2/3 số sinh viên đăng ký hiện nay tại trường giao thông vận tải của Đại học Công nghệ Công nghiệp Nam Kinh.

"Thị trường đã khiến nhu cầu lao động trong lĩnh vực này tăng nhanh", ông nói bằng tiếng Quan Thoại, được CNBC dịch lại.

Hợp tác với doanh nghiệp

Trong một chương trình giáo dục nghề nghiệp được quản lý tốt, lợi ích đáng kể cho sinh viên đến từ các đối tác doanh nghiệp, bởi họ mang tới các kinh nghiệm thực tế, từ đó, các sinh viên nghề có thể có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp.

Các trường học mà CNBC nói chuyện đã có các chương trình hiện có với các công ty như CATL, đơn vị lái xe tự hành của Baidu và gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD.

Các thông báo công khai trong năm ngoái cũng cho thấy ít nhất 10 trường dạy nghề khác nhau đang đàm phán hoặc thành lập cơ sở đào tạo với BYD.

Trong số đó, Trường Cao đẳng Kỹ sư hiện trường BYD đã được thành lập vào ngày 10 tháng 9 với sự cộng tác của các trường dạy nghề ở tỉnh Hà Nam, có thành phố thủ phủ là Trịnh Châu, nơi đặt nhà máy BYD mới.

Liu Junpeng, Giám đốc phụ trách hợp tác trường học-doanh nghiệp tại bộ phận nhân sự của BYD, cho biết tại sự kiện ra mắt trường, dựa trên kế hoạch chiến lược năm 2023, BYD sẽ cần một số lượng lớn kỹ sư hiện trường trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ hậu mãi, theo thông cáo của Trường Cao đẳng nghề Cơ khí Điện Hà Nam.

BYD đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của CNBC.

Công ty không tiết lộ trình độ học vấn của công nhân. Nhưng hồ sơ công khai cho thấy lực lượng lao động của họ đã tăng hơn gấp ba lần trong sáu năm qua, lên tới 631.500 người tính đến tháng Sáu vừa qua.

Quan hệ đối tác của công ty cũng giúp các trường học đảm bảo chương trình giảng dạy của họ luôn được cập nhật.

Theo Xu Jiyang, Hiệu trưởng trường Ô tô, mỗi mùa hè, các giáo viên tại Học viện Bách khoa Thiểm Tây đều đến làm việc tại cơ sở của BYD ở thành phố Tây An.

Zhu Xiaochun, Phó hiệu trưởng Trường Ô tô và Vận tải cho biết, tại Đại học Bách khoa Thâm Quyến, các kỹ sư của BYD giúp xây dựng các khóa học, trong đó có một học phần đưa sinh viên đến học tại chỗ tại công ty.

Ông khẳng định sinh viên đại học cơ sở có tỷ lệ có việc làm trên 90%. "Ngoài những sinh viên giỏi hơn của chúng tôi trong chương trình cử nhân, [BYD] cũng cần một số lượng lớn công nhân", Zhu nói bằng tiếng Quan Thoại, thông qua bản dịch của CNBC.

"Sinh viên của chúng tôi rất dễ tìm được việc làm", ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất đối với giáo dục nghề nghiệp vẫn là nhận thức của công chúng.

"Chúng ta đang sống trong thời đại có khát vọng cao. Cha mẹ muốn điều đó cho con cái họ", Stephen Billett, Giáo sư giáo dục và dạy nghề tại Trường Giáo dục và Nghiên cứu Chuyên nghiệp thuộc Đại học Griffith ở Australia, cho biết.

Ông nói: "Tuy nhiên, giáo dục nghề nghiệp thường được coi là thứ ít được mong muốn hơn nhiều so với giáo dục đại học. Điều đó dẫn đến vấn đề là làm thế nào để thay đổi nhận thức này và như vậy cũng đặt ra câu hỏi lớn hơn: Làm thế nào chúng ta có thể có hệ thống giáo dục nghề nghiệp hiệu quả nhất?".

Bài liên quan

Nghịch lý công nhân thất nghiệp không muốn nhận việc mới

Liên đoàn Công nhân ngành ô tô Hoa Kỳ mở rộng đình công, nhà máy lớn nhất của Ford 'dính chưởng'

Diễn biến mới vụ hàng nghìn công nhân của doanh nghiệp FDI ở Nghệ An đình công

Những công nhân trẻ, giàu có đang chạy trốn khỏi New York và California và họ sẽ đến đâu?