Báo cáo năm 2024 của Chainalysis (tổ chức hàng đầu trong phân tích blockchain) chỉ ra Việt Nam xếp thứ 5 thế giới về mức độ quan tâm đến tài sản số, đứng thứ 3 toàn cầu về sử dụng các nền tảng giao dịch quốc tế và xếp thứ 6 về khối lượng giao dịch trên các nền tảng phi tập trung.
Đáng chú ý, với con số hơn 17 triệu người sở hữu tài sản số và tổng giá trị thị trường vượt mức 100 tỷ USD, Việt Nam là một trong những trung tâm năng động, tiên phong của thị trường tài sản số thế giới.
Đặc biệt, sự cởi mở hơn của các cơ quan quản lý với tiền số càng mở ra nhiều tiềm năng cho lĩnh vực này.
Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương (ngày 28/2), Tổng Bí thư Tô Lâm kết luận cần sớm quản lý đồng tiền kỹ thuật số dưới dạng một loại tài sản ảo để tránh các tác động tiêu cực đến nền kinh tế và các vấn đề xã hội, đồng thời giúp đóng góp giá trị cho kinh tế đất nước. Quốc hội và các cơ quan của Chính phủ cần sớm thể chế hóa và cụ thể hóa để quản lý lĩnh vực này. Nghiên cứu áp dụng cơ chế thí điểm có kiểm soát (sandbox) để thành lập "Sàn giao dịch" cho hoạt động này.
Chỉ gần nửa tháng sau (tức ngày 9/3), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có Công điện số 22/CĐ-TTg, trong đó yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương sớm hoàn thiện hồ sơ Nghị quyết thí điểm để quản lý các hoạt động liên quan đến tài sản ảo, tài sản mã hóa, báo cáo Thường trực Chính phủ trước ngày 13/3/2025.
Trả lời Nhadautu.vn, ThS Hồ Bá Tình cho rằng, động thái của Chính phủ trong việc lập sàn giao dịch và quản lý thị trường tiền số là bước đi cho thấy sự cởi mở với công nghệ blockchain và tiềm năng của tài sản số. Việc thử nghiệm sàn giao dịch tiền số và quản lý thị trường tiền số mở ra nhiều cơ hội tích cực cho phát triển kinh tế trong nước và đổi mới công nghệ.
Đây là cơ hội để Việt Nam khai thác dòng vốn lớn từ thị trường toàn cầu, thúc đẩy đổi mới công nghệ và giảm thiểu các hoạt động giao dịch ngầm, vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro như lừa đảo và rửa tiền.
"Trước hết, sàn giao dịch tiền số với nền tảng blockchain mang lại tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong giao dịch tài chính. Công nghệ blockchain giúp ghi nhận mọi giao dịch dưới dạng dữ liệu không thể thay đổi, từ đó hạn chế rủi ro gian lận, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế. Điều này kích thích dòng vốn đầu tư vào thị trường, góp phần tăng tính thanh khoản và phát triển hạ tầng tài chính số”, ThS. Hồ Bá Tình phân tích.
Hơn nữa, quá trình thử nghiệm và ứng dụng công nghệ tiền số thúc đẩy sự đổi mới trong các ngành công nghiệp liên quan. Các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các startup, có thể tận dụng cơ hội này để phát triển các ứng dụng liên quan đến thanh toán điện tử, hợp đồng thông minh hay quản lý dữ liệu phi tập trung. Sự lan tỏa của công nghệ số không chỉ tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Ngoài ra, nhiều ý kiến nhấn mạnh việc phát triển tài sản số có thể giúp Việt Nam đạt được mục tiêu trở thành trung tâm tài chính toàn cầu, đồng thời phát triển tài chính toàn diện bằng cách cung cấp dịch vụ cho những nhóm dân số chưa có tài khoản ngân hàng.
Theo ông Tình, để quản lý và phát triển tiền số hiệu quả, trước tiên cần xây dựng khung pháp lý minh bạch, xác định rõ bản chất pháp lý của tiền số (tài sản, hàng hóa hay tiền tệ) để quản lý phù hợp. Ví dụ điển hình là cần định nghĩa rõ các khái niệm tài sản mã hóa, token, tiền mã hóa… để xác định quy định cụ thể nào áp dụng trong sandbox.
"Cần thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ các sàn giao dịch, yêu cầu tiêu chuẩn cao về bảo mật và tài chính để tránh rủi ro như tấn công mạng hay gian lận. Tiếp theo, nên áp dụng cơ chế sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) để thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới, từ đó rút kinh nghiệm trước khi triển khai rộng. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về rủi ro và lợi ích của tiền số, tránh tâm lý đầu cơ mù quáng”, ông Tình cho biết.
Khi nhận thức đúng giá trị của công nghệ blockchain và tiền số, cơ quan quản lý sẽ triển khai các chính sách quy định minh bạch, chặt chẽ đối với hoạt động của các sàn giao dịch và dự án tiền số. Điều này giúp đảm bảo rằng các doanh nghiệp tham gia thị trường đều phải tuân thủ những tiêu chuẩn nhất định, từ đó hạn chế các hành vi gian lận, lừa đảo như trường hợp Mr.Pips đã xảy ra.
Tuy nhiên, giảm thiểu tình trạng lừa đảo không chỉ dựa vào khung pháp lý mà còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều bên. Các doanh nghiệp, sàn giao dịch và cộng đồng nhà đầu tư cũng cần nâng cao ý thức phòng tránh rủi ro, biết cách tự bảo vệ mình qua việc tìm hiểu kỹ càng thông tin dự án và áp dụng các biện pháp an toàn trong giao dịch. Chính phủ nên đồng thời thúc đẩy các chương trình giáo dục, cung cấp thông tin minh bạch để người dân có thể nhận diện các dấu hiệu gian lận.
Đồng quan điểm, Luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, dù Việt Nam chưa thực sự thừa nhận tiền số, giao dịch tiền số vẫn diễn ra hàng ngày, hàng giờ tại Việt Nam.
Tuy nhiên, việc không có khung pháp lý dẫn đến các giao dịch này vẫn chưa được pháp luật thừa nhận.
"Thời gian tới, chắc chắn các cơ quan quản lý, các nhà làm luật, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính, kinh tế số phải vào cuộc để xây dựng hành lang pháp lý cho giao dịch này. Công nhận đồng tiền số nào, không công nhận đồng nào, giao dịch trên sàn nào là hợp pháp, sàn nào bất hợp pháp... lúc đó cũng sẽ được công bố, thừa nhận.
Điều này tạo điều kiện cho tiền số - đồng tiền của tương lai sẽ chính thức được thừa nhận và đưa vào quản lý ở Việt Nam. Đây là xu thế tất yếu trong thời điểm hiện nay ở Việt Nam. Không làm, không công nhận, không quản lý chúng ta sẽ tụt hậu, sẽ thất thu thuế từ hoạt động chuyển nhượng tiền số này và quan trọng hơn, chúng ta sẽ bị đứng ngoài cuộc chơi chung của cả thế giới", Luật sư Trần Tuấn Anh phân tích.
Sáng ngày 19/3 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư/ Tạp chí điện tử Nhadautu.vn sẽ tổ chức Hội thảo “Cơ hội đầu tư trong bối cảnh mới”.
Hội thảo nhằm cung cấp những thông tin thiết thực, những gợi mở mới mẻ giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp có thêm dữ liệu khả tín và hữu ích trước khi ra quyết định; Đồng thời, cũng là diễn đàn để các cơ quan quản lý, hoạch định chính sách lắng nghe ý kiến, đề xuất từ cộng đồng nhà đầu tư, doanh nghiệp nhằm góp phần đưa chính sách đi vào cuộc sống.
Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo các Bộ, ngành, các chuyên gia kinh tế - tài chính, lãnh đạo các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán và các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Sự kiện được tường thuật trên các nền tảng của Tạp chí điện tử Nhadautu.vn và chuyên trang tiếng Anh TheInvestor.vn.
