Tại Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phát triển nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư cá nhân theo hướng có cơ cấu hợp lý, thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển bền vững.
Trong đó, đối với nhà đầu tư cá nhân, cần nâng cao chất lượng nhà đầu tư cá nhân gắn với đào tạo, phổ cập kiến thức và thông tin tuyên truyền; xây dựng chiến lược đào tạo tổng thể cho nhà đầu tư, xác định mục tiêu, đối tượng và lộ trình phù hợp theo từng giai đoạn phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK).
Liên quan đến nội dung này, Nhadautu.vn đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Công Minh, Vụ trưởng Vụ Quản lý các công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư chứng khoán, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước.
Xin ông cho biết, thời gian qua Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã và đang thực hiện các công việc nào để triển khai Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 về nâng cao chất lượng nhà đầu tư, cả nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư cá nhân?
Ông Nguyễn Công Minh: Phát triển cơ sở nhà đầu tư, cải thiện chất lượng cầu đầu tư bền vững là một trong những giải pháp quan trọng đã được nêu tại Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030. Việc phát triển cơ sở nhà đầu tư được thực hiện theo hướng phát triển nhà đầu tư tổ chức, nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Đối với nhà đầu tư cá nhân, hiện nay số lượng tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân đang chiếm chủ yếu. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia về chứng khoán và thị trường chứng khoán thì nhiều nhà đầu tư cá nhân chưa có nhiều kiến thức về đầu tư, chưa coi đầu tư là công cụ quan trọng trong quản lý tài chính cá nhân, vẫn coi đầu tư chứng khoán mang tính cơ hội ngắn hạn, chưa tin tưởng vào lợi ích dài hạn của các quỹ đầu tư. Do đó, việc đào tạo nhà đầu tư luôn là một giải pháp chính để nâng cao năng lực, bảo vệ nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư tích cực, chủ động tham gia thị trường, góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường.
UBCKNN đã triển khai công tác giáo dục đào tạo nhà đầu tư từ những giai đoạn đầu phát triển thị trường chứng khoán với phương thức đào tạo chủ yếu là thông qua các khóa đào tạo, hội nghị, hội thảo trực tiếp.
Cùng với sự phát triển của thị trường và trong bối cảnh chuyển đổi số, UBCKNN đã cập nhật nội dung đào tạo, khai thác các phương tiện truyền thông, nền tảng trực tuyến, ứng dụng công nghệ … để thực hiện đào tạo, phổ biến kiến thức nhằm truyền tải kiến thức, thông tin kịp thời và tăng khả năng tiếp cận của nhà đầu tư, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư trẻ, am hiểu về công nghệ.
Thời gian qua, UBCKNN đã xây dựng website riêng dành cho nhà đầu tư (www.srtc.org.vn), trên cơ sở đó, các nội dung đào tạo, kiến thức về chứng khoán và thị trường chứng khoán được số hóa và cập nhật thường xuyên, liên tục. Thông qua công cụ này, công chúng đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận, cập nhật và nghiên cứu tài liệu theo nhiều chủ đề khác nhau.
Đồng thời, UBCKNN hiện đang xây dựng Đề án đào tạo nhà đầu tư, nhằm định hình chiến lược đào tạo nhà đầu tư một cách tổng thể, huy động tối đa nguồn lực và sự tham gia của các cơ quan quản lý, cơ quan vận hành thị trường và các thành viên thị trường vào công tác đào tạo nhà đầu tư.
Trong thời gian tới, với sự nỗ lực của UBCKNN, cùng với sự phối hợp của các tổ chức quốc tế, các thành viên thị trường, tôi tin tưởng rằng công tác đào tạo nhà đầu tư trên TTCK Việt Nam sẽ có những bước phát triển mới cả về nội dung và hình thức, triển khai hiệu quả Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 nhằm góp phần nâng cao chất lượng nhà đầu tư cá nhân và hiện thực hóa các mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030.
Ông đánh giá thế nào về phát triển thị trường quỹ đầu tư ở Việt Nam thời gian qua và các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững thị trường này?
Ông Nguyễn Công Minh: Tại Việt Nam, mặc dù ra đời rất muộn so với thế giới nhưng hoạt động quản lý quỹ đã có một khung pháp lý đầy đủ, hoàn thiện và được định hướng phát triển một cách ổn định, an toàn, thận trọng dựa trên nền tảng những quy định pháp luật chặt chẽ theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế.
Trong 10 năm gần đây, ngành quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam đã tăng trưởng cả về quy mô và chất lượng. Cuối năm 2024, thị trường đã có 120 quỹ đầu tư chứng khoán với tổng giá trị tài sản ròng đạt 86 nghìn tỷ đồng, tăng 26% so với cuối năm 2023, gấp 13 lần so với cuối năm 2014. Trong giai đoạn 2014-2024, tổng giá trị tài sản ròng của các quỹ tăng trưởng trung bình khoảng 31%/năm. Tỷ suất lợi nhuận trung bình của các loại hình quỹ trong năm 2024 đạt 13%, cao hơn so với mức tăng trưởng của chỉ số VN-Index (12%) và lãi suất tiền gửi ngân hàng (5-6%/năm).
Một số công ty quản lý quỹ đã phát huy vai trò là những nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp cho các tổ chức tài chính lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp bảo hiểm và các tổ chức tín dụng góp phần chuyên nghiệp hóa các hoạt động trên thị trường tài chính, ngân hàng.
Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đã đề ra mục tiêu “tập trung phát triển nhà đầu tư có tổ chức, nhà đầu tư chuyên nghiệp và thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài”. Đồng thời, Chiến lược cũng đề ra giải pháp “chú trọng phát triển các loại hình quỹ đầu tư chứng khoán; đa dạng hóa kênh phân phối chứng chỉ quỹ; khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư vào TTCK thông qua các loại hình quỹ đầu tư”.
Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thu nhập đầu người hiện đạt mức bình quân của thế giới và với triển vọng tích cực TTCK Việt Nam được nâng hạng năm 2025, ngành quỹ đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển. Đứng trước cơ hội đó, UBCKNN đang xây dựng Đề án tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư để cụ thể hóa lộ trình và giải pháp triển khai thực hiện Chiến lược, bao gồm:
Thứ nhất, Bộ Tài chính (UBCKNN) tiếp tục hoàn thiện quy định pháp lý hướng dẫn hoạt động của các quỹ đầu tư chứng khoán, theo hướng tháo gỡ các điểm nghẽn trong quá trình hoạt động, sửa đổi, bổ sung quy định về loại tài sản đầu tư, hạn mức đầu tư nhằm tạo điều kiện phát triển các loại hình quỹ mới, khuyến khích các loại hình quỹ phát triển hơn nữa.
Thứ hai, xem xét xây dựng chính sách ưu đãi về thuế đối với các quỹ đầu tư chứng khoán và nhà đầu tư tham gia vào quỹ như: tiếp tục duy trì miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các quỹ đầu tư chứng khoán; có chính sách thuế ưu đãi cho nhà đầu tư đầu tư định kỳ vào quỹ và nắm giữ dài hạn; chính sách phí cho các hoạt động giao dịch của quỹ.
Thứ ba, tiếp tục nâng cao năng lực của các công ty quản lý quỹ thông qua phát triển đội ngũ nhân sự có trình độ, đạo đức nghề nghiệp, quản trị rủi ro tốt nhằm tăng hiệu suất đầu tư, đảm bảo sự phát triển bền vững của các quỹ, thu hút hơn nữa và tạo dựng niềm tin của nhà đầu tư khi đầu tư thông qua các quỹ đầu tư.
Thứ tư, đa dạng hóa các loại hình quỹ và các bộ chỉ số chứng khoán để đa dạng hóa sản phẩm, phù hợp với nhu cầu và khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư. Các loại hình quỹ phổ biến trên thế giới và phù hợp với Việt Nam dự kiến sẽ phát triển trong thời gian tới như quỹ chỉ số, quỹ tiền tệ, quỹ ngành, quỹ đầu tư cơ sở hạ tầng…
Thứ năm, tiếp tục mở rộng, đa dạng hóa hệ thống phân phối chứng chỉ quỹ.
Thứ sáu, triển khai thực hiện Đề án đào tạo nhà đầu tư với sự tham gia mạnh mẽ của cơ quan quản lý, cơ quan vận hành thị trường và các thành viên thị trường.
Trước những nỗ lực rất lớn của cơ quan quản lý, thị trường chứng khoán Việt Nam đang có nhiều cơ hội để được nâng hạng trong năm 2025. Ông nhận định thế nào về tiềm năng của TTCK Việt Nam. Bên cạnh nâng cao năng lực nhà đầu tư, Ông có thể chia sẻ thêm các công việc UBCKNN đang và sẽ triển khai tới đây để phát triển TTCK minh bạch, bền vững?
Ông Nguyễn Công Minh: Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện đang có nhiều tiềm năng phát triển nhờ sự hỗ trợ của các yếu tố như tăng trưởng về kinh tế, tăng trưởng về quy mô của thị trường chứng khoán, sự hoàn thiện không ngừng của khung pháp lý về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Cụ thể:
Trong những năm qua, kinh tế Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng trung bình 6%-7% mỗi năm. Năm 2024, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,09%, vượt chỉ tiêu do Quốc hội đặt ra và vượt dự báo của các tổ chức quốc tế như Ngân hàng phát triển Châu Á, Ngân hàng thế giới và Quỹ tiền tệ quốc tế. Sự tăng trưởng kinh tế tạo nền tảng vững chắc để TTCK phát triển.
Mức vốn hóa thị trường cổ phiếu cuối năm 2024 đạt hơn 7 triệu tỷ đồng, tăng 21% so với cuối năm trước; tương đương với 62,3% GDP ước tính năm 2024. Đây là một mức tăng trưởng đáng kể.
Khung pháp lý về chứng khoán và thị trường chứng khoán ngày càng được hoàn thiện. Vừa qua, Quốc hội cũng đã thông qua Luật Chứng khoán sửa đổi số 56/2024/QH15. Các sửa đổi của Luật Chứng khoán nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về chứng khoán và TTCK, tăng tính minh bạch, hiệu quả của TTCK, góp phần bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, chuẩn hóa các điều kiện chào bán chứng khoán, đồng thời xây dựng hệ thống giao dịch và lưu ký hiện đại. N
Ngoài ra, để thúc đẩy việc nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 68/2024/TT-BTC ngày 18/9/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán. Việc ban hành Thông tư số 68/2024/TT-BTC đánh dấu một bước tiến trong việc đáp ứng các tiêu chí nhằm nâng hạng TTCK. Việc nâng hạng thị trường không những đem lại nhiều cơ hội cho TTCK Việt Nam, các chủ thể tham gia thị trường nói riêng mà còn góp phần nâng cao hình ảnh, môi trường đầu tư của Việt Nam, thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung.
Như vậy, tiềm năng phát triển của TTCK Việt Nam còn rất lớn. Tuy nhiên, thị trường vẫn cần cải thiện hơn nữa về tính minh bạch, hiệu quả, quản lý rủi ro và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư quốc tế. Trong thời gian tới, để phát triển TTCK minh bạch và bền vững, UBCKNN sẽ tập trung vào các nhóm nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý (các Nghị định và văn bản hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán sửa đổi số 56/2024/QH15); triển khai đồng bộ các giải pháp được đề ra tại Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm đạt mục tiêu phát triển TTCK ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững, hội nhập.
Thứ hai, tiếp tục tổ chức vận hành thị trường hoạt động ổn định, thông suốt, đảm bảo an ninh, an toàn; đẩy nhanh tiến độ triển khai hệ thống công nghệ thông tin mới cho TTCK; hiện đại hóa hoạt động quản lý, giám sát TTCK.
Thứ ba, tiếp tục xây dựng TTCK phát triển theo hướng hiệu quả, hiện đại, ngày càng tiệm cận với những chuẩn mực, thông lệ quốc tế.
Thứ tư, sắp xếp lại thị trường, phân bảng công ty niêm yết phù hợp với điều kiện phát triển của thị trường; nghiên cứu xây dựng thị trường giao dịch tín chỉ các-bon thứ cấp, thị trường giao dịch cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Thứ năm, tập trung triển khai kế hoạch chuyển đổi số, thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, hiện đại hóa các nghiệp vụ để tiếp tục tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và thị trường hoạt động hiệu quả.
Thứ sáu, tăng cường công tác hợp tác quốc tế, nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, hướng tới nâng hạng thị trường trong năm 2025.
Thứ bảy, đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm các vi phạm trên TTCK nhằm tăng cường kỷ cương, kỷ luật trên thị trường; đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về chứng khoán, TTCK và phòng tránh các rủi ro, hiện tượng lừa đảo trên thị trường, khuyến khích các nhà đầu tư dài hạn, góp phần ổn định và phát triển thị trường bền vững.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tạp chí Nhà đầu tư triển khai dự án Nâng cao kiến thức nhà đầu tư
Nhằm góp phần thúc đẩy phát triển TTCK, thực hiện hiệu quả Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030 và Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Tạp chí Nhà đầu tư triển khai dự án "Nâng cao kiến thức nhà đầu tư".
Dự án bao gồm các hội thảo/ tọa đàm được Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức dưới sự phối hợp của các cơ quan quản lý Nhà nước, tập trung làm rõ thực trạng và đề xuất các giải pháp tháo gỡ nhằm nâng cao năng lực tài chính cho người dân, cải thiện chất lượng và cơ cấu nhà đầu tư trong nền kinh tế nói chung và TTCK nói riêng.
Cùng với đó là chuyên mục Đầu tư thông minh trên ấn phẩm điện tử Nhadautu.vn, nhằm đăng tải các bài viết của chuyên gia, cơ quan quản lý Nhà nước, các thành viên thị trường phổ cập kiến thức đầu tư, nâng cao chất lượng, đa dạng cơ sở nhà đầu tư trên TTCK; xây dựng các bài viết nhà đầu tư hỏi, chuyên gia trả lời nhằm gia tăng tương tác cộng đồng.