Thay cho phương án mua lại các ngân hàng yếu kém với giá 0 đồng, NHNN đề xuất 3 phương án trong dự thảo Luật Cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu: phương án phục hồi; phương án xử lý pháp nhân (sáp nhập, hợp nhất, bán toàn bộ vốn điều lệ, giải thể, phá sản); phương án chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Cụ thể, theo NHNN, phương án chuyển giao bắt buộc là phương án chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt phải chuyển giao toàn bộ phần vốn góp, cổ phần cho tổ chức tín dụng được chỉ định hoặc Ngân hàng Nhà nước.

Đây là biện pháp cuối cùng, chỉ áp dụng cho tổ chức tín dụng có thực trạng yếu kém nhất, điều kiện, quy trình, thẩm quyền cũng được quy định chặt chẽ nhất.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng không nên quy định về biện pháp này vì có thể vi phạm quyền lợi cổ đông và quyền công dân.

Giải trình về vấn đề này, NHNN cho biết, về nguyên tắc, biện pháp chuyển giao bắt buộc này là biện pháp cuối cùng để xử lý khi ngân hàng thương mại yếu kém không thể thực hiện được phương án phục hồi, cũng không thể thực hiện được phương án giải thể (do không có khả năng thanh toán đầy đủ các nghĩa vụ nợ) và không thể thực hiện được phương án phá sản do tác động quá lớn đến an ninh tài chính, nền kinh tế và trật tự, an toàn xã hội.

Trước đó, NHNN từng mua bắt buộc 0 đồng đối với 3 ngân hàng yếu kém là: Ngân hàng Xây dựng (VNCB), Ngân hàng Đại Dương (Ocean Bank) và Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GP Bank). Quyết định được đưa ra sau khi đã có kết quả kiểm toán độc lập về giá trị của các ngân hàng tại thời điểm đó và các ngân hàng này đều có giá trị âm.

Liên quan tới dự thảo Luật Cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu trước khi dự thảo này được trình Chính phủ, có nhiều ý kiến cho rằng cần áp dụng Luật Phá sản với các ngân hàng yếu kém để phù hợp với thông lệ quốc tế. Chuyên gia Tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu cho biết: “Luật Phá sản đã có một chương về phá sản ngân hàng nhưng chưa được áp dụng".

Đồng quan điểm, luật sư Trương Thanh Đức cho rằng: “Đã kinh tế thị trường thì cho thị trường quyết định, ngân hàng yếu kém thì phải phá sản để làm trong sạch hệ thống. Không thể để người ốm nặng chung với người lành, dẫn đến người dân không biết đâu ngân hàng mạnh, đâu là ngân hàng đang yếu kém. Vì vậy việc phá sản ngân hàng quá yếu kém là cần thiết”.