Nước trái cây đóng chai với hàm lượng vitamin và khoáng chất phong phú là loại thức uống vừa tốt cho sức khỏe vừa tiện lợi trong xã hội tiêu dùng nhanh.
Tuy nhiên, các sản phẩm trên thị trường hiện nay thường được bổ sung quá nhiều đường hoặc dùng các chất hóa tổng hợp, chất tạo hương vị tổng hợp để tạo cảm giác ngon miệng giả tạo, nhưng kém về dinh dưỡng và thậm chí có hại cho sức khỏe. Thực trạng này đã làm nhiều người tiêu dùng lúng túng trong việc lựa chọn cho mình và gia đình loại nước uống thích hợp để đảm bảo sức khỏe.
Do vậy, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – chuyên gia Công nghệThực phẩm (ĐH Bách khoa HN) xung quanh thực trạng nói trên, nhằm đem lại cho người tiêu dùng những tư vấn cần thiết để lựa chọn được sản phẩm tốt nhất.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Theo quan sát của tôi, trên thị trường thực tế có hai loại nước trái cây đóng chai. Một là nước trái cây có nguồn gốc hoàn toàn tự nhiên, hai là nước trái cây được pha chế từ những thành phần hóa học.
Đối với nước trái cây tự nhiên, người ta sử dụng hoa quả tự nhiên ép lấy nước. Thực chất đó cũng là nước trái cây tươi nhưng đã qua chế biến, có thể được bổ sung hương hoặc màu tự nhiên để cảm quan và thành phần luôn ổn định và đồng nhất trên toàn bộ sản phẩm. Đối với các loại nước trái cây đóng chai pha chế từ các chất hóa tổng hợp, phi tự nhiên, chúng được làm từ đường hóa học, nước, hóa chất tạo đục, tinh dầu trái cây, hương liệu và chất tạo màu hóa học để màu và mùi vị giống trái cây tự nhiên nhất… Những loại nước này có giá trị dinh dưỡng rất thấp.
Tốt nhất nên loại bỏ hoặc hạn chế tối đa nước ép hoa quả đóng chai có pha chế hóa chất. Nhất là với trẻ nhỏ, tuyệt đối không cho uống những loại nước này. Nếu chọn đúng nước trái cây làm từ nguồn hoa quả tự nhiên thì rất tốt, vừa cung cấp nước cho cơ thể, vừa bổ sung chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa tự nhiên.
Ngược lại, nếu sử dụng sản phẩm hóa tổng hợp thì sẽ bất lợi cho sức khỏe về lâu dài.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Xuất phát từ châu Âu, các loại nước trái cây pha chế đóng chai được tạo nên với mục đích trước hết là đưa nước vào cơ thể. Họ pha chế bằng các chất phụ gia là những chất tạo màu, chất tạo hương, chất tạo vị ngọt, chất tạo vị chua và chất tạo đục. Hầu hết các chất này là chất nhân tạo, được sản xuất bằng công nghiệp hóa học. Mặc dù các chất này đều nằm trong danh mục các chất phụ gia được phép sử dụng nhưng thực tế không có giá trị dinh dưỡng đối với con người.
Trong thời gian rất dài, xu hướng tiêu dùng các loại nước uống trái cây pha chế phát triển rất mạnh ở châu Âu. Khi xu hướng này vào Việt Nam, ở giai đoạn đầu, nước ta cấm sử dụng đường hóa học, bắt buộc phải dùng đường tự nhiên, chủ yếu là đường mía. Bởi vì người Việt ta trong giai đoạn lịch sử đó khi cơm chưa đủ no áo chưa đủ mặc, ta “thèm đường chứ không sợ đường”, ai nấy đều… gầy như que củi nên rất cần năng lượng nhanh để làm việc, học tập. Đặc biệt các thức uống cho trẻ con không được dùng đường hóa học vì trẻ con lúc đó thiếu ăn, chúng không cần đến những thức uống phi năng lượng.
Nhưng sau một vài chục năm, khi việc ăn quá nhiều đường đã trở thành thói quen, người ta chợt nhận ra tỷ lệ béo phì và các bệnh mãn tính không lây như tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp dần tăng cao. Ngành y bắt đầu phân tích và chỉ ra một trong những nguyên nhân quan trọng là do tiêu thụ quá nhiều đường.
Hiện nay, người tiêu dùng Việt Nam đã ý thức được rất rõ về việc cần hạn chế đường đối với mọi lứa tuổi. Người ta chỉ dùng một liều lượng nhỏ, vừa đủ, theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Qua quá trình chế biến, một phần giá trị dinh dưỡng và vitamin C bị giảm nhưng giảm không nhiều so với trái cây tươi, nhất là nếu được chế biến bằng công nghệ hiện đại, chẳng hạn như công nghệ Aseptic mà theo tôi được biết hiện nay một số doanh nghiệp lớn ở Việt Nam đang sử dụng.
Công nghệ này chiết rót ở nhiệt độ thường nên lưu giữ được tối đa chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất nguyên bản của trái cây. Nó đặc biệt ưu thế so với công nghệ cũ là chiết rót nóng, sản phẩm bị gia nhiệt lâu khiến các dưỡng chất có thể mất đi.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Các loại nước trái cây đóng chai có nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên có ưu thế là tiện lợi, vừa đủ dinh dưỡng mà vẫn đảm bảo nhịp sống, nhịp làm việc. Đó cũng là một trào lưu của lối sống hiện đại. Mặc dù bữa ăn gia đình là quan trọng, tự nghiền ép trái cây tại nhà thì vừa tươi vừa tiết kiệm về tài chính; tuy nhiên cuộc sống không thể luôn “lập trình” như vậy được, không thể đi làm hay đi chơi cũng mang theo cái máy ép!
Vậy thì nước trái cây đóng chai là một lựa chọn rất tốt, nhất là khi nguồn nguyên liệu đảm bảo, tự nhiên và an toàn, thương hiệu có uy tín, được các cấp có thẩm quyền quản lý chất lượng nghiêm ngặt.
Chúng ta đều biết rằng nước trái cây đóng chai được chia làm 2 loại: nước trái cây có nguồn gốc tự nhiên (nước quả tự nhiên) và nước trái cây pha chế (nước quả pha chế), vì thế người tiêu dùng cần phân biệt 2 loại sản phẩm này để lựa chọn theo sở thích của mình.
Tôi cho rằng, nếu chỉ có nhu cầu giải khát thì người tiêu dùng có thể chọn nước trái cây pha chế cho dễ uống theo sở thích đồng thời cũng có phần tiết kiệm tiền hơn vì nước pha chế thường rẻ hơn. Còn nếu vừa có nhu cầu giải khát, vừa có nhu cầu bổ dưỡng hồi phục sức khỏe thì nên chọn nước quả tự nhiên, tức là loại nước quả được sản xuất từ trái cây tự nhiên.
Tuy nhiên dù là nước trái cây pha chế hay nước trái cây tự nhiên thì người tiêu dùng cần chọn theo các tiêu chí như sau:
Thứ nhất, nên chọn sản phẩm vừa vặn cho một lần uống, nói cách khác nhà sản xuất nên chọn phương án đóng khối lượng một đơn vị sản phẩm tiêu dùng phù hợp với một lầntiêu dùng.
Thứ hai, cần quan tâm đến tiêu chuẩn cảm quan gồm mùi, vị, màu sắc, trạng thái. Nếu là nước trái cây táo tự nhiên chẳng hạn, bản thân nhà sản xuất đã phải đảm bảo nước ép của mình làm từ những trái táo mang vị ngon ngọt tự nhiên chứ không phải pha chế từ hóa chất.
Thứ ba là tiêu chuẩn chất lượng, thành phần của sản phẩm, phải làm từ trái cây tự nhiên được tuyển chọn cẩn thận từ những vùng nguyên liệu chất lượng cao, được kiểm soát chặt chẽ trong quá trình chăm sóc, trồng trọt và thu hoạch. Đồng thời, sản phẩm tốt cho sức khỏe đó có thể cân nhắc không bổ sung đường vì vị ngọt vốn dĩ của trái cây đã đủ đểcho cảm giác ngon miệng.
Thứ tư là chỉ tiêu an toàn, bao gồm thông tin về hàm lượng các kim loại nặng như chì, cadimi, asen, thủy ngân, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất, phụ gia…Chỉ tiêu an toàn còn bao gồm an toàn vi sinh, tức hàm lượng vi sinh vật, hàm lượng này thể hiện qua việc nhà sản xuất đăng ký chất lượng với cơ quan quản lý nhà nước.
Các thị trường được coi là “khó tính” nhất trên thế giới chính là các thị trường được tổ chức hết sức chặt chẽ để kiểm soát nghiêm ngặt những chỉ tiêu về an toàn thực phẩm này.
Tiêu chí thứ năm, chọn sản phẩm của doanh nghiệp có uy tín trên thị trường, có nhãn mác và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để không phải đắn đo khi mua. Trong trường hợp gặp những sản phẩm mới xuất hiện trên thi trường thì phải đọc kỹ nhãn hàng, chỉ mua khi đã hiểu rõ sản phẩm và có sự tin tưởng.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Đi theo hướng sản xuất sản phẩm “vì sức khỏe cộng đồng” như doanh nghiệp này là con đường rất đúng đắn, điều này là nền tảng cơ bản để doanh nghiệp phát triển bền vững.
Hiện nay, hơn lúc nào hết, người dân rất quan tâm đến sức khỏe, vì thế họ lựa chọn và ưa thích sử dụng những sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên và hạn chế bổ sung đường. THtrue MILK đã hiểu được điều đó và đang nỗ lực tạo ra những sản phẩm đáp ứng những mong muốn đó của đại đa số người tiêu dùng hiện đại. Điều này rất đáng được hoan nghênh.
Việc giảm tiêu thụ đường là xu thế chung của thời đại chứ không phải là trào lưu nhất thời. Ngày xưa đi trời nóng về chỉ muốn pha cốc nước đường thật ngọt đậm, vắt quả chanh vào uống giải khát, ăn hoa quả ngọt khé thì càng thích! Vì lúc đó còn nghèo, người dân lúc nào cũng đói, cần nhiều năng lượng, lại chưa được giáo dục đầy đủ về tác hại của đường.
Tôi được biết rất nhiều sản phẩm của TH như nước trái cây Cam, Táo, Táo Đào, Táo Gấc, nước gạo rang, sữa hạt không đưa thêm đường vào sản phẩm để tạo vị ngọt, mà chỉ sử dụng vị ngọt tự nhiên vốn có của chính nguyên liệu trái cây hay hạt gạo. Đó là một nỗ lực đáng ghi nhận của nhà sản xuất này đối với sức khỏe cộng đồng.
