Tây Ban Nha đang cố gắng ngăn chặn tiến trình độc lập ở Catalonia trong tuyệt vọng. Sự thoát ly của khu tự trị này được coi là mối đe dọa đẩy nền kinh tế Tây Ban Nha và Châu Âu vào hỗn loạn.

Vài ngày sau khi Madrid can thiệp vào cuộc trưng cầu dân ý về độc lập của Cataloni, các quan chức xứ Catalonia đã cảnh báo họ có thể tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha.

Sau cuộc bỏ phiếu bị Madrid coi là bất hợp pháp, các cuộc đụng độ bạo lực giữa cảnh sát Tây Ban Nha và cử tri đã gia tăng căng thẳng. Các nghiệp đoàn khuyến khích các thành viên của họ tham gia cuộc biểu tình thu hút khoảng 700.000 người vào hôm thứ Ba vừa qua.

Và các nhà đầu tư đã nhận ra sự rủi ro. Chỉ số chứng khoán của Tây Ban Nha đã giảm 2,7% vào thứ Tư tuần trước. Cổ phiếu của các ngân hàng Tây Ban Nha có trụ sở tại trung tâm Catalonia là Barcelona giảm giá tới 7%. Giá trái phiếu Chính phủ Tây Ban Nha cũng sụt giảm.

Lãnh đạo khu vực Catalonia là Carles Puigdemont đã gia tăng cam kết của mình hơn nữa với các từ ngữ tấn công mạnh mẽ về phía nhà Vua Tây Ban Nha sau khi thị trường đóng cửa.

Puigdemont nói rằng vương triều Tây Ban Nha đã "phớt lờ hàng triệu người Catalonia với tư tưởng khác." Ông lặp lại đề nghị của mình nhằm kêu gọi sự dàn xếp quốc tế.

Khi các chính trị gia mưu tính các nước đi tiếp theo của mình, doanh nghiệp và nhà đầu tư lại đang bị mắc kẹt ở giữa. Catalonia là vùng có năng suất lao động cao nhất Tây Ban Nha, với 7.100 công ty nước ngoài bao gồm Volkswagen (VLKAY), Nissan (NSANF) và Cisco (CSCO, Tech30).

 Và đây là cách mà mọi thứ có thể xảy đến:

Thoả thuận thương lượng

Nhiều chuyên gia cho rằng hai bên sẽ có khả năng thương lượng ‘đình chiến’ bất chấp quan hệ đang ngày càng tồi tệ giữa các quan chức ở Barcelona và Madrid.

Holger Schmieding, chuyên gia kinh tế tại Berenberg Bank nói: "Catalonia sẽ không có phương tiện, bao gồm cả các phương tiện tài chính để đòi hỏi yêu sách độc lập hoàn toàn. "Tại một thời điểm nào đó, Barcelona và Madrid sẽ cần phải đối thoại."

Một thỏa thuận thông qua đàm phán có thể khiến Catalonia có quyền tự chủ cao hơn và tăng cường được quyền kiểm soát về mặt tài chính của mình hơn.

Mặc dù vậy, bất ổn và sự náo loạn trong công chúng trong những ngày tới (hoặc các tháng tới) có thể gây thiệt hại cho các doanh nghiệp địa phương và nền kinh tế.

Cuộc biểu tình đã buộc một số đường cao tốc phải đóng cửa vào ngày thứ Ba, điều này đã khiến sản xuất tại một nhà máy của Volkswagen tại khu vực bị ngưng trệ. Nếu tình hình leo thang, công nhân sẽ không thể đến nơi làm việc và do vậy năng suất sẽ giảm.

Stephen Brown, một nhà kinh tế học tại Capital Economics, cho biết các khoản đầu tư cũng có thể bị xem xét lại khi lãnh đạo các công ty cân nhắc những tác động nếu Catalonia độc lập

Schmieding cảnh báo, sự kiện này có thể khiến tăng trưởng kinh tế của Tây Ban Nha giảm từ mức 3,2% hiện tại xuống khoảng 2,5%.

Quá trình xung đột

Tình hình sẽ tồi tệ hơn nhiều nếu cả hai bên có cách tiếp cận cứng rắn.

Nếu Catalonia tuyên bố độc lập, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy có thể phản ứng bằng cách áp đặt luật lệ trực tiếp lên Catalonia. Hiện tại khu vực này đang được hưởng một mức độ tự trị nhất định.

Nếu điều này xảy ra sẽ dẫn đến nhiều cuộc biểu tình hơn, gia tăng các vụ đụng độ bạo lực và số lượng vụ đình công.

Ông Laurence Allan, Giám đốc bộ phận Rủi ro quốc gia tại IHS Markit cho biết, tác động của việc áp dụng luật lệ trực tiếp lên Catalonia đối với cuộc sống hàng ngày vẫn còn chưa rõ ràng, cũng có khả năng nó sẽ dẫn đến ‘sự đình trệ đáng kể’

Hoạt động của chính quyền địa phương ở Catalonia có thể bị chậm lại hoặc bị dừng lại, điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới các doanh nghiệp, ông nói thêm.

Federico Santi, nhà phân tích của Eurasia Group, cho biết tình hình căng thẳng cũng có thể dẫn đến sự "tẩy chay các sản phẩm của Catalonia ở các vùng khác tại Tây Ban Nha".

Kịch bản tình huống tồi tệ nhất

Các chuyên gia cho biết kịch bản tệ nhất đối với các doanh nghiệp sẽ là sự ly khai không được thừa nhận.

Carsten Hesse, một nhà kinh tế học tại Berenberg Bank, nói: "Các doanh nghiệp ở Catalonia sẽ phải đối mặt với khả năng hoạt động ở một quốc gia mới độc lập không có hiệp định thương mại chính thức, tình huống nghiêm trọng hơn Brexit".

GDP Catalonia chiếm gần một phần năm nền kinh tế Tây Ban Nha, và dẫn đầu tất cả các khu vực khi đóng góp đến 25% lượng hàng xuất khẩu của Tây Ban Nha.

Megan Greene, Kinh tế trưởng của Manulife Asset Management, cho biết: "Sự ly khai vào đúng thời điểm Tây Ban Nha đang phục hồi từ sau cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ ảnh hưởng khá đáng kể đến nền kinh tế nước này”.

Ở kịch bản này, các nhà đầu tư có thể ngừng mua trái phiếu của Catalonia nói riêng và Chính phủ Tây Ban Nha nói chung, dẫn tới việc chi phí tài chính của chính phủ sẽ tăng đột ngột. Greene cho biết, trong tình huống này nền kinh tế Tây Ban Nha sẽ rơi vào tình trạng suy thoái và rủi ro có thể lan rộng khắp châu Âu.

Greene cho rằng, trong trường hợp xấu nhất này khu vực đồng tiền chung châu Âu sẽ rơi vào khủng hoảng trở lại.

Chính quyền Catalonia đã đưa ra một bức tranh màu hồng hơn, họ nói sẽ làm mọi thứ có thể để giúp các doanh nghiệp trong khu vực.

Joan Romero, người đứng đầu bộ phận thương mại và đầu tư của Catalonia, nói: "Chúng tôi tin tưởng rằng trong bất kỳ tình huống nào, chúng tôi vẫn có thể đảm bảo hoạt động kinh doanh bình thường của các doanh nghiệp".

(Theo CNN)