Theo chỉ đạo công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế khoán năm 2019 của Tổng cục Thuế, các Cục Thuế rà soát, bảo đảm đầy đủ dữ liệu những cá nhân hành nghề xe ôm, xe lam, chủ thầu xây dựng vãng lai, kinh doanh quán cóc, vỉa hè, hộ kinh doanh tại các điểm tự phát ở chợ tạm, chợ cóc, xóm, làng…

Chỉ đạo trên nhằm bảo đảm chống thất thu ngân sách, tránh bỏ lọt đối tượng thuộc diện nộp thuế, nhất là trong tình hình các cơ quan chức năng chỉ ra đến 581.700 hộ kinh doanh có địa điểm kinh doanh cố định nhưng chưa đưa vào diện quản lý thuế.

Thực tế hiện nay, hộ có đăng ký kinh doanh đều phải nộp thuế khoán hoặc áp dụng thuế suất 5% đối với cá nhân, hộ kinh doanh có doanh số bán hàng trên 100 triệu đồng/năm. Còn các hộ, cá nhân buôn bán nhỏ lẻ thì không phải nộp thuế.

Tuy nhiên, ý tưởng nhắm tới đối tượng là người lao động, kinh doanh nhỏ lẻ như xe ôm, quán cóc của ngành thuế vì vậy đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối.

PV Nhadautu.vn đã có cuộc trao đổi với TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế về vấn đề này:

Ông đánh giá thế nào khi Tổng cục Thuế yêu cầu rà soát, bảo đảm đầy đủ dữ liệu những cá nhân hành nghề xe ôm, xe lam, chủ thầu xây dựng vãng lai, kinh doanh quán cóc, vỉa hè, hộ kinh doanh tại các điểm tự phát ở chợ tạm, chợ cóc, xóm, làng?

TS. Vũ Đình Ánh: Đối với hộ kinh doanh hiện nay đang áp dụng hình thức thuế khoán, trong đó có sự trộn lẫn giữa thuế doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân. Trong các quy định về thuế thì không có quy định nào về thuế khoán mà đây chỉ là một hình thức thu thuế.

Hiện nay, những hình thức kinh doanh tự do như quán cóc vỉa hè, xe ôm,… về mặt nguyên tắc vẫn phải được quản lý tương tự như việc quản lý các hộ kinh doanh. Như vậy, đối với việc áp thuế khoán những trường hợp trên cũng là hoàn toàn hợp lý và tạo sự bình đẳng cho những người kinh doanh, không có vấn đề gì cả.

Vậy theo ông dựa trên cơ sở nào để đánh thuế khi các hình thức kinh doanh như hoạt động xe ôm, quán cóc, vỉa hè… không có hóa đơn hoặc chứng từ thu tiền?

Tương tự như áp dụng với các hộ kinh doanh, những hình thức kinh doanh trên sẽ được áp mức thuế khoán, và mức khoán là do cơ quan thuế sẽ kiểm tra và xác định mức thuế để chủ động đóng và không cần đến hóa đơn chứng từ. Nếu họ có hóa đơn, chứng từ thì họ sẽ bị áp thuế giống như doanh nghiệp.

Bài liên quan

TS. Vũ Đình Ánh: Hãy mở rộng diện thu thuế thay vì tăng mức thu

Đây là một hình thức mở rộng nguồn thu, tăng cường quản lý kinh doanh và quan trọng là tạo ra sự bình đẳng giữa những người kinh doanh, bởi hiện nay những hộ kinh doanh đóng thuế đầy đủ và có cơ sở kinh doanh cụ thể thường sẽ phải chịu sự cạnh tranh với những người bán rong không làm nghĩa vụ gì. Đối với những người kinh doanh hàng rong, vỉa hè thì cũng có thể vẫn phải đóng một khoản nào đó nhưng không nằm trong quy định của Nhà nước.

Vì thế, nên nhìn nhận cả hai phía, thứ nhất là từ phía quản lý hoạt động kinh doanh và khoản thu ngân sách, thứ hai là tạo môi trường bình đẳng cho những người cùng hoạt động kinh doanh.

Theo ông, việc thu thuế những người chạy xe ôm, bán trà đá có khả thi hay không?

TS. Vũ Đình Ánh: Hiện nay, những trường hợp kinh doanh như vậy tương đối khác biệt so với những người có địa điểm kinh doanh cố định. Do đó, việc thu có khả thi hay không phải phụ thuộc vào cơ quan quản lý thuế sẽ tìm ra phương thức quản lý phù hợp cho những người kinh doanh không có địa điểm cố định và cũng không có đăng ký kinh doanh.

Những người chạy xe ôm, xe lam, bán hàng tại chợ cóc, chợ tạm… đề thuộc diện nghèo, thu nhập thấp nên xét về góc độ nhân văn thì có nên đưa những đối tượng này vào “tầm ngắm”?

TS. Vũ Đình Ánh: Đối với những diện hộ nghèo và thu nhập thấp thì sẽ dùng những chính sách khác chứ không dùng chính sách miễn giảm thuế. Bởi hiện nay, đang có tình trạng lạm dụng hình thức miễn giảm thuế trong khi chúng ta hoạch định chính sách xã hội. Theo quy định chính sách xã hội, nếu họ thuộc diện hộ nghèo hay thu nhập thấp thì sẽ có hình thức hỗ trợ về mặt tài chính cho họ, thay vì việc miễn giảm thuế.

Như tôi đã nói, mức thuế khoán về nguyên tắc cũng chỉ để quản lý chứ không đáng là bao, như những hộ kinh doanh thì mức thuế so với doanh thu của họ cũng không đáng kể. Nên nói về mặt đánh vào những người nghèo thì không hẳn. Hơn nữa, chắc chắn rằng trong quá trình quản lý thuế thì họ sẽ xác định ngưỡng thuế khoán hiện nay, doanh thu phải trên 100 triệu thì mới phải nộp thuế, nếu những người bán hàng rong đó họ không đạt đến mức doanh thu như thế thì họ sẽ không phải đóng thuế. Cơ quan thuế sẽ thiết kế mức thuế đó nằm ngay trong chính sách thu thuế.

Tuy nhiên, việc thu thuế những người kinh doanh nhỏ lẻ, lao động tự do không thường xuyên như vậy sẽ tốn rất nhiều nhân lực và công sức của ngành thuế. Liệu có thu được thuế và có đáng thu không?

TS. Vũ Đình Ánh: Chính xác là như vậy, vấn đề hiện nay cơ quan quản lý thuế nếu muốn mở rộng diện thu thuế như vậy thì chắc chắn họ sẽ phải tìm cách phù hợp để cân bằng giữa lợi ích thu được. Nhưng nhiều khi vấn đề này cũng chỉ là sự tương quan, không nặng quá về vấn đề thu cho ngân sách để tính toán hiệu quả thu thuế. Điều quan trọng nhất của việc thu thuế khoán là để quản lý những đối tượng này một cách tốt hơn và tới đây chắc chắn sẽ phải hạn chế hoặc giảm bớt các tình trạng bán hàng rong như thế. Bởi, khi phát sinh vấn đề gì đó thì sẽ rất khó xử lý họ.

Xin cảm ơn ông!

Bài liên quan

Unilever Việt Nam bị đề nghị truy thu thuế gần 580 tỷ đồng

Thu thuế 100 đồng, nuôi bộ máy thu thuế bao nhiêu?

Một tài khoản mạng xã hội có thu nhập 'khủng' dự kiến bị truy thu thuế lên tới 42 tỷ đồng

Quảng Nam truy thu thuế một người có thu nhập gần 17 tỷ đồng từ Google